Διευθύνων Σύμβουλος
XRTC Business Consultants
Τις τελευταίες μέρες οι τραπεζικές μετοχές στο ΧΑΑ παρουσιάζουν άνοδο, μετά από πολλούς μήνες «ακινησίας». Υπολογίζεται ότι περίπου €120 εκατ. επενδύθηκαν σε νέα κεφάλαια από ξένους επενδυτές τις τελευταίες ημέρες με το 50% αυτών να αφορούν τις μετοχές των Ελληνικών τραπεζών.
Η εξυγίανση των ισολογισμών τους που οφείλεται στη μεταφορά σχεδόν €100 δις ΜΕΑ (Μη εξυπηρετούμενα Ανοίγματα) σε εταιρίες διαχείρισης, καθώς και οι επιχειρησιακές συμφωνίες μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και των έξι εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων, για την αξιοποίηση των δανειακών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», απέδωσαν καρπούς αφού οι εκθέσεις των διεθνών οίκων για τις Ελληνικές τράπεζες είναι θετικές. Η Deutsche Bank στη νέα έκθεση που εξέδωσε, ξεκινά την κάλυψη των μετοχών των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Σε αυτό το πλαίσιο συστήνει αγορά για Εθνική και Alpha Bank και διακράτηση για Eurobank και Πειραιώς.
Στη συγκεκριμένη έκθεση η Deutsche Bank εστιάζει και στα ποσοστά με τα οποία συμμετέχει το ΤΧΣ στα μετοχικά κεφάλαια των Ελληνικών τραπεζών, στην Εθνική (περίπου 40%), στην Τράπεζα Πειραιώς (περίπου 27%) και στην Alpha Bank (9%), ενώ ελέγχει ένα χαμηλό ποσοστό στη Eurobank (1,4%).
Στον κλάδο της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, το χαρτοφυλάκιο των Ελληνικών συστημικών τραπεζών το πρώτο εξάμηνο του 2021, ανέρχεται στα €9 δις, σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Ικανότητας της Τράπεζας της Ελλάδος (31/12/2021) ενώ τα ΜΕΔ (Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια) του κλάδου αντιπροσωπεύουν το 12% του συνολικού ναυτιλιακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών.
Όπως ανακοινώθηκε στις αρχές του έτους η Τράπεζα Πειραιώς κατέληξε σε συμφωνία με εταιρία του ομίλου της Davidson Kempner Capital Management LP για την πώληση χαρτοφυλακίου ναυτιλιακών Mη Eξυπηρετούμενων Aνοιγμάτων (ΜΕΑ), μεικτής λογιστικής αξίας €0,4 δις.
Πέραν των Ελληνικών τραπεζών που διατηρούν το 22% της συνολικής τραπεζικής χρηματοδότησης της Ελληνικής ναυτιλίας, οι ξένες τράπεζες, που διατηρούν το 78%, μειώνουν τα χαρτοφυλάκιά τους ενώ κάποιες, κλείνουν τις αντιπροσωπίες που διατηρούσαν στην Ελλάδα μεταφέροντας την παρακολούθηση των χαρτοφυλακίων τους στο εξωτερικό.
Οι τράπεζες εκμεταλλευόμενες τα τεχνολογικά μέσα και λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη δυσκολία στα ταξίδια λόγω της πανδημίας όσο και την επιτακτική ανάγκη μείωση των λειτουργικών τους εξόδων, προχωρούν σε σημαντικές αναδιαρθρώσεις.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι τράπεζες Unicredit, η οποία αποσύρει την παρακολούθηση των ναυτιλιακών της δανείων από την Ελλάδα και η HSBC η οποία προσπαθεί τα τελευταία δύο έτη να αποσύρει τη φυσική της παρουσία στην Ελλάδα πουλώντας τα 15 καταστήματά της. Μετά τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις με τη Eurobank και την Εθνική, σκυτάλη έχει πάρει η Τράπεζα Πειραιώς όπου αναμένονται εξελίξεις.
Ένα άλλο σημαντικό σημείο των καιρών είναι η είσοδος των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην προσπάθεια της απανθρακοποίησης της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας. Με διστακτικά βήματα αρχικώς, αλλά με αυξανόμενη τάση κάποιες τράπεζες αλλά και ομολογιακά προϊόντα δίνουν κάποια οφέλη σε εταιρείες που έχουν καλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η χρηματοδότηση με περιβαλλοντικούς όρους αναμένεται να επεκταθεί.
Μια σειρά προγραμμάτων πράσινης/βιώσιμης χρηματοδότησης της ναυτιλίας είδαν το φως τα τελευταία χρόνια σε ευρωπαϊκό επίπεδο με πρωτοβουλία τραπεζών και νομοθετών. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (European Investment Bank – ΕΙΒ) δημιούργησε τη χρηματοδότηση των πράσινων πλοίων, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (European Banking Authority – ΕΒΑ), υιοθέτησε Πλάνο Δράσης για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση (Action Plan on Sustainable Finance) το οποίο δίνει προτεραιότητα στα πλοία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και βοηθά τη ναυτιλία να κάνει το σωστό για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.
H εταιρία Safe Bulkers έχει εξασφαλίσει ήδη 2 δάνεια από τραπεζικούς ομίλους, τα οποία αποπληρώνοντας προηγούμενα δάνεια, συνδέονται άμεσα με τους νέους περιβαλλοντικούς όρους. Η εταιρία, εισηγμένη στο χρηματιστήριο NYSE της Νέας Υόρκης από το 2008, εστιάζει στην ενσωμάτωση και προαγωγή των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Sustainable Development Goals, SDGs).
Την Safe Bulkers ακολούθησε η επίσης εισηγμένη στην αμερικανική χρηματαγορά Seanergy Maritime Holdings η οποία προχώρησε με την τράπεζα Πειραιώς στη σύναψη ενός sustainability-linked δανείου ύψους $16,85 εκ. δολαρίων για τη χρηματοδότηση μέρους του κόστους απόκτησης πλοίου.
Οι επιχειρήσεις που χρηματοδοτούνται μέσω των Sustainability Linked Loans έχουν το κίνητρο να πληρούν κριτήρια Περιβάλλοντος, Κοινωνικής Συνοχής και Διακυβέρνησης (ESG) προκειμένου να επωφεληθούν από ανταγωνιστικούς όρους, όπως χαμηλότερη τιμολόγηση κατά τη χορήγηση του δανείου, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να τηρούν τα κριτήρια για να απολαμβάνουν τα προνόμια σε όλη τη διάρκεια του δανείου.
Η ναυτιλία διαθέτει πλέον «καθαρές» λύσεις για την επίτευξη των στόχων που έχουν συμφωνηθεί. Οι συνεχείς έρευνες και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών θα οδηγήσουν σε μία ριζική αλλαγή ως προς τον τρόπο σχεδιασμού και λειτουργίας των πλοίων. Η επίτευξη αυτών των στόχων θα απαιτήσει ιδιαιτέρως υψηλά κεφάλαια, με την τραπεζική χρηματοδότηση να είναι πυλώνας για την πραγμάτωσή της.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΒΑ) έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα δέσμη υποχρεωτικών οδηγιών, πλαισίων και πινάκων, τους οποίους οι τράπεζες θα πρέπει να ακολουθήσουν. Και αυτό κατέστη αναγκαίο διότι μία εξέταση των εκθέσεων για το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, που υπέβαλαν τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα, έδειξε ότι υπήρχαν ελλείψεις.
Τόσο οι τράπεζες όσο και οι ναυτιλιακές εταιρίες ίσως για πρώτη φορά έχουν έναν κοινό προσανατολισμό, πέραν των επιχειρηματικών τους στόχων. Παρουσιάζεται μια μοναδική ευκαιρία για τις Ελληνικές τράπεζες να αυξήσουν να ναυτιλιακά χαρτοφυλάκιά τους, στηρίζοντας την Ελληνική ναυτιλία για την επίτευξη των περιβαλλοντικών της στόχων, σχετικά με τη μείωση των ρύπων από τις δραστηριότητές της, προωθώντας παράλληλα την Υπεύθυνη και Βιώσιμη Τραπεζική με την υιοθέτηση κριτηρίων ESG που συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οικονομική απόδοση με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Με τον τρόπο αυτό δίνουν καλύτερη εικόνα στους επενδυτές τους ως προς τις απειλές της κλιματικής αλλαγής για τον κλάδο παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, αξιοποιώντας και τον έναν από του τρεις βασικούς πυλώνες της αποστολής του ΤΧΣ, αυτόν της ενσωμάτωσης κριτηρίων ESG στη λειτουργία των τραπεζών.
Η συγκεκριμένη στόχευση αναμφισβήτητα θα προωθήσει τις εγχώριες εθνικές πηγές πλούτου μέσω της υποστήριξης και χρησμοδότησης συγκεκριμένων τομέων όπως η ακτοπλοΐα, η ναυπηγική βιομηχανία συμπεριλαμβανομένων και του επισκευαστικού κλάδου, η βιομηχανία ναυτιλιακών εξοπλισμών, η ανάπτυξη των λιμενικών εγκαταστάσεων και υπηρεσιών, οι μαρίνες, η τουριστική ναυτιλιακή βιομηχανία και το yachting.
