«H ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού μας εφοδιασμού, η άρση της ενεργειακής μας απομόνωσης και η λειτουργία της ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού και της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου» είναι οι κεντρικοί στόχοι της ενεργειακής πολιτικής της Κύπρου όπως τους παρέθεσε στην 18η Σύνοδο για την Κύπρο του Economist, η Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου Νατάσα Πηλείδου.
«Χρησιμοποιώντας εθνικούς πόρους, αλλά και έχοντας εξασφαλίσει γύρω στα €374 εκατομμύρια από ευρωπαϊκά κονδύλια, προωθούμε στοχευμένα τις Ανανεώσιμες Πηγές και την Εξοικονόμηση Ενέργειας. Περίπου το 40% των κονδυλίων που έχουν προϋπολογιστεί για το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Κύπρος – το Αύριο», προορίζονται για τη μετάβαση της χώρας στην πράσινη και κυκλική οικονομία, με τις μεταρρυθμίσεις που υλοποιούμε να αφορούν στη χρήση ΑΠΕ, στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης, στην εισαγωγή της πράσινης φορολογίας, στην απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στη διευκόλυνση των ενεργειακών ανακαινίσεων στα κτήρια και στην επιτάχυνση της ηλεκτρικής κινητικότητας», σημείωσε η κ. Πηλείδου.
Η ίδια αναφέρθηκε στην έναρξη των εργασιών για το σκέλος Κύπρου – Κρήτης του “EuroAsia Interconnector”: «Μετά από χρόνια δουλειάς και στενής συνεργασίας Κράτους και Φορέα Υλοποίησης, ξεκινά η υλοποίηση του εμβληματικού έργου που, το πρώτο εξάμηνο του 2028, αναμένεται να συνδέσει την Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή και να τερματίσει, επιτέλους, την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου».
Ολόκληρη η ομιλία της υπουργού:
Αναμφίβολα, διανύουμε σήμερα μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για τον τομέα της ενέργειας στην Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα. Η συνεχιζόμενη πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν δημιουργήσει μια πρωτόγνωρη ενεργειακή κρίση κι έχουν αλλάξει άρδην τις γεωπολιτικές ισορροπίες, οδηγώντας στη μεγάλη προσπάθεια από πλευράς της ΕΕ να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενέργεια. Την ίδια στιγμή βέβαια, η ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής επιβάλλει να διασφαλίσουμε επίσης ότι θα συνεχιστούν με την ίδια ένταση ή και θα ενδυναμωθούν περαιτέρω, οι προσπάθειές μας για την ενεργειακή μετάβαση.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η Κύπρος εφαρμόζει μια πολυδιάστατη ενεργειακή στρατηγική, βασικοί στόχοι της οποίας είναι η ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού μας εφοδιασμού, η άρση της ενεργειακής μας απομόνωσης και η λειτουργία της ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού και της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου. Παράλληλα, προωθούμε νέες τεχνολογίες και επιδιώκουμε τη μείωση του κόστους της ενέργειας για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς, μεταξύ άλλων παρέχοντας κίνητρα για πράσινες επενδύσεις.
Συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας εθνικούς πόρους, αλλά και έχοντας εξασφαλίσει γύρω στα €374 εκατομμύρια από ευρωπαϊκά κονδύλια, προωθούμε στοχευμένα τις Ανανεώσιμες Πηγές και την Εξοικονόμηση Ενέργειας. Περίπου το 40% των κονδυλίων που έχουν προϋπολογιστεί για το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Κύπρος – το Αύριο», προορίζονται για τη μετάβαση της χώρας στην πράσινη και κυκλική οικονομία, με τις μεταρρυθμίσεις που υλοποιούμε να αφορούν στη χρήση ΑΠΕ, στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης, στην εισαγωγή της πράσινης φορολογίας, στην απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, στη διευκόλυνση των ενεργειακών ανακαινίσεων στα κτήρια και στην επιτάχυνση της ηλεκτρικής κινητικότητας.
Το Σχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, επενδύσεις σχετικά με τη μαζική ανάπτυξη έξυπνων μετρητών και τις υποδομές αποθήκευσης ενέργειας, ενώ προνοεί και για τη χρηματοδότηση, ύψους €100 εκατομμυρίων, για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας «EuroAsia Interconnector».
Η περασμένη εβδομάδα ήταν, όπως ενδεχομένως να παρακολουθήσατε, πολύ σημαντική για τον ενεργειακό τομέα της Κύπρου. Καταρχάς, είχαμε την Παρασκευή την τελετή έναρξης εργασιών για το σκέλος Κύπρου – Κρήτης, του «EuroAsia Interconnector». Μετά από χρόνια δουλειάς και στενής συνεργασίας Κράτους και Φορέα Υλοποίησης, ξεκινά η υλοποίηση του εμβληματικού έργου που, το πρώτο εξάμηνο του 2028, αναμένεται να συνδέσει την Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή και να τερματίσει, επιτέλους, την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου.
Η ηλεκτρική διασύνδεση διασφαλίζει τον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας μας, διαφοροποιεί το ενεργειακό μας μείγμα και ενισχύει τον ανταγωνισμό στην αγορά ηλεκτρισμού. Παράλληλα, θα έχει πολλαπλά οφέλη για την περιοχή μας γενικότερα, αφού μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ με τη δημιουργία ενός αξιόπιστου διαδρόμου εναλλακτικής ενέργειας, αλλά και να προωθήσει την περαιτέρω ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών σε Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ, λόγω της αυξημένης σταθερότητας που θα προσφέρει στα δίκτυα διανομής των τριών χωρών. Από τη λειτουργία του «EuroAsia Interconnector» εξαρτάται και η υλοποίηση του στόχου που έθεσε η ΕΕ, για ποσοστό τουλάχιστον 15% ηλεκτρική διασύνδεση για κάθε κράτος μέλος, έως το 2030.
Επίσης, την Παρασκευή διοργανώσαμε στη Λευκωσία, στο πλαίσιο της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στον διεθνή διακυβερνητικό οργανισμό East Mediterranean Gas Forum (EMGF) για το 2022, το EMGF Energy Transition Conference. Στο εν λόγω συνέδριο εξετάσαμε, στην παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και της Ευρωπαίας Επιτρόπου Ενέργειας, τους τρόπους με τους οποίους η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να πρωταγωνιστήσει στα καίρια ζητήματα της ενεργειακής ασφάλειας και της ενεργειακής μετάβασης, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και της ίδιας της περιοχής μας.
Είχαμε δε τη μεγάλη τιμή να συμμετέχουν πέραν των 100 συνέδρων, συμπεριλαμβανομένων των Υπουργών Ενέργειας Αιγύπτου, Ελλάδας και Ιορδανίας, του Γενικού Γραμματέα του EMGF και εκπροσώπων από ΕΕ, Ισραήλ, Γαλλία, Ιταλία, Παλαιστίνη, ΗΠΑ και Παγκόσμια Τράπεζα, καθώς και από τις εταιρείες στη Συμβουλευτική Επιτροπή της Βιομηχανίας Φυσικού Αερίου του Φόρουμ.
Κοινή συνισταμένη όλων των παρεμβάσεων στο συνέδριο υπήρξε η ανάγκη για κοινές και καλά συντονισμένες δράσεις, αλλά και η αξιοποίηση πιθανών συνεργιών, με στόχο ουσιαστικά την επιτάχυνση της παροχής φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο. Για τον σκοπό αυτό, σημειώνω, η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ είχε την προηγούμενη μέρα χωριστές συναντήσεις με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ της Κύπρου. Επιπρόσθετα, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόνισε, στην εναρκτήρια ομιλία του στο συνέδριο, ότι «είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε τις δυνατότητες και τις προτάσεις σύνδεσης διαφόρων κοιτασμάτων φυσικού αερίου σε Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο, και τις επόμενες μέρες και στον Λίβανο, είτε με υφιστάμενες είτε με νέες υποδομές, μέσω των οποίων το αέριο μπορεί να εξαχθεί στην Ευρώπη».
Για την αποτελεσματική διαχείριση της ενεργειακής κρίσης, αλλά και για ενίσχυση των προσπαθειών της ΕΕ για απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, η Κυπριακή Προεδρία του EMGF ιεράρχησε τις εργασίες του Φόρουμ με στόχο την εξεύρεση απτών λύσεων, όχι μόνο για την ενίσχυση της ενεργειακής μας ασφάλειας, αλλά και για επιτάχυνση της ενεργειακής μας μετάβασης. Μεταξύ άλλων, διενεργούνται δύο πολύ σημαντικές μελέτες από τους ειδικούς της Συμβουλευτικής Επιτροπής της Βιομηχανίας Φυσικού Αερίου, η πρόοδος των οποίων υπήρξε αντικείμενο συζήτησης στο συνέδριο της Λευκωσίας.
Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να ολοκληρώσω την παρέμβασή μου με σύντομη αναφορά στις δύο αυτές μελέτες.
Η πρώτη αφορά στην Πρωτοβουλία για Απανθρακοποίηση του Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου και τα τελικά αποτελέσματά της θα παρουσιαστούν από το EMGF στην 27η σύνοδο της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP27) που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο στην Αίγυπτο.
Τέλος, η δεύτερη μελέτη, που συμπεριλαμβάνει και οδικό χάρτη με συγκεκριμένα ορόσημα και δράσεις, αφορά στον ρόλο που η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να διαδραματίσει στην Ενεργειακή Ασφάλεια της ΕΕ, συμβάλλοντας με τα αποθέματα φυσικού αερίου της περιοχής, αλλά και με τη μεταφορά ηλεκτρισμού από ΑΠΕ μέσω των μελλοντικών διασυνδέσεων, στη διαφοροποίηση των πηγών και διαδρομών ενέργειας.
