Η Κυριακή του Θωμά ονομάζεται και Κυριακή του Αντίπασχα, επειδή είναι η εορτή της αποδόσεως της ημέρας του Πάσχα.
«Απόδοσις» στην εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει την ολοκλήρωση μιας μεγάλης χριστιανικής εορτής που ξεκίνησε πριν από οκτώ ημέρες. Είναι συνήθεια που παρέλαβαν οι Χριστιανοί από τους Ιουδαίους. Τα παλαιότερα χρόνια ονομαζόταν Κυριακή εν λευκοίς (Dominica in albis, στα λατινικά), επειδή οι νεοφώτιστοι έβγαζαν τα λευκά ενδύματα που φορούσαν το Μεγάλο Σάββατο και γίνονταν δεκτοί στο σώμα της εκκλησίας. Την Κυριακή του Θωμά γιορτάζουν όσοι και όσες φέρουν τα ονόματα Θωμάς και Θωμαΐς.
Ο Απόστολος Θωμάς και η Ανάσταση του Κυρίου
Ο μόνος από τους μαθητές του Χριστού που δεν τον είδε μετά την Ανάστασή Του, ήταν ο Απόστολος Θωμάς. Όταν βρέθηκε με τους υπόλοιπους μαθητές και έμαθε το νέο πως ο Ιησούς δεν βρίσκεται πλέον στον τάφο, δεν φάνηκε να πείθεται.
Η φράση του «Αν δεν δω στα χέρια του τις τρύπες από τα καρφιά αν δεν βάλω τα δάχτυλαμου σε αυτές και το χέρι μου στο πλευρό του, δεν πρόκειται να πιστέψω» έχει μείνει στην ιστορία.
Ο Θωμάς έμεινε με την αγωνία για οκτώ ημέρες, μέχρι που εμφανίστηκε μπροστά του ο Ιησούς.
Όταν οι δυο τους συναντήθηκαν, ο Χριστός τον κάλεσε να δει με τα μάτια του και να αγγίξει με τα χέρια του τις πληγές Του, για να βεβαιωθεί. Ο Απόστολος Θωμάς Τον αναγνώρισε και επιβεβαίωσε με τη φράση «Είσαι ο Κύριος και Θεός μου».
Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, ο Ιησούς είπε την επίσης ιστορική φράση «Μακάριοι όσοι πίστεψαν χωρίς να έχουν δει».
Έκτοτε, έχει μείνει ο χαρακτηρισμός του «Άπιστου Θωμά», όχι γι’ αυτούς που δεν πιστεύουν, αλλά γι’ αυτούς που είναι δύσπιστοι και ζητούν αποδείξεις ώστε να πειστούν.