Την εικόνα κεντρικών πλατειών της Αθήνας αναμένεται να αλλάξει η κατασκευή των νέων σταθμών της γραμμής 4 του μετρό. Ζητούμενο, όσο είναι σε εξέλιξη οι εργασίες κατασκευής των νέων σταθμών σε πλατεία Κολωνακίου, Εξαρχείων και Κυψέλης είναι η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου όπως θα προκύψει μετά την παράδοση στο επιβατικό κοινό των νέων σταθμών. Σημειώνεται ότι στις αρχές του 2022 ο Δήμος Αθηναίων είχε αιτηθεί την διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών για το σύνολο του δημόσιου χώρου που επηρεάζεται από την κατασκευή των νέων σταθμών της γραμμής 4 του μετρό. Τον Μάρτιο μάλιστα του 2022 υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε., της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε., του ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ και του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ που προβλέπει την ανάπλαση των περιοχών γύρω από τις τρεις πλατείες που θα φιλοξενήσουν νέους σταθμούς.
Έτσι ο Δήμος Αθηναίων προχωρά στην προκήρυξη επτά ανοιχτών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών ιδεών για την τελική μορφή που θα λάβουν οι τρεις εμβληματικές πλατείες της πόλης (Κολωνακίου, Εξαρχείων και Κυψέλης), καθώς και οι χώροι μπροστά από τους σταθμούς «Ακαδημίας», «Ευαγγελισμού», «Αλεξάνδρας» και «Δικαστήρια», μετά την ολοκλήρωση των έργων του μετρό.
Είναι η πρώτη φορά που, στο πλαίσιο έργου του Μετρό, διενεργούνται ανοικτοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, με σκοπό να διαμορφωθεί μια μοναδική αισθητική «ταυτότητα» σε κάθε μια από τις πλατείες και τους σταθμούς που δημιουργούνται στα όρια του Δήμου Αθηναίων. Η δημοτική αρχή είχε εξαρχής επισημάνει ότι δεν πρόκειται απλώς για την κατασκευή των σταθμών, αλλά και για μια συνολική παρέμβαση στο ευρύτερο περιβάλλον της πόλης.
Σκοπός του διαγωνισμού είναι η επιλογή σχεδίων με σύγχρονη αρχιτεκτονική προσέγγιση που θα εξασφαλίζει λειτουργικότητα, αισθητική ποιότητα και κατασκευαστική αρτιότητα με στόχο την αναβάθμιση του αστικού κοινόχρηστου χώρου, όχι μόνο του σταθμού αλλά και του ευρύτερου περιβάλλοντα χώρου, µε βάση τις σύγχρονες απαιτήσεις και τις αρχές του βιοκλιµατικού – περιβαλλοντικού σχεδιασµού. Οι προτάσεις θα πρέπει να αποδίδουν τον δημόσιο χώρο, πλήρως προσβάσιμο σε άτομα με αναπηρία, αποσκοπώντας στη δημιουργία ενός ασφαλούς, προσβάσιμου και ευχάριστου δημόσιου χώρου για όλους.
Πρώτα σχέδια για Εξάρχεια, Κολωνάκι, Ευαγγελισμό
Οι διαγωνισμοί θα προκηρυχθούν σε δύο φάσεις καθώς χωρίζονται σε ισάριθμες ομάδες τα σημεία της πόλης. Στην πρώτη, περιλαμβάνονται οι τρεις νέοι σταθμοί «Εξάρχεια», «Κολωνάκι» και «Ευαγγελισμός». Η προκήρυξη του διαγωνισμού πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα 29/05/23. Στη δεύτερη, περιλαμβάνονται οι σταθμοί «Αλεξάνδρας», «Ακαδημία», «Δικαστήρια» και «Κυψέλη». Η προκήρυξη έχει προγραμματιστεί για τις 12/06/2023.
Διαγωνισμοί Ιδεών
Ο διαγωνισμός κατατάσσεται στην κατηγορία του Διαγωνισμού Ιδεών, µε στόχο τη διερεύνηση των κύριων παραμέτρων του θέματος, την αξιολόγησή τους, την ανάδειξη της βασικής συνθετικής ιδέας. Περιλαμβάνει αρχιτεκτονική, περιβαλλοντική, πολεοδομική μελέτη, καθώς και μελέτη κυκλοφοριακών ρυθμίσεων.
Η αρχιτεκτονική προσέγγιση, αναφορικά με τη γενική σύλληψη, ιδέα και προσέγγιση, τη διαμόρφωση του αστικού τοπίου και των δημόσιων χώρων, καθώς και την ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα του κάθε χώρου πλατείας, σε συνδυασμό με την πρωτοτυπία του σχεδιασμού, ως παραμέτρου που να ενισχύει την ταυτότητα του χώρου και παράλληλα να ικανοποιεί τους χρήστες.
Η τεχνική προσέγγιση για την τεχνική τεκμηρίωση της πρότασης, καθώς και την εφαρμοσιμότητα των προτάσεων, την ευκολία υλοποίησης με βασικό κριτήριο τη διάρκεια, την αντοχή στο χρόνο και την αειφορία της πρότασης.
Ο δημόσιος υπαίθριος περιβάλλων χώρος – περιβαλλοντική προσέγγιση για την εκπλήρωση στόχευσης δημιουργίας χώρων πρασίνου, αξιοποίηση των κλιματολογικών συνθηκών, υιοθέτηση μεθόδων ενεργειακής διαχείρισης του χώρου ενταγμένων στην αρχιτεκτονική του τοπίου, επιλογή υλικών, βιοκλιματική προσέγγιση της όλης πρότασης, λαμβάνοντας υπόψη το ισοζύγιο πρασίνου, επιλογή με τεκμηρίωση φύτευσης.
