Σε περιόδους κρίσης είναι σημαντική η ενεργοποίηση των εργαλείων και μοντέλων που μπορούν να δώσουν άμεσα ώθηση στην επανεκκίνηση της οικονομίας. Ο συνεδριακός & επαγγελματικός τουρισμός ανήκει αναμφισβήτητα σε αυτή την κατηγορία, τώρα περισσότερο από ποτέ.
Συμβάλλει όχι μόνο στη δημιουργία υψηλού επιπέδου πρεσβευτών σε παγκόσμιο επίπεδο, άρα κατά συνέπεια αυτομάτως και σε defacto εργαλείο προβολής της χώρας σε ένα διακεκριμένο κοινό, αλλά μπορεί να αποτελέσει και «μοχλό ανάκαμψης και ανάπτυξης» της χώρας. Πρόκειται για τη θεματική μορφή τουρισμού που προσελκύει τον επισκέπτη υψηλού εισοδήματος, εκείνον που όχι μόνο ξοδεύει έως και 7 φορές περισσότερο από έναν απλό τουρίστα στον προορισμό. Η βιομηχανία συνεδρίων και εκδηλώσεων ευνοεί περισσότερα από 40 επαγγέλματα που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την προετοιμασία και διεξαγωγή της οργάνωσης, συνεισφέρει στην εκπαίδευση και μετάδοση της γνώσης, τη γνωριμία με τον προορισμό, τη βελτίωση και αναβάθμιση των υποδομών, δημιουργεί πολύ μικρότερο βαθμό εποχικότητας από τον μαζικό τουρισμό και αναδεικνύει την επαγγελματική φιλοξενία της χώρας.
Πολλαπλά τα οφέλη για την ανάπτυξη, όταν βέβαια αυτή δεν εμποδίζεται από «ανώτερες δυνάμεις», όπως αυτή του covid19.
Η πανδημία «χτύπησε» τον ελληνικό τουρισμό, σε όλες τις μορφές του, στη λάθος χρονική στιγμή, ενώ βρισκόταν σε ανοδική τροχιά, με προβλέψεις ιδιαίτερα αισιόδοξες για το μέλλον.
Ειδικά, ο επαγγελματικός & συνεδριακός τουρισμός, κατέγραφε το 2019 σημαντική άνοδο σε ευρωπαϊκή, αλλά και παγκόσμια κατάταξη, ενώ η χώρα άρχιζε να διεκδικεί τη θέση που της αρμόζει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αθήνα για το 2019 κέρδισε την καλύτερη διάκριση που έχει πετύχει ποτέ στη διεθνή κατάταξη της ως συνεδριακός προορισμός σε μετρήσεις του Διεθνούς Οργανισμού ICCA (International Congress & Convention Association), ανεβαίνοντας στη 17η θέση, από την 24η στην οποία βρισκόταν το 2018. Παράλληλα, η Θεσσαλονίκη κατατάχθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην 39η θέση από την 53η στην οποία βρισκόταν το 2018 και σε παγκόσμιο επίπεδο στην 70η θέση.
Ο κλάδος των συνεδρίων & εκδηλώσεων βρισκόταν στο κομβικό σημείο της ανόδου μετά από πολυετή οικονομική κρίση και ο Ελληνικός Τουρισμός φαινόταν ότι άρχιζε να κατακτά τη θέση που του ταιριάζει.
Η πανδημία covid19 έφερε όμως την ανατροπή μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
Η βιομηχανία των συνεδρίων και εκδηλώσεων πέρασε σε αχαρτογράφητα νερά και για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα οι επαγγελματίες προσπάθησαν να λειτουργήσουν και να ανταποκριθούν «χωρίς εγχειρίδιο» σε μία παγκόσμια κρίση άνευ προηγουμένου. Η διαχείριση κρίσης αντικατέστησε το σχεδιασμό ανάπτυξης και κυριάρχησε σε όλα τα επίπεδα.
Ο κλάδος δέχτηκε ισχυρό πλήγμα, σημειώνοντας «κατακόρυφη» πτώση εσόδων 80%+ και σημαντικές ζημιές για το έτος 2020. Σημειώθηκαν σημαντικές ακυρώσεις αλλά και επαναλαμβανόμενες μετακινήσεις διεθνών συνεδρίων από το 2020 ακόμα και σε βάθος τριετίας (2021-2024), με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί στην αγορά. Περίπου 30% των εκδηλώσεων άλλαξαν σε διαδικτυακά ή και υβριδικά για μικρότερο χρονικό διάστημα. Λίγο καλύτερη είναι η εικόνα σε διεθνές επίπεδο, καθώς οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς είχαν τα εργαλεία αλλά και τα μέσα να μετατρέψουν το μεγαλύτερο ποσοστό των διοργανώσεών τους σε επιτυχημένα διαδικτυακά events και μάλιστα με μεγάλη συμμετοχή.
Παρά τις δυσκολίες και την τεράστια ζημιά που υπέστη ο κλάδος μας, οι επαγγελματίες οργανωτές συνεδρίων αποδείξαμε ότι διαθέτουμε ισχυρό και άκρως προσαρμοστικό DNA. Εντός ενός πολύ μικρού χρονικού διαστήματος ανακαλύψαμε και κατακτήσαμε έναν νέο κόσμο, αυτό των «διαδικτυακών συνεδρίων και εκδηλώσεων». Η καθημερινότητα του οργανωτή μεταμορφώθηκε πλήρως. Νέο λεξιλόγιο, αυτό του διαδικτυακού κόσμου, ατελείωτες εργατοώρες εκπαίδευσης σε νέες πλατφόρμες και τεχνολογίες αλλά και διεθνείς πρακτικές, ανάπτυξη νέων τεχνικών δεξιοτήτων, χρήση ειδικά εξοπλισμένων τηλεοπτικών στούντιο, πολλαπλά τεχνικά τεστ και σημαντική επένδυση σε εξοπλισμό, είναι μόνο λίγα από τα νέα στοιχεία που επικράτησαν για να υποστηρίξουν το δύσκολο έργο της μετατροπής των φυσικών συνεδρίων σε διαδικτυακά.
Κορυφαίοι planners της αγοράς παγκοσμίως ανέπτυξαν ταχύτατα πλατφόρμες διαχείρισης συνεδρίων με χαρακτηριστικά που αντικαθιστούν τη διάδραση των συνέδρων, την εμπορική έκθεση, την εναλλαγή παρακολούθησης διαφορετικών ομιλιών και εισόδου σε διάφορες συνεδριακές αίθουσες, την πρόσβαση στο συνεδριακό υλικό, τη συνάντηση με κορυφαίους ομιλητές και άλλες πολλές λειτουργίες από φυσικό σε πλήρως διαδικτυακό. Έτσι παγκοσμίως σημειώθηκε παράλληλα με την κατακόρυφη πτώση σε έσοδα από το συνεδριακό & επαγγελματικό τουρισμό και μία δραστική αύξηση των διαδικτυακών «virtual» συνεδρίων και εκδηλώσεων.
Το ηλεκτρονικό στοιχείο σίγουρα ήρθε για να μείνει και να συμβάλλει στη διαμόρφωση μίας νέας πραγματικότητας με το ηλεκτρονικό στοιχείο να κυριαρχεί ως εργαλείο σχεδιασμού των κορυφαίων οργανισμών παγκοσμίως.
Από την άλλη πλευρά η νέα αυτή πραγματικότητα σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά τα έργα που χάθηκαν ή αναβλήθηκαν. Δεν μπορεί επίσης να «ακυρώσει» βασικές αξίες και ανάγκες, όπως η ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία, η ενέργεια αλλά και η ψυχική ηρεμία που προκαλεί η ανταλλαγή γνώσης και εμπειριών σε ένα φυσικό περιβάλλον, αλλά και οι ευεργετικές ιδιότητες του ταξιδιού.
Επιπλέον, πάγιο αίτημα όλων των κλάδων που εμπλέκονται στον επαγγελματικό & συνεδριακό τουρισμό διεθνώς είναι άμεσα να επιτραπεί η ενεργοποίηση των φυσικών/υβριδικών συνεδρίων που θα συμβάλλει τα μέγιστα στην επανεκκίνηση της αγοράς και του επαγγελματικού ταξιδιού αλλά και της ανάκαμψης από την παγκόσμια κρίση της πανδημίας. Η ενεργοποίηση της βιομηχανίας των events θα ενεργοποιήσει αντίστοιχα όλα τα επαγγέλματα με συνδέονται με αυτήν και θα συνεισφέρει στο «restart» της ελληνικής οικονομίας.
Το επόμενο στοίχημα σε αυτό το πλαίσιο ονομάζεται «υβριδικό συνέδριο/υβριδική εκδήλωση», αυτό δηλαδή που συνδυάζει τη φυσική παρουσία με τη διαδικτυακή παρακολούθηση. Είναι η μορφή των επαγγελματικών συναντήσεων που θα επικρατεί για τα επόμενα χρόνια και την οποία αυτή την περίοδο ερευνούμε και σχεδιάζουμε εντατικά, έχοντας ήδη εφαρμόσει μερικώς με μεγάλη επιτυχία. Συνδέεται με υψηλότερο κόστος και μεγαλύτερη πολυπλοκότητα, καθώς συνδυάζει 2 διοργανώσεις σε 1, αλλά αποτελεί ήδη την επόμενη πρόκληση, με την ελπίδα ότι σταδιακά θα μπορέσουμε να περάσουμε σε βάθος χρόνου σε μία «νέα» κανονικότητα.
Πολλές οι προϋποθέσεις βέβαια για να επιτευχθεί αυτό. Η ανακοίνωση του ανοίγματος του τουρισμού θα πρέπει παράλληλα να συνοδεύεται με πολλαπλές δράσεις, πέραν των όσων ήδη είναι στο τραπέζι, όπως το πιστοποιητικό εμβολιασμού, η ενίσχυση των rapid test και άλλες κυβερνητικές αλλά και διακρατικές ρυθμίσεις. Σχετικά με τον κλάδο των συνεδρίων και εκδηλώσεων, άμεσα θα πρέπει να «κλειδώσουν» τα πρωτόκολλα που θα είναι σε ισχύ αλλά και να ενισχυθεί σημαντικά η προβολή της χώρας ως ο απόλυτος προορισμός για τη φιλοξενία υβριδικών και φυσικών εκδηλώσεων.
Η Ελλάδα αναμφισβήτητα μπορεί να είναι ο επόμενος ιδανικός προορισμός που θα είναι έτοιμος να ανοίξει τις πόρτες του στο διεθνή τουρισμό υψηλού επιπέδου στην μετά-covid εποχή. Αποτελούμε ήδη θετικό case study για τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας στην έναρξή της και έχουν γίνει αντίστοιχα σημαντικά βήματα στην αναβάθμιση της τουριστικής εικόνας της χώρας μέσω της νέας καμπάνιας και γενικότερης στρατηγικής προβολής.
Θα πρέπει σε αυτό το σημείο όμως να το πάμε και λίγο παρακάτω. Να αναδείξουμε τα δυνατά μας χαρτιά, να χρησιμοποιήσουμε τον αναξιοποίητο πλούτο. Σε αυτό τον «αγώνα δρόμου» που διεξάγεται αυτή την ώρα μεταξύ των προορισμών για την αντίστοιχη προβολή τους ως meetings destination, ανοίγουν σημαντικά μονοπάτια . Είναι η στιγμή της αναγνώρισης της αξίας του επαγγελματικού & συνεδριακού προϊόντος της χώρας μας και του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει το προσεχές διάστημα αλλά και σε βάθος χρόνου στην ανάκαμψη αλλά και εξέλιξη της χώρας. Απαιτείται να αποκτήσουμε «συνεδριακή κουλτούρα». Η Ελλάδα διαθέτει τους επαγγελματίες, τα εργαλεία, την ικανότητα για να βγει μπροστά στον ανταγωνισμό, να παρουσιάσει το πραγματικό της πρόσωπο και να καθιερωθεί ως προορισμός συνεδρίων. Χρειάζεται στρατηγική, συστράτευση δυνάμεων, έρευνα, αναβάθμιση υποδομών, προσέλκυση επενδύσεων, ενισχυμένο δίκτυο πωλήσεων, στοχευμένη προβολή. Δεν θα έχουμε πολλές ευκαιρίες ακόμα…
Σίσσυ Λυγνού
CEO Operations & Development, PCO Services, AFEA Travel & Congress Services,
Μέλος ΔΣ, IAPCO (International Association of Professional Congress Organizers)
Γενική Γραμματέας HAPCO
