Πεζή, ποδηλάτες και χρήστες μηχανοκίνητων δίτροχων αποτελούν την πλειονότητα των θυμάτων της Ευρωπαϊκής ασφάλτου. Ειδικότερα το 2022 έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ συνολικά 20.000 άνθρωποι. Τα δεδομένα αυτά καθιστούν επιτακτική την επιβολή κανόνων με ενιαίο πρόσημο για τις χώρες – μέλη της ΕΕ. Έτσι η Κομισιόν προχώρησε στην παρουσίαση των προτάσεών της για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις άδειες οδήγησης, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής ψηφιακής άδειας οδήγησης που ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και νέων διατάξεων για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής επιβολής των κανόνων οδικής κυκλοφορίας.
Το νέο πλαίσιο κανόνων αναμένεται να βελτιώσουν την ασφάλεια για όλους τους χρήστες του δρόμου φέρνοντας την ΕΕ ένα βήμα πιο κοντά στο Vision Zero – χωρίς θανάτους στους δρόμους της ΕΕ έως το 2050.
Εκσυγχρονισμένοι κανόνες άδειας οδήγησης
Η πρόταση για τις άδειες οδήγησης τροποποιεί την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ και εμπνέεται από τις βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν ήδη σε πολλά κράτη-μέλη. Βασικός στόχος των νέων κανόνων θα είναι η βελτίωση της οδικής ασφάλειας, με μέτρα που περιλαμβάνουν:
-Μια δοκιμαστική περίοδος τουλάχιστον 2 ετών για νέους οδηγούς μετά την επιτυχία της εξέτασης οδήγησης και μηδενική ανοχή για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Αυτό είναι απαραίτητο καθώς ακόμη και αν οι νεαροί οδηγοί αντιπροσωπεύουν μόνο το 8% όλων των οδηγών αυτοκινήτων, 2 στις 5 θανατηφόρες συγκρούσεις αφορούν οδηγό ή αναβάτη ηλικίας κάτω των 30 ετών.
-Επιτρέποντας στους νέους να πραγματοποιήσουν τις εξετάσεις τους και να ξεκινήσουν την οδήγηση με συνοδεία αυτοκινήτων και φορτηγών από την ηλικία των 17 ετών, για να αποκτήσουν οδηγική εμπειρία.
-Προσαρμογή της εκπαίδευσης και των εξετάσεων οδηγών για την καλύτερη προετοιμασία των οδηγών για την παρουσία ευάλωτων χρηστών στο δρόμο. Αυτό θα συμβάλει στη βελτίωση της ασφάλειας για πεζούς, ποδηλάτες, και χρήστες ηλεκτρονικών σκούτερ και ηλεκτρονικών ποδηλάτων, καθώς η ΕΕ μεταβαίνει σε πιο βιώσιμη αστική κινητικότητα.
–Πιο στοχευμένη αξιολόγηση της φυσικής κατάστασης, λαμβάνοντας υπόψη τις προόδους στην ιατρική θεραπεία για ασθένειες, όπως ο διαβήτης. Οι οδηγοί θα ενθαρρυνθούν επίσης να ενημερώσουν τις οδηγικές τους δεξιότητες και γνώσεις για να συμβαδίζουν με τις τεχνολογικές εξελίξεις.
Για να απλουστευθεί η αναγνώριση των αδειών οδήγησης μεταξύ των κρατών-μελών, η Κομισιόν προτείνει την εισαγωγή μιας ψηφιακής άδειας οδήγησης παγκοσμίως. Θα είναι πολύ πιο εύκολη η αντικατάσταση, η ανανέωση ή η αλλαγή της άδειας οδήγησης αφού όλες οι διαδικασίες θα γίνονται online. Στο ίδιο πνεύμα, θα είναι επίσης ευκολότερο για τους πολίτες Τρίτων χωρών με συγκρίσιμα πρότυπα οδικής ασφάλειας να ανταλλάξουν την άδεια οδήγησής τους με μια ΕΕ.
Οι ενημερωμένοι κανόνες εξετάσεων θα λαμβάνουν υπόψη τη μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών ρύπων. Θα αξιολογήσουν, για παράδειγμα, τις γνώσεις και τις δεξιότητες που συνδέονται με προηγμένα συστήματα υποβοήθησης οδήγησης και άλλες αυτοματοποιημένες τεχνολογίες. Οι νέοι οδηγοί θα διδαχθούν επίσης πώς το στυλ οδήγησής τους έχει αντίκτυπο στις εκπομπές τους – για παράδειγμα, ο χρόνος αλλαγής ταχυτήτων.
Αποτελεσματική διασυνοριακή επιβολή των κανόνων ΚΟΚ
Οι ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τη διασυνοριακή επιβολή συνθέτουν μια στρεβλή εικόνα εντείνοντας την ανομία για παραβάτες που δεν είναι κάτοικοι της χώρας στην οποία καταπάτησαν τον ΚΟΚ. Το 2019 περίπου το 40% των διασυνοριακών αδικημάτων διαπράχθηκαν ατιμώρητα, είτε επειδή δεν εντοπίστηκε ο δράστης είτε επειδή δεν εκτελέστηκε η πληρωμή.
Οι σημερινές προτάσεις επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα επιτρέποντας στις αρχές επιβολής του νόμου να αποκτήσουν πρόσβαση στα εθνικά μητρώα αδειών οδήγησης. Η Κομισιόν προτείνει επίσης να ενισχυθεί ο ρόλος των καθιερωμένων εθνικών σημείων επαφής, ώστε να μπορούν να συνεργάζονται καλύτερα με τις αρχές επιβολής που εμπλέκονται στη διερεύνηση των αδικημάτων. Αυτό θα αντιμετωπίσει τις τρέχουσες ελλείψεις στη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών κατά τη διερεύνηση αδικημάτων.
Επιπλέον, ο ισχύων νόμος καλύπτει ορισμένες από τις πιο συχνές και κραυγαλέες παραβάσεις, όπως η υπερβολική ταχύτητα και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Η Κομισιόν προτείνει να επεκταθεί το πεδίο των τροχαίων παραβάσεων που καλύπτονται σε:
- μη τήρηση επαρκούς απόστασης από το προπορευόμενο όχημα
- επικίνδυνο προσπέρασμα
- επικίνδυνη στάθμευση
- διασχίζοντας μία ή περισσότερες συμπαγείς λευκές γραμμές
- οδήγηση σε λάθος δρόμο
- μη τήρηση των κανόνων για τη χρήση των Λωρίδων Έκτακτης Ανάγκης
- τη χρήση υπερφορτωμένου οχήματος.
Αυτές οι προσθήκες θα συμβάλουν στη μείωση της ατιμωρησίας για τέτοια αδικήματα και θα βελτιώσουν την ικανότητα των κρατών-μελών να τιμωρούν παραβάτες από άλλα κράτη-μέλη. Θα διασφαλίσει επίσης την ίση μεταχείριση των παραβατών που κατοικούν και αλλοδαποί.
Οι επικαιροποιημένοι νόμοι θα διασφαλίσουν ότι τηρούνται τα δικαιώματα των ατόμων που κατηγορούνται για τροχαία αδικήματα. Οι μη κάτοικοι διατηρούν το δικαίωμα σε αποτελεσματική προσφυγή και δίκαιη δίκη, στο τεκμήριο της αθωότητας και στην υπεράσπιση. Αυτά τα δικαιώματα θα κατοχυρωθούν καλύτερα με διατάξεις που διασφαλίζουν ενοποιημένο περιεχόμενο και παράδοση ειδοποιήσεων κυρώσεων, διασφαλίζοντας ότι οι παραλήπτες τέτοιων ειδοποιήσεων είναι σε θέση να επαληθεύσουν τη γνησιότητά τους και καθιστώντας την κοινοποίηση πληροφοριών με τους εικαζόμενους παραβάτες μια τυπική απαίτηση.
Μια αποκλειστική πύλη IT θα παρέχει στους πολίτες εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες οδικής ασφάλειας που ισχύουν σε κάθε κράτος-μέλος και, εγκαίρως, θα τους επιτρέψει να πληρώσουν άμεσα τυχόν πρόστιμα.
