Σημαντικές επιβαρύνσεις σε νοικοκυριά κι επιχειρήσεις θα φέρει, εφόσον, δεν υπάρξουν αλλαγές στο όλο πλάνο ενεργειακής μετάβασης η ένταξη μιας σειράς κλάδων στο σύστημα εμπορίας ρύπων. Ειδικά μια τέτοια προοπτική για κάδο των οδικών μεταφορών μπορεί να φέρει με τα σημερινά δεδομένα νέες αυξήσεις στα καύσιμα.
Άλλωστε η σχεδιαζόμενη ένταξη στο σύστημα εμπορίας ρύπων (ETS) από το 2025 των μεταφορών και των κτηρίων, δηλαδή, της βενζίνης, του ντίζελ κίνησης και θέρμανσης και του φυσικού αερίου μεταφέρει σε όλη την αλυσίδα αξίας το κόστος που αναλογεί στο διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα κατά την καύση τους. Με τα σημερινά δεδομένα, με βάση πρόχειρους υπολογισμούς της αγοράς μια τέτοια προοπτική για τις οδικές μεταφορές μπορεί να φέρει άνοδο των τιμών ακόμη και κατά 20 λεπτά ανά λίτρο καυσίμου. Και βέβαια όταν ένας τέτοιος μηχανισμός υπόκειται σε χρηματιστηριακούς κανόνες κι ενίοτε κερδοσκοπικούς τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα ότι η μεταβλητότητα και η αστάθεια των τιμών θα είναι κεντρικό χαρακτηριστικό το επόμενο διάστημα, εάν περάσει και αυτός ο μηχανισμός, στην πράξη.
Όπως επισημαίνεται και στη νέα μελέτη του ΙΟΒΕ με τίτλο «Επιπτώσεις της αναθεωρημένης ευρωπαϊκής πολιτικής για το Κλίμα στην ελληνική βιομηχανία και οικονομία», ο κίνδυνος «διαρροής άνθρακα» για την χώρα μας είναι ιδιαίτερα σημαντικός μια και:
-Αφορά κλάδους που παράγουν το 27% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) της μεταποίησης και απασχολούν περίπου 57 χιλ. εργαζόμενους (16% της συνολικής απασχόλησης στη μεταποίηση).
– Πρόκειται για κλάδους με έντονη εξωστρέφεια, υψηλή ένταση κεφαλαίου και υψηλή παραγωγικότητα εργασίας – χαρακτηριστικά που αποτελούν ζητούμενο για το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα της Ελλάδας και την επίτευξη του στόχου για αύξηση του μεριδίου της μεταποίησης στο 15% του ΑΕΠ το 2030.
– Επηρεάζονται ιδιαίτερα οι εξαγωγές των κλάδων αυτών αφού θα καταβάλουν το αυξημένο κόστος άνθρακα για το σύνολο της παραγωγής τους, ενώ οι εισαγωγείς μόνο για το ποσοστό που θα εισάγεται στην Ε.Ε.”
Αξίζει να σημειωθεί η εξωστρέφεια των εγχώριων κλάδων είναι πολλαπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου του κάθε κλάδου και συμβάλλουν σταθερά από το 2010 πάνω από το 40% στις ελληνικές εξαγωγές αγαθών (με το μεγαλύτερο μέρος τους να κατευθύνεται σε χώρες εκτός Ε.Ε.).
Η κυβέρνηση
Στο φόντο αυτό η Ελληνική Κυβέρνηση εντείνει τις προσπάθειες σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο για τροποποιήσεις στους σχεδιασμούς Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων. Μάλιστα, όπως είχε κάνει και ο υπουργός Κώστας Σκρέκας σε προηγούμενο Συμβούλιο, και ο Πέτρος Βαρελίδης, που εκπροσώπησε τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε., το οποίο διεξήχθη σήμερα, 17 Μαρτίου στις Βρυξέλλες έθεσε το ζήτημα καθώς το βασικό θέμα του Συμβουλίου ήταν η δημιουργία αυτόνομου συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ETS – ΒRT) της Ε.Ε. στους τομείς των μεταφορών και των κτιρίων, στο πλαίσιο εφαρμογής της νομοθετικής δέσμης μέτρων «Fit for 55».
O κ. Βαρελίδης επισήμανε στην τοποθέτησή του, ότι η ένταξη της ναυτιλίας στο ETS θα πρέπει να γίνει με τρόπο που διασφαλίζει την εφαρμοσιμότητα του και τον υγιή ανταγωνισμό. Πρόσθεσε ότι πρόκειται για ζήτημα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα,δεδομένου ότι το 59% του ευρωπαϊκού στόλου είναι ελληνόκτητος.
Αυξήσεις
Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, μετέφερε τις επιφυλάξεις της ελληνικής πλευράς για την ένταξη στο ETS των οδικών μεταφορών και των κτιρίων, λόγω της έντονης αβεβαιότητας που επικρατεί στη διακύμανση των τιμών στα δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Όπως ανέφερε, το κόστος για έναν τόνο διοξειδίου του άνθρακα ανήλθε στις 16 Μαρτίου σε 77 ευρώ, ενώ πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε φτάσει τα 97 ευρώ. Οι τιμές αυτές απέχουν κατά πολύ από τις αρχικές προβλέψεις της Επιτροπής, σύμφωνα με τις οποίες το κόστος θα έφτανε σταδιακά στα 50 ευρώ/τόνο έως το 2030. Πρόσθεσε ότι η μεταβλητότητα των τιμών προκαλεί αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις για τους πολίτες, κυρίως για τους πιο ευάλωτους, δεδομένου ότι το κόστος για τη θέρμανση και τις μετακινήσεις αποτελεί σημαντικό ποσοστό των εισοδημάτων τους.
Ο κ. Βαρελίδης ανέφερε ότι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις μεταφορές και τα κτίρια μπορεί να επιτευχθεί με τη λήψη θετικών μέτρων, αναφέροντας ως ενδεικτικά παραδείγματα τις παρεμβάσεις που προβλέπονται στον Εθνικό Κλιματικό Νόμο καθώς και πολιτικές για την προώθηση των επενδύσεων με σκοπό την αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, την αύξηση της χωρητικότητας των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, την ενίσχυση και βελτίωση των υποδομών αποθήκευσης ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια κ.α.
Για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ο Έλληνας Γενικός Γραμματέας επανέλαβε την πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, για τη δημιουργία ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων της διεθνούς ενεργειακής κρίσης.
Οι Υπουργοί Περιβάλλοντος της Ε.Ε. συζήτησαν επίσης, την πρόταση κανονισμού για τις μπαταρίες και τα απόβλητα μπαταριών, για την οποία επετεύχθη συμφωνία ενόψει της έναρξης των διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
