Τις προοπτικές και τη δυναμική του κρίσιμου τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα ανέδειξε σε ομιλία του από το βήμα του Delphi Economic Forum Χ, ο Managing Partner της McKinsey & Company, Greece and Cyprus, Λευτέρης Χαραλάμπους. Στον πυρήνα της τοποθέτησής του βρέθηκαν οι διεθνείς προκλήσεις, ο επαναπροσδιορισμός της ενεργειακής μετάβασης και η ανάγκη προσαρμογής του εγχώριου κλάδου στη νέα συνθήκη.
Όπως τόνισε ο Λευτέρης Χαραλάμπους, η ενεργειακή μετάβαση βρίσκεται σε μια φάση επαναπροσδιορισμού και μέσα σε αυτό το πλαίσιο επανεκκίνησης, ο κλάδος της Ενέργειας στην Ελλάδα, καλείται να προσεγγίσει εκ νέου τις προτεραιότητές του.
Οι τάσεις για την ενεργειακή μετάβαση
Σύμφωνα οι τάσεις που (επανα)διαμορφώνουν την ενεργειακή μετάβαση είναι οι εξής:
1. Μακροοικονομικό και γεωπολιτικό περιβάλλον: Αυξημένες πιέσεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες και στη διαθεσιμότητα πρώτων υλών, υψηλά επιτόκια, έντονες διακυμάνσεις στις τιμές ενέργειας.
2. Αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αλλά αρκετά χαμηλότερα από προηγούμενες προβλέψεις: Η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται (~3% ετησίως). Ωστόσο, η τάση αυτή δεν αποτυπώνεται στην ΕΕ, όπου η ζήτηση παραμένει χαμηλότερη των αρχικών προσδοκιών. Συγκεκριμένα, το 40% της προσδοκώμενης ζήτησης στην Ευρώπη μπορεί να μην υλοποιηθεί μέχρι το 2030
3. Συνεχιζόμενη ανάπτυξη των ΑΠΕ υπό νέα δεδομένα: Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένουν βασικός μοχλός της μετάβασης, όμως η διείσδυσή τους είναι χαμηλότερη από τις προβλέψεις, λόγω μειωμένων αποδόσεων και προκλήσεων στις αδειοδοτήσεις.
4. Δυναμικό και πιο απρόβλεπτο ενεργειακό σύστημα: Ανανεωμένος ρόλος των θερμικών μονάδων που διεκδικούν μερίδιο στην αξία και αυξημένη αξία στην ευελιξία.
5. Επιτάχυνση επενδύσεων στα δίκτυα: Οι επενδύσεις σε δίκτυα αναδεικνύονται ως το πιο κρίσιμό κομμάτι της αλυσίδας. Η ταχύτητα αναβάθμισης, ενίσχυσης και εκμοντερνισμού τους θα καθορίσουν τον τελικό ρυθμό της μετάβασης.
Είναι έτοιμη η Ελλάδα για το νέο ενεργειακό τοπίο;
Όπως αναφέρθηκε, η ΕΕ, έχοντας θέσει ίσως τους πιο φιλόδοξους στόχους μετάβασης στον κόσμο, τώρα αντιμετωπίζει προκλήσεις στην υλοποίησή τους. Με κεντρικό ερώτημα το κατά πόσο είναι η Ελλάδα έτοιμη για τη νέα πραγματικότητα της ενεργειακής μετάβασης, ο Λευτέρης Χαραλάμπους αναδεικνύει τρία σημεία στα οποία ο κλάδος καλείται να εστιάσει: τη βιωσιμότητα του συστήματος ενέργειας, την ενεργειακή αυτονομία της χώρας και τέλος τις επιμέρους στρατηγικές των βασικών παικτών της αγοράς.
Διασφάλιση της βιωσιμότητας του ενεργειακού κλάδου: Μια πιθανή υπερπροσφορά ενέργειας από ΑΠΕ ήδη οδηγεί σε τιμές κάτω από το κόστος παραγωγής, καθιστώντας τις επενδύσεις μη βιώσιμες. Είναι αναγκαίος ένας επανασχεδιασμός του χαρτοφυλακίου έργων με βάση τη χωροθέτηση και την πρόσβαση σε δίκτυα, την αύξηση των επενδύσεων για εκσυγχρονισμό και διεύρυνση του δικτύου, καθώς και τη διατήρηση μιας ευελιξίας στο ενεργειακό μείγμα.
Ενεργειακή αυτονομία στην Ελλάδα: Η ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας αποτελεί θεμελιώδη στόχο για την Ελλάδα στο νέο περιβάλλον της ενεργειακής μετάβασης. Όπως επισημαίνει ο κ. Χαραλάμπους, η επίτευξή της προϋποθέτει μια πολυδιάστατη στρατηγική η οποία περιλαμβάνει:προσαρμογή των καταναλωτικών προτύπων και ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας,επίσπευση της απανθρακοποίησης των μεταφορών μέσω της ανάπτυξης συνθετικών καυσίμων και βιοκαυσίμων,εντατικοποίηση της έρευνας για κρίσιμα ορυκτά και σπάνιες γαίες που είναι απαραίτητα για τις τεχνολογίες καθαρής ενέργειας,εστίαση σε επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας στον κλάδο της ενέργειας, που μπορούν να ενισχύσουν την εγχώρια παραγωγική βάση.
Το διακύβευμα για τη χώρα είναι μεγάλο και η λύση καθόλου προφανής: η επιλογή πολιτικών και κατευθύνσεων που θα ισορροπήσουν τις φιλοδοξίες απανθρακοποίησης με το κόστος που αυτές συνεπάγονται, δηλαδή με την ανταγωνιστικότητα των κλάδων της ελληνικής οικονομίας και την ασφάλεια εφοδιασμού. Και όλα αυτά, εντός των περιορισμών που θέτουν οι κατευθύνσεις της ΕΕ.
