Η μεγάλη πλειοψηφία των στεγαστικών δανείων που έχουν χορηγηθεί το τελευταίο διάστημα –και αφού οι τράπεζες αποφάσισαν να ξανανοίξουν την στρόφιγγα- τοκίζονται με σταθερό επιτόκιο. Για έναν απλό λόγο: διότι με τα σημερινά δεδομένα στην αγορά, τα σταθερά επιτόκια είναι «φθηνότερα» από τα κυμαινόμενα όσο και αν αυτό αντικρούει τον κανόνα «μεγαλύτερο το ρίσκο, μεγαλύτερο το όφελος».
Ο υποψήφιος δανειολήπτης που θα απευθυνθεί σήμερα σε ένα τραπεζικό κατάστημα θα συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να κλειδώσει το επιτόκιο για μια δεκαετία με κόστος κοντά στο 3%, ενώ αν επιμείνει στο κυμαινόμενο επιτόκιο, θα φορτωθεί «spread» άνω των τριών ποσοστιαίων μονάδων και εφόσον προσφέρει εμπράγματες εξασφαλίσεις στην τράπεζα (δηλαδή υποθήκη). Άρα, για να επιλέξει κάποιος το κυμαινόμενο πρέπει να πιστεύει ότι με πληθωρισμό και στις δύο όχθες του Ατλαντικού άνω του 8%, τα ευρωπαϊκά επιτόκια θα παραμείνουν αρνητικά για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.
Είναι προφανές ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί ενώ αντίθετα δεν είναι και τόσο προβλέψιμο το επίπεδο στο οποίο μπορεί να ανεβάσει η ΕΚΤ το δικό της παρεμβατικό επιτόκιο ώστε να τιθασεύσει το «τέρας» του πληθωρισμού. Συμπέρασμα: για τους νέους δανειολήπτες και τους υποψήφιους δανειολήπτες, η απόφαση είναι μάλλον προφανής σε αυτή τη χρονική συγκυρία: σταθερό επιτόκιο.
Δεν είναι όμως τόσο προφανή τα πράγματα για τους παλαιούς δανειολήπτες οι οποίοι έχουν ήδη περάσει από χίλια κύματα. Εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων, εξοφλούν σήμερα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο τα οποία εκταμιεύτηκαν την περίοδο της μεγάλης ευφορίας. Με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους (επιτόκια ΕΚΤ συν spread 1-1,5 μονάδας ή με χαμηλά spread συνδεδεμένα με το Euribor) οι δανειολήπτες αυτοί έχουν χτυπηθεί κατά την μνημονιακή περίοδο και την τεράστια ύφεση που έπληξε τη χώρα.
Αυτό σημαίνει ότι μέσα στην 10ετία που πέρασε, έχουν ρυθμίσει, έχουν επιμηκύνει διάρκειες για να κατεβάσουν τις δόσεις και τώρα, έχοντας ακόμη αρκετά χρόνια μπροστά τους για την πολυπόθητη αποπληρωμή, καλούνται να λάβουν μια απόφαση: απειλούνται με αύξηση επιτοκίου, θα γυρίσουν το δάνειό τους σε «σταθερό»;
Η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη. Και δεν είναι το γεγονός ότι οι τράπεζες ζητούν προμήθεια περίπου 200 ευρώ για να κάνουν την αλλαγή. Είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις το κυμαινόμενο επιτόκιο που έχουν σήμερα είναι πολύ χαμηλό της τάξεως του 1-1,5% οπότε η απόφαση για το «κλείδωμα» συνεπάγεται και άμεση αύξηση της μηνιαίας δόσης δεδομένου ότι σταθερό επιτόκιο πολύ χαμηλότερο του 3% δεν υπάρχει σε αυτή τη φάση.
«Κλείδωμα» του επιτοκίου και συγκράτηση της δόσης γίνεται μόνο με μερική αποπληρωμή κεφαλαίου ή περαιτέρω επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής κάτι που μπορεί να μην είναι εφικτό για όλους. Πόσοι από τους δανειολήπτες έχουν ρευστότητα και πόσοι δεν έχουν επιμηκύνει την διάρκεια αποπληρωμής μέχρι τα… γεράματα προκειμένου να συγκρατήσουν τη δόση μέσα στην πολυετή κρίση που περάσαμε;
Για τους παλαιούς δανειολήπτες, τα δύσκολα είναι μπροστά. Είτε κλειδώσουν τώρα, είτε περιμένουν την ΕΚΤ να αποφασίσει σε ποιο επίπεδο θα ανεβάσει το επιτόκιο, το δεδομένο είναι ένα: η μηνιαία δόση που θα πρέπει να καταβάλλουν στην τράπεζα, θα «φουσκώσει».
