Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απευθύνθηκε σήμερα στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο στο πλαίσιο της δημόσιας συζήτησης «Αυτή είναι η Ευρώπη». Κατά την προσφώνησή της η Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Roberta Metsola ανέφερε:
«Έχουμε μαζί μας σήμερα τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη. Καλώς ήρθατε.
Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ που δεχτήκατε την πρόσκλησή μας να απευθύνετε ομιλία ενώπιον του Κοινοβουλίου και των λαών της Ευρώπης, ως μέρος της δημόσιας συζήτησης «This is Europe». Η Ευρώπη είναι, άλλωστε, ελληνική λέξη και η γέννηση της δημοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα έδωσε ώθηση σε ένα δημιουργικό πνεύμα, το οποίο γέννησε την αρχιτεκτονική, την τέχνη και τη φιλοσοφία που διαμόρφωσαν τον Δυτικό πολιτισμό όπως τον γνωρίζουμε.
Καμία κοινωνία πριν τους Έλληνες δεν τόλμησε να πιστέψει πως η τάξη και η ελευθερία είναι συμβατές έννοιες. Η επιστροφή του πολέμου στην ήπειρό μας και της πολιτικής της ισχύος στην παγκόσμια σκηνή, μας υπενθυμίζουν τη σημασία της προάσπισης της δημοκρατίας, σε συνδυασμό με την τάξη που βασίζεται στους κανόνες για να διασφαλίσουμε την ελευθερία έναντι της απολυταρχίας.
Στη διάρκεια των 40 και πλέον ετών που είναι μέλος της ΕΕ, η Ελλάδα, έχει προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιρροή και σταθερότητα στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και χωρίς αμφιβολία ο σημαντικός ρόλος της Ελλάδας θα συνεχίσει να μεγαλώνει, καθώς ξετυλίγεται μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Η Ελλάδα θα γίνει ενεργειακός κόμβος, συνδέοντας το ελληνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, θα εξυπηρετεί σύντομα τις εισαγωγές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, οι οποίες είναι χαμηλότερου κόστους, στην Ευρώπη και αυτό σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Ελλάδα.
Αυτό το καλοκαίρι θα δούμε επίσης την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας του Eurogroup που βοήθησε την ελληνική οικονομία να βγει από την κρίση, η οποία ξεκίνησε πριν από 12 χρόνια. Δεν ήταν εύκολο. Αυτή η χρονιά σηματοδοτεί το τέλος του κύκλου των περιορισμών και της στενής επιτήρησης. Μια νέα εποχή βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας ξεκινά για την Ελλάδα και τον λαό της. Χαιρετίζουμε λοιπόν σήμερα το σημαντικό αυτό ορόσημο που πέτυχε η Ελλάδα και κάθε Έλληνας πολίτης.
Σας ευχαριστώ κ. Πρωθυπουργέ που είστε σήμερα μαζί μας για αυτή την επιτυχία. Αγαπητέ Κυριάκο, ο λόγος σε εσάς».
Ακολουθεί η ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη:
Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σας ευχαριστώ θερμά για την τιμητική πρόσκληση να μιλήσω ενώπιον των αιρετών εκπροσώπων των 27 κρατών της Ένωσής μας, σε μία στιγμή μάλιστα που συμπίπτει με το τέλος ενός δύσκολου κεφαλαίου για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Αλλά και με την αρχή των νέων, κοινών προσπαθειών μας απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος, που ήδη χτυπούν την πόρτα της ευρωπαϊκής μας οικογένειας. Γιατί τώρα είναι η ώρα να σχεδιάσουμε με τόλμη την Ευρωπαϊκή Ένωση των επόμενων δεκαετιών.
Τέτοιες μέρες, το 2015, η Ελλάδα βρέθηκε ένα βήμα από τον γκρεμό της εξόδου από το ευρώ. Την κοινωνία της τότε χτυπούσαν αλλεπάλληλα κύματα τυφλού και διχαστικού λαϊκισμού. Σαν σήμερα μάλιστα, στις 5 Ιουλίου του 2015, διεξαγόταν ένα δημοψήφισμα το οποίο λίγο έλειψε να δώσει τη χαριστική βολή.
Και μόνο μπροστά στο φάσμα της άτακτης χρεοκοπίας, η τότε κυβέρνηση έκανε πίσω. Αλλά το τίμημα υπήρξε βαρύ: κλειστές τράπεζες, capital controls και τελικά ένα νέο τρίτο, αχρείαστο μνημόνιο, που μας οδήγησε σε έναν νέο κύκλο λιτότητας. Καμία ευρωπαϊκή κοινωνία δεν υπέφερε περισσότερο από την ελληνική την περασμένη δεκαετία.
Ευτυχώς για την πατρίδα μου, η Ελλάδα του 2022 δεν έχει σχέση με την Ελλάδα του 2015. Επτά χρόνια μετά βρίσκομαι εδώ, σε αυτό το βήμα, να σας πω ότι εκείνες οι εικόνες έσβησαν οριστικά. Εδώ και τρία χρόνια ο τόπος μου έχει μία νέα κυβέρνηση που οδηγεί την πατρίδα μας σε μία νέα εποχή. Αυτήν που την θέλει να πρωταγωνιστεί στην ανάπτυξη, στη μείωση της ανεργίας, στην αύξηση των επενδύσεων.
Αποδεσμευμένη πια, από τον Αύγουστο -σε ένα μήνα από τώρα- από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας. Έτοιμη πλέον μέσα στον επόμενο χρόνο, εντός του 2023, να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα. Και με τους πολίτες της πλέον πιο ενωμένους, πιο αισιόδοξους, παρά τις μεγάλες δυσκολίες που ακόμα αντιμετωπίζουμε.
Βρίσκομαι, όμως, σε αυτό το βήμα για να εκφράσω και ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στην Ευρώπη που στήριξε τη χώρα μου, όταν άλλοι πειραματίζονταν με την ίδια την ευρωπαϊκή της υπόσταση. Όλους εσάς που συμβάλατε ώστε να παραμείνει τελικά η γενέτειρα της δημοκρατίας στην πιο δημοκρατική διακρατική οικογένεια.
Αυτήν την έμπρακτη αλληλεγγύη ανταποδίδει τώρα η Ελλάδα στην Ευρώπη, καταθέτοντας τη δική της εθνική πρόοδο στην υπηρεσία των κοινών ευρωπαϊκών μας στοχεύσεων.
Η γκρίζα παρένθεση που προηγήθηκε, ναι, υπήρξε τραυματική, αλλά ταυτόχρονα και διδακτική. Γιατί ποιος αλήθεια θα πίστευε πριν από κάποια χρόνια ότι η Ελλάδα που για μία δεκαετία σχεδόν ήταν ουραγός στην ανάπτυξη στην Ευρώπη, θα εμφάνιζε σήμερα την τρίτη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην ευρωζώνη.
Και ποιος θα υπολόγιζε πριν από κάποια χρόνια ότι θα μπορούσε να φτάσει εκεί μειώνοντας φόρους και εισφορές, αλλά ταυτόχρονα χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Και ποιος θα προέβλεπε πριν από κάποια χρόνια ότι το ελληνικό δημόσιο, το οποίο υπήρξε σύμβολο της γραφειοκρατίας, θα ήταν σήμερα πολύ πιο ψηφιακό, πολύ πιο φιλικό προς τον πολίτη.
Η Ελλάδα, λοιπόν, κυρίες και κύριοι, γύρισε σελίδα. Άλλαξε, καθώς την αλλάζουν καθημερινά οι ίδιοι οι Έλληνες, που δεν πιστεύουν πλέον στα ψεύτικα συνθήματα αλλά μόνο στην αλήθεια της πράξης. Γιατί βλέπουν το αποτέλεσμα των τολμηρών τομών τις οποίες υλοποιεί μια μεταρρυθμιστική κυβέρνηση, που παράλληλα ενίσχυσε την ποιότητα της δημοκρατίας μας και απάλλαξε το πολιτικό μας σύστημα από την κηλίδα της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής.
Έτσι μπορώ πια να δηλώνω υπερήφανος ως Έλληνας που ο τόπος μου ανέταξε την οικονομία και ένωσε την κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα πήρε ξανά τη θέση του ως ισότιμος και ενεργός εταίρος στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Θέλω να θυμίσω ότι η Αθήνα πρωτοστάτησε στην κοινή ευρωπαϊκή αντίδραση κατά του Covid, στην εκστρατεία του εμβολιασμού. Το Ευρωπαϊκό Ψηφιακό Πιστοποιητικό αποτέλεσε ελληνική πρόταση η οποία υιοθετήθηκε στη συνέχεια από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Ήταν, επίσης, μία από τις πρώτες χώρες που ανέδειξε την ανάγκη ίδρυσης ενός νέου κοινού ευρωπαϊκού ταμείου για την ανάκαμψη των οικονομιών μας μετά τον Covid. Μία από τις πρώτες χώρες που κατήρτισαν εθνικό σχέδιο στα πλαίσια του NextGenerationEU.
Και όχι μόνο. Γιατί παράλληλα η Ελλάδα αναδείχθηκε και φρουρός της Ευρώπης όταν το 2020, τον Μάρτιο συγκεκριμένα, τα ανατολικά της σύνορα δέχθηκαν συνεχείς απόπειρες εισβολών δεκάδων χιλιάδων παράνομων μεταναστών από την Τουρκία.
Τότε μάλιστα, θυμάμαι, σε μία κίνηση έμπρακτης αλληλεγγύης βρέθηκαν αμέσως, εντός 48 ωρών, στα σύνορά μας στον Έβρο ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο αγαπημένος μας David Sassoli, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο παραμένει δραματικά επίκαιρο, όπως δηλώνουν και τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα στην Ισπανία, αλλά και διαρκές, όπως αποτυπώνεται στις επιχειρήσεις των δουλεμπόρων οι οποίες συνεχίζονται και στη θάλασσα και στην ξηρά, με μεθόδους δυστυχώς ολοένα και πιο σύγχρονες.
Υπερήφανος, ωστόσο, δηλώνω και ως Ευρωπαίος. Γιατί στα χρόνια που πέρασαν, με αιχμή την ελληνική δοκιμασία, οι θεσμοί της Ευρώπης κινητοποιήθηκαν και πέτυχαν να βρουν νέες λύσεις σε νέα προβλήματα.
Ο EFSF εξελίχθηκε σε ESM. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα άνοιξε την πόρτα για αγορά κρατικών ομολόγων. Καθιερώθηκε το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Αποφασίστηκε ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός και το Συμβούλιο Εξυγίανσης αλλά και η σταθερή τεχνική βοήθεια της Γενικής Διεύθυνσης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων.
Με άλλα λόγια, η Ευρώπη στήριξε την Ελλάδα συμβαδίζοντας μαζί της στο δρόμο των μεγάλων αλλαγών, έναν δρόμο με βασική του σήμανση το συμπέρασμα πως οι εθνικές προκλήσεις είναι συχνά και κοινοτικές. Στην αντιμετώπισή τους, λοιπόν, δεν έχουν θέση οι τοπικοί εγωισμοί.
Από την άλλη πλευρά -και θα επιμείνω σε αυτό- δεν νοείται ενωσιακή αλληλεγγύη χωρίς την ανάλογη συνέπεια του κράτους προς το οποίο αυτή απευθύνεται.
Αυτά λοιπόν είναι τα δίδυμα θεμέλια του νέου Ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, μίλησα στην αρχή για τη μεγάλη πρόοδο που πέτυχε τα τελευταία χρόνια η χώρα μας. Το 2021 εμφανίσαμε πολύ υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, πολύ μεγαλύτερο από τα προβλεπόμενα, ξεπέρασε το 8%, διαρκή πτώση της ανεργίας, σημαντικότατη αύξηση των ξένων επενδύσεων.
Αποκλιμακώθηκε το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ και η Ελλάδα αποπλήρωσε τις τελευταίες της υποχρεώσεις στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δύο χρόνια νωρίτερα απ’ ό,τι είχαμε προγραμματίσει, ανόρθωσε και το τραπεζικό της σύστημα, μειώνοντας δραστικά τον επισφαλή δανεισμό των ελληνικών τραπεζών. Και όλα αυτά τεκμηριώνονται με δείκτες και αριθμούς.
Απευθυνόμενος όμως σε κατ’ εξοχήν πολιτικά στελέχη, εκλεγμένα, επιτρέψτε μου να επισημάνω δύο στοιχεία που συνιστούν ένα άυλο, δημόσιο κεφάλαιο το οποίο κατακτήθηκε στη διάρκεια αυτής της διαδρομής: πρώτον, τις συνθήκες υπό τις οποίες κινήθηκε η ελληνική πολιτεία. Και δεύτερον, τις ριζικές τομές που προωθήθηκαν παράλληλα στο πεδίο της κοινωνίας, ώστε και η δική της πρόοδος να συγχρονίζεται με εκείνη της οικονομίας και της χώρας.
Σε ό,τι αφορά το περιβάλλον στο οποίο κλήθηκε να ενεργήσει η κυβέρνησή μου, αρκεί μία αναδρομή στο ημερολόγιο. Υβριδική μεταναστευτική επίθεση, αυτήν τη διαδέχθηκαν οι εθνικές απειλές της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, που έφτασαν στην έξαρσή τους το καλοκαίρι του 2020. Φυσικές καταστροφές, καταστροφικές πυρκαγιές από την κλιματική κρίση, τις οποίες ακολούθησε η καταιγίδα της πανδημίας.
Σε όλα αυτά τα μέτωπα προσπαθήσαμε πάντα να μετατρέψουμε τις κρίσεις σε ευκαιρίες. Με τη βοήθεια της Ευρώπης οργανώσαμε καλύτερα τη φύλαξη των ανατολικών μας συνόρων.
Η διπλωματία μας υπέγραψε συμφωνίες για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Ιταλία και την Αίγυπτο, συμπράξεις με το Ισραήλ, στρατηγικές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, ενώ τη θωράκιση της άμυνάς μας πλαισιώνουν πλέον ισχυρές συνθήκες αμοιβαίας συνδρομής με τη Γαλλία και αμυντικής συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Εάν υπάρχει, πάντως, ένα παράδειγμα αντιστροφής μιας δοκιμασίας σε κινητήριο μοχλό, αυτή ήταν κατά την άποψή μου η διαχείριση της πανδημίας. Όχι μόνο γιατί οδήγησε στο να διπλασιάσουμε τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, στον εξοπλισμό των νοσοκομείων, στις προσλήψεις χιλιάδων νέων υγειονομικών, αλλά διότι αποτέλεσε το εφαλτήριο για να εργαστούμε να θεμελιώσουμε ένα νέο δημόσιο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Ήδη στη χώρα μου δρομολογείται ο θεσμός του δωρεάν Προσωπικού Γιατρού για όλους και αναδιοργανώνονται όλες οι Δομές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Φροντίδας. Τα παραπάνω αναδεικνύουν και τη δεύτερη παρατήρηση που καταθέτω ενώπιόν σας, δηλαδή τον κοινωνικό προσανατολισμό της δράσης μας, παρά τις δυσμενείς παγκόσμιες αλλά και εθνικές συνθήκες.
Γιατί πράγματι δεν είναι σύνηθες μία χώρα η οποία εξέρχεται από μία μεγάλη, επώδυνη, τραυματική δεκαετή οικονομική περιπέτεια να δέχεται αλλεπάλληλες προκλήσεις, ταυτόχρονα όμως να προσπαθεί πάντα να μένει εστιασμένη στο στόχο της, που προφανώς δεν είναι άλλος από την ευημερία της κοινωνίας της.
Στη διάρκεια της πανδημίας διαθέσαμε δεκάδες δισεκατομμύρια για να στηρίξουμε επιχειρήσεις και εργαζόμενους. Κάναμε διαδοχικές ελαφρύνσεις σε φόρους και εισφορές, που απελευθέρωσαν τις επενδύσεις και τόνωσαν το διαθέσιμο εισόδημα. Κυρίως, όμως, υλοποιήσαμε σημαντικές αλλαγές στο περιβάλλον της εργασίας. Μια πολιτική που συνοψίζεται σε έξι λέξεις: λιγότεροι φόροι, περισσότερες δουλειές, καλύτερη ζωή.
Αυτή τη χρονιά η αύξηση του κατώτατου μισθού αθροιστικά συμπλήρωσε έναν ακόμα μισθό ετησίως. Καθιερώσαμε την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας ως ασπίδα απέναντι σε κάθε εργοδοτική αυθαιρεσία και ο εργαζόμενος σήμερα μπορεί να καθορίζει με διαφάνεια το χρόνο της απασχόλησής του και της άδειάς του.
Αλλά και οι συνθήκες στους χώρους δουλειάς προσαρμόστηκαν επιτέλους στα ευρωπαϊκά δεδομένα κι εκεί δεν ισχύει πια κανενός είδους διάκριση και παντού ισχύουν ειδικές μέριμνες για τους εργαζόμενους γονείς.
Προφανώς και μπροστά στις ανάγκες, η όποια πρόοδος έχουμε πετύχει δεν μπορεί να μας ικανοποιεί. Δίνει όμως το μέτρο της προσπάθειας.
Πολύ περισσότερο όταν στην εξασφάλιση πολλών καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας συντείνουν όλες οι κυβερνητικές πολιτικές. Από τη διευκόλυνση των επενδύσεων μέχρι την πλήρη αναδιάρθρωση του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης. Σε μια ενιαία αντίληψη που -επαναλαμβάνω- θέλει την πρόοδο της οικονομίας να συμβαδίζει με εκείνη την κοινωνίας.
Αγαπητές και αγαπητοί ευρωβουλευτές, ξεκίνησα λέγοντας ότι τίποτα στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα δεν είναι το ίδιο ύστερα από τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Τίποτα όμως δεν θυμίζει ούτε τον 20ο αιώνα, καθώς πρωτόγνωρες αλλαγές συντελούνται σε ολόκληρο τον πλανήτη, με πυροδότη την απρόκλητη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ο πόλεμος επέστρεψε ξανά στην ήπειρό μας. Η ενεργειακή αναταραχή και οι πληθωριστικές ανατιμήσεις πολιορκούν όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Για πολλές χώρες στον κόσμο ξυπνά ξανά ο εφιάλτης της έλλειψης τροφίμων.
Και όλα αυτά διαμορφώνουν ένα σκηνικό με μόνη σταθερά την αστάθεια. Μαζί του όμως εγείρουν για κάθε οργανισμό, για κάθε χώρα, ένα ερώτημα ταυτοτικό: με ποια πλευρά των μετακινούμενων πλακών συμφερόντων θα ταχθούν.
Γιατί οι αποκαλούμενες «ίσες αποστάσεις» δεν οδηγούν παρά στο χαώδες κενό που δημιουργείται ανάμεσά τους, ενώ ο ρόλος του «επιτήδειου ουδέτερου» ξέρετε ότι έχει καταδικαστεί πολλές φορές στην Ιστορία.
Από την Ευρώπη, από το Ευρωκοινοβούλιο αλλά και από την Ελλάδα αυτό το ερώτημα έχει απαντηθεί από την πρώτη στιγμή: είμαστε με την ειρήνη και το Διεθνές Δίκαιο. Γι’ αυτό και στεκόμαστε απέναντι στον εισβολέα που παραβίασε τη νομιμότητα και τα υφιστάμενα σύνορα.
Είμαστε με τη δημοκρατία και τον Δυτικό πολιτισμό. Γι’ αυτό και αρνούμαστε τον αυταρχικό νεο-δεσποτισμό. Τέλος, είμαστε με τη Δικαιοσύνη, γι’ αυτό και δεν εξισώνουμε τον θύτη με το θύμα και ενισχύουμε πάντα τον αμυνόμενο. Γιατί η μάχη της Ουκρανίας δεν αποτελεί ένα ακόμα συμβάν στη διεθνή σκηνή. Είναι μια καμπή στη διαδρομή της Ευρώπης. Η σημασία της οποίας γίνεται ορατή μόνο αν κάθε κράτος κάνει την προσομοίωση στα δικά του εθνικά δεδομένα.
Με άλλα λόγια, οφείλουμε σήμερα στην Ουκρανία να αποτρέψουμε κάθε είδους τετελεσμένα τα οποία θα μπορούσαν να μιμηθούν αύριο νέοι επίδοξοι ταραχοποιοί. Και αυτό έχει ξεχωριστό βάρος για δύο χώρες-μέλη της Ένωσης: την Ελλάδα και την Κύπρο.
Αναφέρομαι, προφανώς, στη διαρκή επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας, που διεκδικεί μάλιστα να προσεγγίσει την Ευρώπη. Απέναντί της ορθώνονται ήδη οι ξεκάθαρες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στους έωλους ισχυρισμούς της απαντά η πραγματικότητα αλλά και το Διεθνές Δίκαιο, ενώ στη δική της προκλητικότητα αντιτάσσουμε τη δική μας ετοιμότητα.
Στην ανατολική Μεσόγειο, την ώρα που αντιμετωπίζουμε τη μεγάλη πρόκληση του πολέμου στην Ουκρανία, ένα είναι σίγουρο: δεν χρειαζόμαστε νέους αναθεωρητισμούς και αναβιώσεις αυτοκρατορικών φαντασιώσεων.
Και ένα, επίσης, είναι βέβαιο: η Ελλάδα δεν πρόκειται να ανεχθεί καμία αμφισβήτηση της εθνικής της κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας. Και είμαι σίγουρος ότι σε αυτόν τον διαρκή αγώνα θα σας έχουμε όλους συμπορευτές.
Η θέση μου, λοιπόν, είναι σαφής από καιρό: κρατάμε κλειστές τις πόρτες μας στις απειλές, κρατάμε ανοιχτά τα παράθυρα στις ειρηνικές επαφές. Οι διαφορές μεταξύ των κρατών λύνονται με γνώμονα το Διεθνές Δίκαιο και όχι με νταηλίκια.
Η συγκυρία, ωστόσο, δεν έχει μόνο γεωπολιτικές συνέπειες, αλλά και οικονομικές και κοινωνικές. Η διεθνής ενεργειακή αναταραχή φέρνει αυξήσεις στις τιμές όλων των προϊόντων, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν λογική, αναμενόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια σε όλες τις κοινωνίες μας.
Δημιουργείται έτσι η «εύφλεκτη ύλη» για να φουντώσει και πάλι ο λαϊκισμός, διαλαλώντας απλοϊκές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα. Και απέναντί του, όπως γνωρίζετε, δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις.
Συνεπώς, η Ευρώπη καλείται σήμερα να υπερβεί νικηφόρα πολλαπλές προκλήσεις, να χαράξει την κοινή πολιτική απεξάρτησης από τις ρωσικές πηγές ενέργειας, προωθώντας πιο γρήγορα την πράσινη μετάβαση αλλά ταυτόχρονα να διαχειριστεί και την έκρηξη των τιμών ενέργειας. Να οικοδομήσει ταχύτερα τη στρατηγική της αυτονομία, ως ένας ισχυρός πόλος στην παγκόσμια σκακιέρα. Και ασφαλώς να βαθύνει τη δημοκρατία στη λειτουργία της και στο εσωτερικό των κρατών-μελών, γιατί οι ανισότητες και οι αποστάσεις από τον πολίτη δυστυχώς παραμένουν.
Και σε αυτές ακριβώς επενδύει με εύηχα, όμως απατηλά και ανέξοδα συνθήματα η δημαγωγία. Καθήκον μας, λοιπόν, είναι να μιλήσουμε στον καθημερινό Ευρωπαίο σε γλώσσα απλή, δίχως εξωραϊσμούς, αντιτάσσοντας στο ακραίο το αναγκαίο, επιστρατεύοντας την πειθώ απέναντι στα fake news.
Αυτός είναι ο δρόμος για να δείξουμε ότι οι εθνικές κυβερνήσεις, οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί, δεν συνιστούν μια ψυχρή, μια απρόσωπη γραφειοκρατία, αλλά ένα συνεκτικό σύστημα που αφορά τελικά κάθε Ευρωπαίο πολίτη.
Σε όλες τις παραπάνω προκλήσεις η Ελλάδα σήμερα θέλει να είναι παρούσα. Είμαστε μία από τις πρώτες χώρες που εισηγηθήκαμε ένα Ευρωπαϊκό ενεργειακό σχέδιο.
Σε εθνικό επίπεδο, όπως είπε και η κυρία Πρόεδρος, αποτελούμε μία ακέραια πύλη εισόδου υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο καλύπτει όχι μόνο τις ανάγκες της Ελλάδος, αλλά και των Βαλκανίων, αύριο της Ανατολικής Ευρώπης.
Προωθούμε την ηλεκτρική μας διασύνδεση με την Κύπρο και την Αίγυπτο. Από την Κύπρο και με το Ισραήλ, ώστε ολόκληρη η ήπειρός μας σύντομα να εφοδιάζεται με καθαρό και φθηνό ρεύμα από τον ήλιο της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Στο μέτωπο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Αυτονομίας, η Αθήνα και πάλι πρωτοστατεί αναλαμβάνοντας έναν ρόλο γέφυρας προς τα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά έχοντας εντάξει και το αμυντικό της δόγμα στα πλαίσια της κοινής ασφάλειας της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
Κάτι που αφορά όμως και το μεταναστευτικό με τους δουλεμπόρους. Μόνο τους τελευταίους μήνες διασώσαμε 6.000 ναυαγούς στο Αιγαίο, όλοι τους προερχόμενοι από την Τουρκία. Η πίεση συνεπώς διαρκεί, απαιτώντας νέα σχέδια για να αντιμετωπιστεί.
Σε ό,τι αφορά τέλος τη δημοκρατία, την πορεία της χώρας μας απεικονίζουν συγκεκριμένα γεγονότα. Αποκτήσαμε νέο Σύνταγμα με τεράστια πλειοψηφία, εκλέξαμε την πρώτη γυναίκα στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της Προέδρου της Δημοκρατίας. Η Βουλή μας λειτουργεί απρόσκοπτα, έχουμε ψηφίσει 331 νομοσχέδια τα τελευταία τρία χρόνια, μεταξύ των οποίων είναι και αυτό το οποίο αποδίδει δικαίωμα ψήφου στους Έλληνες οι οποίοι διαμένουν στο εξωτερικό, για να μπορούν να ψηφίζουν από τον μόνιμο τόπο διαμονής τους. Και βέβαια θεσμοθετήσαμε ρυθμίσεις για τα δικαιώματα που δεν είχαν προηγούμενο στην ελληνική έννομη τάξη.
Κυρίες και κύριοι ευρωβουλευτές, το ενδιαφέρον μου ωστόσο δεν αφορά μόνο όσα έγιναν ή γίνονται στην ήπειρο και στην πατρίδα μου, αλλά κυρίως όσα οφείλουν να συμβούν για την Ευρώπη του μέλλοντός μας, αυτή που πρέπει να απλωθεί και σε επικράτεια, αλλά να βαθύνει και σε συνεργασία.
Να αποκτήσει τη δική της αμυντική και ενεργειακή πολιτική, πρωτοστατώντας -όπως το έχουμε κάνει μέχρι σήμερα- στην πράσινη μετάβαση. Και βέβαια την Ευρώπη του πολιτισμού, με τον οποίον θα πρέπει να συνεχίσει να τροφοδοτεί ολόκληρο τον κόσμο.
Θα πρέπει να πω ότι παρά τη δύσκολη συγκυρία, διαβάζω αισιόδοξα τα δεδομένα. Η ενωμένη Ευρώπη ανταποκρίθηκε αποτελεσματικότερα από άλλες ηπείρους στην επίθεση του Covid. Κράτη πολύ μεγάλα, με ισχυρές οικονομίες, όπως η Κίνα, ακόμα δεν τον έχουν τιθασεύσει.
Αποτέλεσε μεγάλη τομή για την Ευρώπη η απόφαση για κοινή αγορά εμβολίων, όπως αποτέλεσε και μεγάλη τομή για την Ευρώπη η μεγάλη υπέρβαση που κάνουμε να δημιουργήσουμε το NextGenerationEU, να δανειστούμε σε υπερεθνικό επίπεδο και να διοχετεύσουμε πόρους μέσα από επιδοτήσεις και δάνεια σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες για να στηριχθούν οι οικονομίες μας, να μπορέσουν να ξεπεράσουν τη μεγάλη κρίση του κορονοϊού. Όλα αυτά έμοιαζαν απίθανα να συμβούν πριν από τρία χρόνια.
Η Ευρώπη αποτελεί ανερχόμενη δύναμη στην τεχνολογία, αποτελεί παγκόσμια δύναμη σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, έχουμε συγκεκριμένο σχέδιο για την κλιματική αλλαγή και ξέρω πόσο ενδιαφέρουσα και πόσο δύσκολη, κα Πρόεδρε, θα είναι η συζήτηση που θα έχετε αύριο για τα θέματα της ταξινομίας, ενώ παρά τις δυσκολίες, η αύρα της δημοκρατίας κυκλοφορεί πάντα ανάμεσα στις χώρες μας.
Έχουμε την παράδοση και τη θέληση, αλλά και την κουλτούρα των λαών μας, ως εφόδιο για να προχωρήσουμε. Το τελευταίο δεν είναι καθόλου ασήμαντο, αν σκεφτείτε ότι οι μεγάλες φιλελεύθερες δυνάμεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, διχάζονται σήμερα για το ζήτημα των αμβλώσεων, ένα θέμα το οποίο έχει επιλυθεί στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες.
Η πρόοδος, συνεπώς, είναι στο χέρι μας. Tα 750 δισεκατομμύρια του νέου ταμείου το οποίο δημιουργήσαμε ζητούν να υπηρετήσουν τον τίτλο και τον ρόλο τους, να χρηματοδοτήσουν δηλαδή την ανάκαμψη αλλά και την ανθεκτικότητα των κρατών μας.
Και οδηγός μας πρέπει να είναι η εμπειρία και τα συμπεράσματα από τις τέσσερις μεγάλες δοκιμασίες που βιώσαμε την τελευταία δεκαετία: την κρίση χρέους, το προσφυγικό, την πανδημία και τώρα την ενεργειακή κρίση.
Τι μάθαμε από αυτές; Πρώτον, ότι σε έναν διασυνδεδεμένο κόσμο κανένα κράτος δεν μπορεί να χειριστεί μόνο του κρίσεις τέτοιων διαστάσεων, όσο μεγάλο και αν είναι.
Και δεύτερον, όπως σας είπα, όταν η Ευρώπη κινήθηκε γρήγορα με κοινούς μηχανισμούς και αποφάσεις αποδείχθηκε τελικά ανθεκτική. Και αυτά τα δύο διδάγματα καλούμαστε να αξιοποιήσουμε τώρα απέναντι στη μεγάλη ενεργειακή αναστάτωση. Γιατί η μεμονωμένη πολιτική κάθε χώρας υπονομεύει την ευρωπαϊκή στρατηγική και ανταγωνιστικότητα.
Συνεπώς, ενωμένη Ευρώπη σημαίνει και ενεργειακά ενιαία Ευρώπη. Πρέπει να έχουμε την ισχύ, πρέπει να έχουμε το θάρρος να μπορούμε να παρεμβαίνουμε στις αγορές όταν αυτές έχουν σταματήσει, ουσιαστικά, να λειτουργούν.
Πρέπει να σπάσουμε αυτή τη διασύνδεση μεταξύ των τιμών φυσικού αερίου και των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι κάτι το οποίο έχω ζητήσει επανειλημμένως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ευτυχώς βλέπω ότι υπάρχει πια μια κινητικότητα, από πλευράς Επιτροπής, να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο τιμολογούμε την ηλεκτρική ενέργεια στην ήπειρό μας.
Και αυτά τα λέω ως φιλελεύθερος πολιτικός, που έχω όμως τη δυνατότητα να βλέπω κατάματα το μέλλον και να ζητώ δημόσια ευρωπαϊκή παρέμβαση, όταν οι αγορές σταματούν να λειτουργούν προς όφελος των πολιτών.
Η πράσινη οικονομία μηδενικών εκπομπών θα έρθει. Το ερώτημα είναι πώς θα φτάσουμε εκεί και πώς, στο μεσοδιάστημα, θα κάνουμε πράξη τη γρήγορη πράσινη μετάβαση, χωρίς ταυτόχρονα να καταρρεύσουν οι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών και των επιχειρήσεών μας. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση την οποία θα κληθούμε να διαχειριστούμε τους επόμενους μήνες, σίγουρα ενόψει του δύσκολου χειμώνα που έρχεται μπροστά μας.
Ξέρουμε ότι πρέπει να επιταχύνουμε τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δεν το αμφισβητεί κανείς αυτό. Η χώρα μου θα προσθέσει, μόλις φέτος, σχεδόν 2.000 μεγαβάτ νέας δυνατότητας ηλιακής και αιολικής ενέργειας.
Ξέρουμε ότι χρειαζόμαστε περισσότερες διασυνδέσεις ώστε καμία χώρα-μέλος της Ένωσης να μην είναι αποκομμένη νησίδα από τα ευρωπαϊκά δίκτυα.
Αυτές είναι οι μεγάλες προκλήσεις που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε. Και πρόκειται για μία μοναδική ατζέντα αντοχής και ανάπτυξης όλης της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Έξι, για εμένα -και θα κλείσω με αυτή τη σκέψη για να μπορέσω να απαντήσω και στις ερωτήσεις σας- είναι οι μεγάλες προκλήσεις τις οποίες θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε τα επόμενα χρόνια: ευρωπαϊκή άμυνα και κοινή πολιτική ασφάλειας, λαμβάνοντας υπόψη και τις προκλήσεις του μεταναστευτικού. Τραπεζική ενοποίηση και προστασία των καταθέσεων. Ένα ευρωπαϊκό αποτελεσματικό σχέδιο ενέργειας. Μία μόνιμα συντονισμένη δράση με βάση το RRF. Εμβάθυνση της δημοκρατίας και αντιμετώπιση της δημαγωγίας και αντιμετώπιση της μάστιγας των fake news. Αλλά και νέα διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Δυτικά Βαλκάνια, τα οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε και σε αυτή την αίθουσα, μία διεύρυνση την οποία η Ελλάδα, ως βαλκανική χώρα, στηρίζει ενεργά.
Θέλουμε την Ευρώπη στα Βαλκάνια και θέλουμε και τα Βαλκάνια στην Ευρώπη.
Και όλοι γνωρίζουμε, κυρίες και κύριοι ευρωβουλευτές, ότι οι μάχες αυτές είναι διαρκείς. Μας προειδοποίησε, άλλωστε, για αυτό πριν από πέντε χρόνια και ο ιστορικός Ian Kershaw, ο οποίος έγραφε στο βιβλίο του «Η Ευρώπη σε δίνη»: «Η Ευρώπη πολέμησε για ελευθερία και την κέρδισε μαζί με ευημερία που ζηλεύει ολόκληρος ο κόσμος. Η αναζήτησή της για ενότητα και για μία σαφή αίσθηση ταυτότητας συνεχίζεται. Όμως η μόνη της βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη ζωή».
Και με αυτά τα λόγια κλείνω, προσθέτοντας ότι έχουμε ένα χρέος: να προστατεύσουμε την ελευθερία και την ευημερία που κερδίσαμε, που κέρδισαν οι προηγούμενες γενιές για λογαριασμό μας, αλλά να κατακτήσουμε και την ευρωπαϊκή ταυτότητα.
Το πρώτο μας καθήκον, όμως, είναι να κάνουμε βεβαιότητα τη σταθερότητα, γιατί στις σημερινές συνθήκες ισχυρά κράτη είναι τα σταθερά κράτη και σε ένα κόσμο που αλλάζει, ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η σταθερή, η αυτοδύναμη Ένωση που θα ενώνει τους λαούς της και θα πρωταγωνιστεί στην υφήλιο.
Σας ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να απευθυνθώ σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
