Η μεγάλη και ταυτόχρονη διασπορά των αναπνευστικών ιών (SARSCoV-2, ιοί γρίπης και αναπνευστικός συγκυτιακός ιός – RSV) στην κοινότητα, αναγκάζει ένα σημαντικό αριθμό ανθρώπων να καταφύγουν σε νοσοκομεία, κάτι που δημιουργεί τρομερή πίεση στο Σύστημα Υγείας.
«Νομίζω ότι ο φετινός χειμώνας έχει μεγάλες διάφορες από τους υπόλοιπους. Μας βρίσκει σε ένα ανοσολογικό στάτους, σαν κοινότητα τελείως διαφορετικό από ό,τι είμασταν πριν από τον κορονοϊό. Λίγο ανοχύρωτους και με το ανοσοποιητικό μας απροετοίμαστο. Υπό την έννοια αυτή, πιστεύω, ότι θα πρέπει να μας προβληματίζει και να προσέχουμε ακόμα το γεγονός μην έχουμε μια επιπλέον αιχμή πανδημίας της γρίπης τους επόμενους μήνες. Αντί δηλαδή να έχουμε μια πανδημική καμπύλη, να έχουμε μια δικόρυφη πανδημική καμπύλη μέσα στο χειμώνα. Ελπίζω ότι δεν θα γίνει αυτό», ανέφερε στην ΕΡΤ τις προηγούμενες ημέρες ο καθηγητής Πνευμονολογίας, Νίκος Τζανάκης.
Ειδικότερα, η γρίπη, η «κυκλοφορία» της οποίας συνήθως ξεκινάει προς τα τέλη Δεκεμβρίου, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός και αδενοϊοί είναι ήδη από τις αρχές Νοεμβρίου σε έξαρση σε παιδιά, κυρίως μικρότερων ηλικιών και κατ’ επέκταση σε όλη την οικογένεια, με αποτέλεσμα να παρατηρείται ήδη αυξημένη πίεση στα παιδιατρικά νοσοκομεία. Αυξητική πορεία θα καταγράψει ο κορονοϊός μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, σύμφωνα με τα επιδημιολογικά μοντέλα που αναπτύσσει με την ομάδα του ο καθηγητής Περιβαλλοντικής και Υγειονομικής Μηχανικής στο ΑΠΘ, και στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών της Παβία, Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
Μακριά από το στόχο του ΠΟΥ
Τρεις φορές συχνότερες σε σχέση με τους υγιείς είναι οι επιπλοκές της γρίπης στις ευπαθείς ομάδες. Ωστόσο, μελέτη που πραγματοποίησε το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ διαπιστώνει ότι η πρόθεση των ευπαθών ομάδων να εμβολιαστούν κατά της γρίπης είναι χαμηλή.
Η εποχική γρίπη προκαλεί αρκετά προβλήματα στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και στους πάσχοντες από χρόνια νοσήματα, όπως π.χ. νοσήματα του καρδιαγγειακού και αναπνευστικού συστήματος, μεταβολικά νοσήματα, αιματολογικά νοσήματα κ.ά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι επιπλοκές της γρίπης στις ευπαθείς ομάδες είναι τρεις φορές συχνότερες σε σχέση με τους υγιείς.
Η πρόθεση των ευπαθών ομάδων να εμβολιαστούν κατά της γρίπης είναι χαμηλή. Στη μελέτη, το 39,4% των συμμετεχόντων δήλωσαν πρόθυμοι να εμβολιαστούν, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στοχεύει στον εμβολιασμό τουλάχιστον του 75% των ηλικιωμένων.
Στην μελέτη αυτή, οι ερευνητές βρήκαν ότι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και όσοι είχαν μεγαλύτερη οικογενειακή υποστήριξη ήταν και περισσότερο πρόθυμα να εμβολιαστούν κατά της γρίπης τον χειμώνα του 2022. Επιπλέον, μεγαλύτερη πρόθεση εμβολιασμού εκδηλώθηκε και από τους συμμετέχοντες που είχαν λάβει μια αναμνηστική εμβολιαστική δόση κατά της COVID-19. Στον αντίποδα, η πρόθεση εμβολιασμού κατά της γρίπης ήταν μειωμένη σε όσους είχαν εμφανίσει περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες έπειτα από τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 και σε όσους είχαν υποστεί μεγαλύτερη κόπωση εξαιτίας της εφαρμογής των μέτρων προστασίας κατά του κορονοϊού.
«Η εύρεση των παραγόντων που επηρεάζουν την απόφαση των ευπαθών ομάδων να εμβολιαστούν κατά της γρίπης είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς θα δώσει τη δυνατότητα να διαμορφωθούν οι κατάλληλες προσεγγίσεις για θετικότερη στάση απέναντι στον εμβολιασμό. Μάλιστα, έπειτα από δυο χειμωνιάτικες περιόδους με περιορισμένη μεταδοτικότητα του ιού της γρίπης εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας, ο φετινός χειμώνας αναμένεται δυσκολότερος ως προς τη γρίπη» αναφέρουν ο Επίκουρος Καθηγητής Πέτρος Γαλάνης, η υποψήφια Διδάκτορας Αγλαΐα Κατσιρούμπα (νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc), οι Καθηγήτριες Δάφνη Καϊτελίδου και Παναγιώτα Σουρτζή, η Επίκουρη Καθηγήτρια Όλγα Σίσκου και η Διδάκτορας Ολυμπία Κωνσταντακοπούλου, οι οποίοι πραγματοποίησαν τη μελέτη.
Και προσθέτουν: «Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες της γρίπης. Απαιτείται η διαμόρφωση και η υιοθέτηση κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων με στόχο την καλύτερη ενημέρωση για τα εμβόλια, την αύξηση της εμπιστοσύνης στις δημόσιες αρχές και τους επιστήμονες υγείας και την αποτελεσματική διαχείριση των ψευδών ειδήσεων και των θεωριών συνωμοσίας».
Η υποπαραλλαγή Κράκεν
Παράλληλα, προβληματισμό προκαλούν στους επιστήμονες τα δύο χαρακτηριστικά της παραλλαγής Κράκεν (επιστημονική ονομασία: ΧΒΒ.1.5) που είναι η υψηλή μεταδοτικότητα και η διαφυγή από την ανοσία. Ωστόσο, θεωρείται χαμηλής επικινδυνότητας για τον γενικό πληθυσμό αλλά είναι επικίνδυνη για τις ευπαθείς ομάδες.
Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Θεοκλής Ζαούτης μιλώντας στην ΕΡΤ τόνισε «Βλέπουμε πως αυτός ο ιός δεν μπορεί να περιοριστεί. Μόλις έκαναν στην Κίνα το παραμικρό άνοιγμα, ο ιός απλώθηκε παντού. Αυτά τα δεδομένα είναι που νομίζω μας κρατούν ακόμα το επίπεδο συναγερμού. Δεν είμαστε εκεί που ήμαστε πριν τρία ή δύο χρόνια, γιατί έχουμε υψηλό επίπεδο ανοσίας στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε λόγω του εμβολιασμού είτε της φυσικής ανοσίας από τη λοίμωξη. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι προστατευμένοι από σοβαρή νόσηση και θάνατο».
Στο ερώτημα εάν το κύμα στην Κίνα θα επηρεάσει όλο τον πλανήτη ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ κ. Ζαούτης απαντά, «Ο αντίστοιχος οργανισμός ECDC στην Ευρώπη κρίνει ότι δεν υπάρχει ανησυχία για την Κίνα. Το εμβόλιο προστατεύει από τη μόλυνση, από την εισαγωγή σε νοσοκομείο και από θάνατο. Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ επισημαίνει ότι και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων πάει προς την κατεύθυνση της αμερικανικής οδηγίας για σχήμα ετήσιου εμβολιασμού».
Σύμφωνα με τον κ. Ζαούτη, δεν έχουν αλλάξει τα δεδομένα όσον αφορά τη μεταδοτικότητα του κορωνοϊού, αν και αποδεικνύεται πιο ήπιος. Οι περισσότεροι θάνατοι αφορούν ηλικίες άνω των 80 χρόνων με υποκείμενα νοσήματα. Υπάρχουν διεθνείς μελέτες που συγκλίνουν ότι στη φάση που βρισκόμαστε, πεθαίνουν με Covid και όχι από Covid.
