Στρατηγικής σημασίας όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη και την αυτάρκειά της σε απαραίτητες πρώτες ύλες είναι η νέα επένδυση που ανακοίνωσε χθες η Metlen Energy & Metals στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας, ύψους 295,5 εκατ. ευρώ, με τη δημιουργία νέας μονάδας παραγωγής βωξίτη, γαλλίου και αλουμίνας.
Μια επένδυση που εκτός των μεγάλων και στρατηγικών ωφελημάτων που θα φέρει για τη χώρα, τοποθετώντας τη μέσα στους δώδεκα κορυφαίους παραγωγούς αλουμίνας (παράγεται από το Βωξίτη) παγκοσμίως, λαμβάνει χώρα και στην επαρχία, που «φωνάζει» για στήριξη, καθώς ερημώνει, με την ανεργία και την απουσία παραγωγικών δραστηριοτήτων στο έπακρο. Εξέλιξη που για μια Ελλάδα που αναζητά εναγωνίως αλλαγή του παραγωγικού της μοντέλου, διευρύνοντας τη γκάμα των πλουτοπαραγωγικών πηγών της, είναι εξαιρετικά θετική.
Το εμβληματικό έργο που ανακοινώθηκε χθες θα λάβει χώρα μέσα στο ιστορικό εργοστάσιο Αλουμίνιο της Ελλάδος, το οποίο ο όμιλος εξαγόρασε το 2005 και έκτοτε με μεγάλες επενδύσεις το έχει καταστήσει την κορυφαία καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής αλουμίνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στόχος είναι ο όμιλος Metlen Energy & Metals να παράγει 2 εκατ. τόνους βωξίτη ετησίως, 1.265.000 τόνους αλουμίνας (από 865.000 τόνους σήμερα) και 50 τόνους γαλλίου (για πρώτη φορά). Και τα τρία αυτά υλικά περιλαμβάνονται στη λίστα των Κρίσιμων Πρώτων Υλών (Critical Rawmaterials) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το συνολικό Capex περιλαμβάνει τις ακόλουθες επιμέρους επενδύσεις:
Ανάπτυξη έρευνας και νέων κοιτασμάτων εξόρυξης βωξίτη,
Νέες κτιριακές εγκαταστάσεις και μηχανολογικό εξοπλισμό για την ανάπτυξη της γραμμής παραγωγής Γαλλίου,
Νέες κτιριακές εγκαταστάσεις και μηχανολογικό εξοπλισμό για την επέκταση και εκσυγχρονισμό της παραγωγικής δυναμικότητας αλουμίνας,
Έργα ενεργειακής τροφοδοσίας της βιομηχανικής μονάδας,
Επέκταση και αναβάθμιση του λιμένα (port),
Λοιπές οδικές υποδομές και αντιπλημμυρικά έργα
Η ολοκλήρωση των έργων και η έναρξη παραγωγής τοποθετείται για μεν τον βωξίτη το 2026, για δε την αλουμίνα και το Γάλλιο, σταδιακά από το 2027, με πλήρη λειτουργία το 2028.
Το γάλλιο και η παραγωγή του
Το γάλλιο είναι ένα μέταλλο που ανακαλύφθηκε το 1875 στη Γαλλία από το χημικό Paul Emile Lecoq de Boisbaudran. Τις τελευταίες δεκαετίες, η χρήση ημιαγωγών με βάση ενώσεις γαλλίου το κατέστησε μέταλλο υψηλής τεχνολογίας. Τα δύο κύρια πεδία εφαρμογής είναι τα ολοκληρωμένα κυκλώματα (IC) και οι οπτοηλεκτρονικές διατάξεις.
Είναι κρίσιμο συστατικό σε πολλά στάδια της διαδικασίας κατασκευής τσιπ υπολογιστών και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Εν κατακλείδι, το γάλλιο χρησιμοποιείται σε ολοκληρωμένα συστήματα πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, λαμπτήρες με φωτοδιόδους (LED) μαγνήτες διαρκείας κ.α.
Το γάλλιο δεν εξορύσσεται αλλά παράγεται μόνο ως υποπροϊόν της διαδικασίας αναμόρφωσης άλλων μετάλλων κατά τη διάρκεια της παραγωγής αλουμίνας από βωξίτη ή κατά την επεξεργασία υπολειμμάτων ψευδαργύρου. Έτσι, η σημαντικότερη πρωτογενής πηγή για το γάλλιο λοιπόν είναι ο βωξίτης. Περίπου το 90% της σημερινής πρωτογενούς παραγωγής γαλλίου εξάγεται από βωξίτη κατά την παραγωγή της αλουμίνας.
Η τρέχουσα παγκόσμια παραγωγή γαλλίου είναι περίπου 7.500 εκατ. τόνοι ετησίως. Στις μικρότερες χώρες παραγωγής περιλαμβάνονται η Ουγγαρία (Ajka), η Ιαπωνία, η Ρωσία και η Σλοβακία. Το 95% του γαλλίου αυτή τη στιγμή παράγεται από την Κίνα! Oι Ηνωμένες Πολιτείες εξαρτώνται σήμερα κατά 100% από ξένες πηγές για το γάλλιο. Η πρωτογενής παραγωγή γαλλίου το 2014 ήταν περίπου 300 έως 400 τόνοι ετησίως.
Σύμφωνα με μελέτες, το γάλλιο με τιμή άνω των $700 ανά κιλό σήμερα, έχει σημειώσει αύξηση 23,20% σε σχέση με την αρχή του περασμένου έτους, ενώ καταγράφει αύξηση κατά 120,29% σε σύγκριση με την τιμή των $422,70 ανά κιλό που είχε πριν από τέσσερα χρόνια, την 1η Ιανουαρίου 2021, ενώ συγκριτικά με την 1η Ιανουαρίου 2020, ενισχύεται κατά 212,26%.
Ειδικά για το γάλλιο, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι υπο-προϊόν ορισμένων ποιοτήτων βωξίτη (και των ελληνικών) κατά την κατεργασία ραφιναρίσματός τους σε αλουμίνα, με την παραγωγή του να γίνεται σχεδόν αποκλειστικά στη Κίνα. Η απόφαση ωστόσο της Κίνας να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές Γαλλίου (Ιούλιος 2023) ανέδειξε την ευαλωτότητα της Δύσης, καθώς και την ανάγκη διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού.
Με την επένδυση της Metlen, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές γαλλίου υποκαθίστανται πλήρως, με αποτέλεσμα να τονωθεί σημαντικά η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, που απαιτεί μείωση της εξάρτησης από τρίτες χώρες, ώστε να διασφαλιστεί η παραγωγή κρίσιμων τεχνολογιών που εκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα παραγωγής, από την ενεργειακή μετάβαση, έως την άμυνα. Η παραγωγή και των τριών κρίσιμων υλικών (βωξίτη, αλουμίνας και Γαλλίου σημερινής αξίας περί του 1 δισ.) προορίζεται για εξαγωγή σε χώρες της Ευρώπης και της Β. Αμερικής.
