Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Διαπιστ. Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ
Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων/ D.P.O.
Η οικονομία [η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική «οἰκονομία» (= «οἶκος» + «νέμομαι»), που σημαίνει διαχείριση της οικίας, δηλαδή του νοικοκυριού]. Στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα δεν έχουμε ούτε ορθή διαχείριση, αλλά κινδυνεύουμε μάλιστα να χάσουμε και τον «οίκο» μας, καθότι στην ουσία δεν υπάρχει σήμερα προστασία του οίκου, άλλως δεν υπάρχει προστασία της κύριας κατοικίας.
Η απόφαση σταθμός στην «ιστορία των κόκκινων δανείων», η περίφημη 822/2022ΑΠ, έφερε στην επικαιρότητα εκ νέου το ζήτημα αυτό. Και λέμε στην «επικαιρότητα», διαχωρίζοντας την ως έννοια από την «καθημερινότητα» των πολιτών, καθότι στην πραγματικότητα δεν σταμάτησε ποτέ να απασχολεί την καθημερινότητα των πολιτών, που διατηρούν οφειλές. Βέβαια με την απόφαση 1/2023, η Ολομέλεια του ΑΠ έκρινε πως νομιμοποιούνται τα funds και οι εταιρίες διαχείρισης να παρίστανται ως διάδικοι σε μέτρα εκτέλεσης, άρα και σε πλειστηριασμούς.
H απόφαση του ΑΠ ήταν το κερασάκι στην τούρτα, καθώς πέρα από το ζήτημα της νομιμοποίησης ή μη των εταιριών διαχείρισης, δεν υπάρχει κανένα αποτελεσματικό νομοθέτημα, προκειμένου οι οφειλέτες να προσπαθήσουν να ρυθμίσουν εν συνόλω και ρεαλιστικά τις οφειλές τους.
Αποτέλεσμα της αποτυχίας της πλειοψηφίας των νομοθετημάτων που είχαν ως στόχο την ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, ήταν να ανοίξει η «κάνουλα» των πλειστηριασμών και ολοένα και περισσότερες ακίνητες και κινητές περιουσίες να κινδυνεύουν να περάσουν στα χέρια των υπερθεματιστών.
H σελίδα e-auction μας ενημερώνει ότι: 193.000 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί είναι αναρτημένοι συνολικά. Και περί του 800 θα λάβουν χώρα εντός της επόμενης βδομάδας. Αξιοσημείωτο είναι πως πριν τις εκλογές της 21ης Μαΐου οι αναρτημένοι πλειστηριασμοί ήταν στους 180.000. Τα νούμερα μιλούν από μόνα τους.
Τι μπορεί να κάνει ο οφειλέτης ΠΡΙΝ τον πλειστηριασμό για να τον «προλάβει»:
Τα νομικά εργαλεία ρύθμισης είναι εξαιρετικά λίγα. Λίγα, όχι μόνο ως προς την «ποσότητα», αλλά και ως προς την «ποιότητα», καθότι όπως θα αναλυθεί συνοπτικά κατωτέρω ΚΑΝΕΝΑ εργαλείο δεν είναι αποτελεσματικό και δεν δύναται να παρέχει λύσεις σε ευρεία γκάμα οφειλετών.
1. Εξωδικαστικός μηχανισμός: Ένας πολλά υποσχόμενος μηχανισμός, που σαν ιδέα ήταν πρωτοποριακή-> αναδιάρθρωση χρεών εξωδικαστικά μέσα από μία ηλεκτρονική πλατφόρμα, μακριά από δικασίμους, δικαστήρια και δικαστικές αποφάσεις.
Η αχίλλειος πτέρνα του (κατά την άποψη μου) η φράση: «μετά την υποβολή της αίτησης, οι συμμετέχοντες πιστωτές που είναι χρηματοδοτικοί φορείς «ΔΥΝΑΝΤΑΙ» να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης…». Δύνανται λοιπόν και όχι υποχρεούνται. Είναι στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια των πιστωτών, το αν θα καταθέσουν πρόταση ρύθμισης ή όχι, όπερ σημαίνει στην πράξη ότι ο οφειλέτης μπορεί να κάνει μία ολόκληρη προετοιμασία και μελέτη, ώστε να καταθέσει την αίτηση στον εξωδικαστικό και η πλειοψηφία των πιστωτών να αρνηθούν να απαντήσουν και υποβάλλουν πρόταση. Αποτέλεσμα: η αίτηση πέφτει στο κενό!
Γενικά, όπως είναι γνωστό τοις πάσι, όταν υπάρχει εξασφάλιση πίσω από μία οφειλή (δηλαδή μία προσημείωση υποθήκης σε ένα ακίνητο), τότε τα περιθώρια διαπραγμάτευσης με την πιστώτρια είναι ελάχιστα, οπότε το «δύνανται» να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης, τις περισσότερες φορές μετουσιώνεται σε «δεν καταθέτουν πρόταση ρύθμισης». Διμερή διαπραγμάτευση: Όταν ακούμε τον όρο διαπραγμάτευση συνήθως μας έρχεται στο μυαλό ένα οβάλ τραπέζι με έγγραφα και ώρες προτάσεων και αντιπροτάσεων.
Στην πραγματικότητα η διμερής διαπραγμάτευση με τις διαχειρίστριες εταιρίες γίνεται ως εξής: στέλνει ο νομικός σύμβουλος εξουσιοδότηση, περνάν μέρες μέχρι να εγκριθεί από το νομικό τμήμα της εταιρίας και έπειτα από ώρες αναμονής στο τηλεφωνικό κέντρο της εταιρίας, επικοινωνείς με τον υπεύθυνο του φακέλου του εντολέα σου, ο οποίος σου προτείνει ανάλογα με τα δεδομένα που έχεις προσκομίσει μία ρύθμιση. Ουσιαστικά δεν μιλάμε για διαπραγμάτευση, αλλά για μονομερή πρόταση: take it or leave it. Σε περίπτωση δε που υπάρξει κάποια πρόταση ρύθμισης, πολλές φορές δεν είναι ρεαλιστική και χρειάζεται να καταβάλουν οι οφειλέτες ένα αρκετά μεγάλο ποσό ως προκαταβολή, προκειμένου να ανασταλούν τα μέτρα εκτέλεσης.
2.Αίτηση πτώχευσης: εδώ δεν μιλούμε για ρύθμιση, εδώ μιλούμε για ρευστοποίηση του συνόλου της ακίνητης και κινητής περιουσίας. Τα χάνει όλα, αλλά και απαλλάσσεται -υπό συνθήκες- από το υπόλοιπο των οφειλών.
3.Τραπεζική Διαμεσολάβηση: Ένα εργαλείο λειτουργικό και ανεκμετάλλευτο. Θα μπορούσε με νομοθετική πρωτοβουλία να ενισχυθεί η λειτουργία του εργαλείου αυτού, προς όφελος άμεσης εύρεσης λύσης ρύθμισης ρεαλιστικής, ώστε να μην ξανακοκκινήσει.
Κάποιες εταιρίες συμμετέχουν στην τραπεζική διαμεσολάβηση, έχοντας δημιουργήσει μάλιστα αντίστοιχο τμήμα που δέχεται αιτήματα, με εξαιρετικά επιτυχή αποτελέσματα.
Αν δεν γίνει τίποτα επιτυχώς από τα ανωτέρω: διαταγή πληρωμής, όπερ σημαίνει ότι ξεκινούν τα μέτρα εκτέλεσης κατά της περιουσίας του οφειλέτη.
Η άμυνα του δανειολήπτη στο σημείο αυτό είναι η άσκηση της ανακοπής. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η άσκηση της ανακοπής δεν αναστέλλει την πορεία προς την εκτέλεση. Και επειδή η πρακτική εμπειρία μας διδάσκει, ότι οι δικάσιμοι που μας δίνονται ανήκουν στο μακρινό μέλλον (ειδικά σε Πρωτοδικεία μεγάλα όπως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης), για το λόγο αυτό φρόνιμο και αποτελεσματικότερο είναι να κατατίθεται και αίτηση αναστολής, με ενδεχόμενο αίτημα προσωρινής διαταγής, εφόσον αποδεικνύεται ο επικείμενος κίνδυνος.
Κάποια από τα Κενά που είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν:
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το θέμα με το ελβετικό φράγκο. Πρέπει να υπάρξει πολιτική βούληση, ώστε να παρθεί μία απόφαση νομοθετικής επίλυσης του ζητήματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι πρόσφατα το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε μία σημαντικά ελπιδοφόρα απόφαση, η οποία δικαίωσε δανειολήπτη δανείου ελβετικού φράγκου.
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση τα δάνεια τύπου παλιννοστούντων (με εγγύηση ελληνικού δημοσίου, οπού περνούν στο ελληνικό δημόσιο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές και αλλάζει η νομική φύση της απαίτησης και μετουσιώνεται σε χρέος προς το δημόσιο).
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το πρόβλημα με τους εγγυητές και αν τελικά δεσμεύονται από την όποια ρύθμιση συνάπτει ο πρωτοφειλέτης (στην πράξη πολλές φορές δεν καλούνται καν να υπογράψουν τις τροποποιητικές ρυθμίσεις).
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυση το ζήτημα με τους κληρονόμους οφειλών μετά από απόφαση του Νόμου Κατσέλη.
Μεγάλο ζήτημα και εκκρεμεί προς επίλυσης η μη νομοθεσία και η μη ύπαρξη ορίων και πρακτικών πάνω στις οποίες θα πρέπει να κινούνται και να πράττουν οι εταιρίες διαχείρισης. Στην πράξη πράττουν κατά το συμφέρον τους και χωρίς να δίνουν σημασία στον οφειλέτη, ενάντια στις πρακτικές καλής πίστης και συναλλακτικών ηθών
Και μιας και βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, θα ήταν πολύ ωφέλιμο, ανάμεσα στα τόσα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία μας το παρόν χρονικό διάστημα, να αναπτυχθούν και να συζητηθούν τα κομματικά προεκλογικά προγράμματα για το μέγα αυτό κοινωνικό ζήτημα των κόκκινων δανείων και πως αυτό ρεαλιστικά μπορεί να αντιμετωπιστεί την επόμενη μέρα. Μόνο έτσι θα επανεκκινηθεί η οικονομία και θα αναπνεύσουν τα νοικοκυριά και θα επανενταχθούν στην κοινωνία.
