Στην ανάγκη θωράκισης της λειτουργίας των παραδοσιακών ναυπηγείων της χώρας, με άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων τους και της εξέλιξής τους προκειμένου να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες, αναφέρθηκαν στην πλειονότητά τους οι συμμετέχοντες στην Ημερίδα Διαβούλευσης που οργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Διπλωματούχων Ναυπηγών Μηχανικών Ελλάδας και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ναυπηγείων – Ταρσανάδων (ΠΑ.Σ.ΝΑ.ΤΑ) την Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου, με παρουσία πλήθους φορέων, εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης κλπ.
Κατά την έναρξη των εργασιών ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός ανέδειξε τη σημασία της βιωσιμότητας των καρνάγιων και έκανε λόγο για ζήτημα εθνικής σημασίας, ενώ ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής ΠολιτικήςΧρήστος Στυλιανίδης έκανε γνωστό ότι μπαίνει στο ΕΣΠΑ 2021-2027 η ναυπηγοεπισκευή με ένταξη και των καρνάγιων
Όλοι οι ομιλητές ανέδειξαν την αξία των καρνάγιων τόσο για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου όσο και για την οικονομική ανάπτυξη των νησιών και της χώρας, ενώ πλήθος εκπροσώπων φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τάχθηκαν υπέρ των αιτημάτων για βιώσιμες μακροχρόνιες παραχωρήσεις και σε εύλογες τιμές, αλλά και μέτρων ενίσχυσης του ενδιαφέροντος για τα ξύλινα παραδοσιακά σκάφη.
Γ. Στασινός: Ζήτημα εθνικής σημασίας η διάσωση των παραδοσιακών ναυπηγείων της χώρας
Στην εθνική σημασία που έχει η διάσωση των παραδοσιακών ναυπηγείων της χώρας στάθηκε ο Πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γιώργος Στασινός, εξηγώντας την απόφαση του ΤΕΕ να αναδείξει το θέμα.
«Μπήκαμε μπροστά προκειμένου να συγκεντρώσουμε όλες τις δυνάμεις και να κάνουμε κάτι που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Στασινός και επικαλέστηκε και απόφθεγμα του Ουίνστον Τσόρτσιλ που έλεγε ότι «τίποτε δεν είναι λιγότερο κοινό από την κοινή λογική». Πρόσθεσε δε ότι διαφορετικά «δεν θα χαθούν απλά τα καρνάγια, κάποιες επιχειρήσεις, αλλά πρόκειται για ένα θέμα εθνικής σημασίας».
Εξέφρασε την ελπίδα η σημασία αυτή της διάσωσης των καρνάγιων να γίνει αντιληπτή από όλους και να υπάρξουν αποτελέσματα. «Ας καταφέρουμε να πετύχουμε έναν μικρό στόχο, να μπορέσουμε να πούμε ότι λύσαμε ένα σημαντικό ζήτημα για τη χώρα».
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ με αφορμή την παρουσία του Υπουργού Ναυτιλίας Χρήστου Στυλιανίδη εξήρε τη συνεργασία που είχε μαζί του όταν ήταν Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την έναρξη του προσεισμικού ελέγχου σε κρίσιμα δημόσια κτίρια.
Χρ. Στυλιανίδης: Στο ΕΣΠΑ 2021-2027 η ναυπηγοεπισκευή με ένταξη των καρνάγιων
Από την πλευρά του ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Χρήστος Στυλιανίδης, αφού ενημέρωσε ότι η νομική διάταξη που περιλαμβάνει το ζήτημα της παραχώρησης χρήσεων γης στον αιγιαλό βρίσκεται στο συναρμόδιο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στάθηκε ιδιαίτερα στην τέχνη της ξυλοναυπηγικής. Όπως είπε ο Υπουργός «υπάρχει παγκόσμιο ενδιαφέρον όχι γιατί είναι παραδοσιακή τέχνη αλλά γιατί από αυτή μπορούν οι νέοι ναυπηγοί να δημιουργήσουν καινοτόμα πλοία ειδικά τώρα που μιλάμε για πράσινη ανάπτυξη. Φαίνεται ότι μέσα από την παράδοση μπορούμε να παράξουμε και άλλα αποτελέσματα».
Ο κ. Στυλιανίδης σημείωσε ότι το Υπουργείο Ναυτιλίας και ο Γενικός Γραμματέας Ναυτιλίας και Λιμένων έχουν αφιερώσει απεριόριστο χρόνο για τα καρνάγια, κάτι που αναγνωρίστηκε εκ βήματος από το σύνολο των εμπλεκομένων. Τόνισε μάλιστα ότι τα τελευταία χρόνια διακυβεύεται η συνέχιση της δραστηριότητας στα καρνάγια«καθώς αντιμετωπίζονταν ως καταπατητές που καταλάμβαναν παράνομα τον αιγιαλό ασχέτως που σε κάποιες περιπτώσεις τα καρνάγια αυτά βρίσκονται στο ίδιο σημείο για αιώνες». «Είναι παράλογο!», σημείωσε. Και αυτό, όπως εξήγησε, προσπαθεί να αντιμετωπίσει το Υπουργείο με τη σχετική διάταξη που προωθεί και όπως πρόσθεσε θα πρέπει να περάσει σύντομα από τη Βουλή. «Αν καταφέρουμε να περιληφθεί σε δικό μας νομοσχέδιο που ετοιμάζεται, θα το υπερασπιστώ εγώ ο ίδιος στο Κοινοβούλιο», σημείωσε. Ταυτόχρονα, ο κ. Στυλιανίδης υπογράμμισε το ζήτημα της οργάνωσης του κλάδου με σύγχρονα δεδομένα κάτι στο οποίο το Υπουργείο Ναυτιλίας δίνει ιδιαίτερη σημασία και ήδη έχει υλοποιήσει 13 παρεμβάσεις για τα ξύλινα σκάφη και τα καρνάγια. Ανάμεσα σε αυτές είναι η περιγραφή – ορισμός των καρνάγιων για πρώτη φορά στην ελληνική νομοθεσία, η δημιουργία Μητρώου, η επίλυση του ζητήματος των παραχωρήσεων στον αιγιαλό, να χαρακτηρίζονται παραδοσιακά σκάφη και σκάφη πέραν των πλοίων αναψυχής και να δημιουργηθούν σχολές με ειδικότητες που σχετίζονται με τη ναυπηγικήβιομηχανία. «Προκειμένου να ολοκληρωθούν αυτές οι παρεμβάσεις βρισκόμαστε σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών και τα Λιμενικά Ταμεία» πρόσθεσε.
Ο κ. Στυλιανίδης έκανε επίσης γνωστό ότι στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης του ευρύτερου cluster της ναυτιλίας έχει επιτευχθεί, μέσω διαπραγμάτευσης με την ΕΕ, να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2021-2027 η ναυπηγοεπισκευή, με ένταξη και των καρνάγιων. Στην ημερίδα έγινε γνωστό επίσης ότι οι σχετικές ανακοινώσεις για τη νέα δράση του ΕΣΠΑ θα γίνουν τον Μάρτιο και θα περιλαμβάνει και ενισχύσεις – σύνδεση του ιδιωτικού τομέα.
Κλείνοντας, ο Υπουργός αναφέρθηκε και στη συνεργασία του με τον Πρόεδρο του ΤΕΕ λέγοντας ότι είναι ένα δείγμα για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε για να παράγουμε αποτελέσματα. Στη συνάντηση που είχαν με την ιδιότητά του ως Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, διαπιστώθηκε ότι δεν είχε πραγματοποιηθεί μετά από 50 χρόνια προσεισμικός έλεγχος στα κτίρια. Παράλληλα «συμπέσαμε σε δύο πράγματα στο ότι είμαστε αθόρυβοι μέχρι παρεξηγήσεως και πρακτικοί» γεγονός που οδήγησε στο μεγάλο θετικό βήμα του προσεισμικού ελέγχου σε δημόσια κτίρια, όπως περιέγραψε. Μάλιστα, πρόσθεσε ότι «αν πάω κάποτε στην Κύπρο θα τον καλέσω να έρθει, να βοηθήσει και εκεί».
Αντ. Μοροπούλου: Δημιουργία συναντίληψης που θα οδηγήσει στη διάσωση των καρνάγιων
Από την πλευρά της, η Α’ Αντιπρόεδρος ΔΕ ΤΕΕ, Ομότ. Καθηγ. ΕΜΠ Αντωνία Μοροπούλου, περιέγραψε τη σημερινή εικόνα των καρνάγιων σημειώνοντας ότι από τα 300 παραδοσιακά ναυπηγεία που υπήρχαν κάποτε στη χώρα, σήμερα λειτουργούν μόλις 60 με 70. Ως κύριο λόγο εντόπισε την έλλειψη θεσμικού πλαισίου ή την έλλειψη κατανόησης του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου.
Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα των δύο συναντήσεων εργασίας που προηγήθηκαν της Ημερίδας Διαβούλευσης, η κ. Μοροπούλου, η οποία έχει αναλάβει τον συντονισμό της πρωτοβουλίας διαβούλευσής του ΤΕΕ για τα παραδοσιακά ναυπηγεία, υπογράμμισε πως «αναγνωρίζουμε ότι τα καρνάγια αποτελούν χαρακτηριστικό της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου, είναι σημεία στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη τόπου, τη ναυτοσύνη, τη νησιωτικότητακαι την εθνική ακεραιότητα και είναι χώροι βιομηχανικής δραστηριότητας, ναυπηγοεπισκευαστικής, τα οποία συνδέουν την απλή χρήση με το έργο, έχουν δηλαδή συνεχή και αδιάλειπτη λειτουργία».
Αναφορικά με τη διαχείριση των χώρων που καταλαμβάνουν από την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου και τα Λιμενικά Ταμεία, σημείωσε ότι, όπως προέκυψε και από τις συναντήσεις εργασίας, υπάρχει έλλειψη κατανόησης του περιεχομένου του νόμου, κάτι που οδηγεί σε παραχώρηση χρήσης για 1 έως 3 χρόνια και υψηλά τιμήματα. Στο τραπέζι του διαλόγου βρίσκονται επομένως και όλες οι θεσμικές ρυθμίσεις που χρειάζονται προκειμένου τα παραδοσιακά ναυπηγεία να συνεχίσουν τη λειτουργία τους με τρόπο βιώσιμο. Χαρακτήρισε δε, βασικό σημείο για την επίλυση θεμάτων παραχώρησης χρήσης αιγιαλού με την παράταση του σχετικού άρθρου 14α του νόμου 2971/2001.
Σύμφωνα με την κ. Μοροπούλου βασικός στόχος της δημόσιας συζήτησης στο πλαίσιο και της εκδήλωσης είναι η δημιουργία συναντίληψης και συνέργειας η οποία να οδηγήσει σε αποτελέσματα που θα θωρακίσουν τα καρνάγια της χώρας. «Γιατί θέλουμε αύριο η ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα να διεξάγεται από καρνάγια και όχι από τη γείτονα χώρα» πρόσθεσε.
Αθ. Τσιούρας (Γ.Γ. Δημόσιας Περιουσίας): Υπάρχει κάθε διάθεση να δοθεί λύση στο ζήτημα της παραχώρησης και του τιμήματος
Εκπροσωπώντας τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Περιουσίας,Αθανάσιος Τσιούρας, εμφανίστηκε αισιόδοξος για την τελική επίλυση του ζητήματος της παραχώρησης χρήσης αιγιαλού για μακρόχρονο διάστημα και έναντι σχετικά χαμηλού τιμήματος, ειδικά σε καρνάγια και ταρσανάδες, υπογραμμίζοντας με έμφαση ότι δεν θα πρέπει να δοθεί λάθος μήνυμα για τον αιγιαλό και ότι «θα πρέπει να είμαστε σύμφωνοι με το Σύνταγμα».
Περιγράφοντας το πρόβλημα όπως έχει εντοπιστεί από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ανέφερε ότι αφορά την παράταση ή μη του άρθρου 14 που επιτρέπει να νομιμοποιηθούν έργα στον αιγιαλό τα οποία έχουν γίνει χωρίς άδεια και τις συμβάσεις παραχώρησης οι οποίες γίνονται για ταρσανάδες και καρνάγια, ως προς τη διάρκειά τους, καθώς και το τίμημα που καταβάλλεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Επισήμανε ότι «υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί που δεν επιτρέπουν την καθολική παράταση, ωστόσο, μπορεί να εξεταστεί η παράταση επί μέρους κλάδων, επί μέρους δραστηριοτήτων, οι οποίες έχουν σχετικά μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα». «Αυτό αν το συνδυάσουμε με την αναγνώριση έννομων συνεπειών στην ύπαρξη εγκαταστάσεων προγενέστερων του νομοθετικού πλαισίου, μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε μεγάλο βαθμό στη λύση των αδειοδοτικών προβλημάτων» πρόσθεσε.
Ο κ. Τσιούρας αναγνώρισε επίσης ότι «υπάρχουν κάποια ερμηνευτικά ζητήματα του άρθρου 14 του νόμου 2971/2001 τα οποία καταλαμβάνουν τη διάρκεια της σύμβασης και το τίμημα των δραστηριοτήτων, πέραν της απλής παραχώρησης, καθορίζεται με υπουργική απόφαση και είναι κάτι που η Πολιτεία εξετάζει την τροποποίηση ώστε το τίμημα στη συγκεκριμένη δραστηριότητα, στους ταρσανάδες και τα καρνάγια να είναι σχετικά χαμηλό». Παράλληλα, το Υπουργείο εξετάζει και τι περιθώρια ερμηνευτικά, υπάρχουν «με το σημερινό πλαίσιο για να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε μακρόχρονες παραχωρήσεις στα καρνάγια και τους ταρσανάδες. Όχι δηλαδή τον περιορισμό της 3ετίας που υπάρχει για την απλή παραχώρηση».
Ο Γενικός Γραμματέας διαβεβαίωσε ότι «υπάρχει κάθε διάθεση και από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να δοθεί μία λύση στο ζήτημα», ενώ εξετάζεται με πολύ μεγάλη προσοχή η πρόταση που έχει καταθέσει το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. «Θέλουμε να έχουμε τους περιορισμούς, να είμαστε σύμφωνοι με Σύνταγμα, να μην έχουμε κάποιο πρόβλημα με το ΣτΕ και να μην δώσουμε λάθος μήνυμα με γενικευμένη παράταση προθεσμιών που θα επιτρέψει, ενδεχομένως, σε άλλες, πραγματικά αυθαίρετες και άσκοπες κατασκευές, να έχουν μία παράταση ζωής που δεν δικαιούνται» ξεκαθάρισε.
Ε. Κρητικός (Γ.Γ. Βιομηχανίας) : Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε όσο μπορούμε
Ο Γενικός Γραμματέας Βιομηχανίας Ελευθέριος (Λευτέρης) Κρητικός, εκπροσωπώντας τον Υπουργό Ανάπτυξης, εξέφρασε την πρόθεση για στήριξη των καρνάγιων. «Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε όσο μπορούμε» σημείωσε και πρόσθεσε ότι θα πρέπει να εξεταστεί «πώς μπορούμε να κινηθούμε στο ζήτημα των επιχορηγήσεων» αφού δούμε το αδειοδοτικό.
Ευ. Κυριαζόπουλος (Γ.Γ. Ναυτιλίας και Λιμένων): Αν δεν δώσουμε νέα δουλειά στα ξύλινα σκάφη, τότε απλά θα συντηρούμε αυτά που υπάρχουν, για όσο υπάρχουν
Συστράτευση ζήτησε από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας Ναυτιλίας και Λιμένων, Ευάγγελος Κυριαζόπουλος, τονίζοντας ότι βασική του αρχή είναι να βλέπει τα ξύλινα σκάφη στη θάλασσα και όχι στα μουσεία.
Αναφερόμενος στις δράσεις του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής τα τελευταία χρόνια τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι έγινε ο νομοθετικός ορισμός για πρώτη φορά, για το τι είναι καρνάγιο και ταρσανάς, τροποποίηση του νόμου για αιγιαλό και παραλία για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της παραχώρησης και του τρόπου υπολογισμού του τιμήματος, δημιουργήθηκε το μητρώο καρνάγιων και δύο νέοι ΚΑΔ για υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης ξύλινων σκαφών, δόθηκε δυνατότητα χαρακτηρισμού ως παραδοσιακών και σε άλλα πλοία εκτός των πλοίων αναψυχής, εισήχθηκε ο ορισμός του ξύλινου σκάφους και όχι μόνο του παραδοσιακού για την ενίσχυση των καρνάγιων καθώς και η ψηφιοποίηση του αρχείου των ναυπηγικών σχεδίων. Επιπλέον, βρίσκεται σε διαδικασία θεσμοθέτησης το Ινστιτούτο Ιστορίας που έχει το Υπουργείο Ναυτιλίας το οποίο θα περιλαμβάνει και θέματα τεκμηρίωσης και βοήθειας πάνω στα παραδοσιακά σκάφη.
Ο κ. Κυριαζόπουλος υπογράμμισε πως «ό,τι και να κάνουμε αν δεν δώσουμε δουλειά στα ξύλινα σκάφη απλά θα παρατείνουμε τον χρόνο ζωής των καρνάγιων που υπάρχουν στη χώρα. Πρέπει να δώσουμε και άλλους ρόλους στο ξύλινο σκάφος και πρέπει να το προστατεύσουμε». Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, δείχνοντας και παραδείγματα, σε κάθε σχεδόν καμπάνια του ΕΟΤ για τον ελληνικό τουρισμό, κάθε χρόνο, υπάρχει τουλάχιστον μία εικόνα ξύλινου σκάφους, ιστιοπλοϊκού, ψαράδικου, βάρκας κλπ, ως όμορφη εικόνα της χώρας, σημειώνοντας ωστόσο ότι «όταν πάμε το καλοκαίρι σε ένα νησί ψάχνουμε με το κιάλι να βρούμε ξύλινα σκάφη».
Ζήτησε να υπάρξει μία νέα λογική και να προωθείται το ξύλινο σκάφος προκειμένου να γίνει ελκυστικό καθώς έχει πολλά πλεονεκτήματα, ενώ αποτελεί και ένα «πράσινο» μέσο, παραπέμποντας στην κίνηση με ιστία και πανιά, που αποτελούν και πάλι πεδίο έρευνας στη ναυτοσύνη. Ανέφερε, σε αυτή την κατεύθυνση, την ιδέα που του έχει μεταφερθεί και αφορά την δημιουργία εμπορευματικών μεταφορών μεταξύ των νησιών μέσα από ένα δίκτυο ξύλινων σκαφών, με πανί, κάτι που εκτός των άλλων θα δημιουργήσει και την ανάγκη για περισσότερα ξύλινα σκάφη και περισσότερη δουλειά στους ταρσανάδες. Παράδειγμα που ήδη εφαρμόζεται σε χώρες της βόρειας Ευρώπης. «Αν δεν δώσουμε νέα δουλειά στα ξύλινα σκάφη, τότε απλά θα συντηρούμε αυτά που υπάρχουν, για όσο υπάρχουν. Βασικός σκοπός είναι να βρούμε το αύριο αυτών των σκαφών, να βρούμε δουλειά στη θάλασσα για αυτά τα σκάφη» τόνισε.
Ζ. Ροκίδης (Υποναύαρχος ΛΣ): Ψηφιοποίηση του αρχείου ξύλινων σκαφών
Στην ψηφιοποίηση του αρχείου ξύλινων σκαφών που υλοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Λασκαρίδη και του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την διάσωση και ανάδειξη της ναυτικής κληρονομιάς, αναφέρθηκε ο Υποναύαρχος ΛΣ, Διευθυντής Κλάδου Ελέγχου Πλοίων του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, Ζαφείριος Ροκίδης.
Παρουσιάζοντας το project, ο Υποναύαρχος του ΛΣ ανέφερε ότι το ψηφιακό αποθετήριο περιλαμβάνει έγγραφα, ναυπηγικά σχέδια και φωτογραφίες από 905 σκάφη. Όπως προέκυψε από τη δημιουργία του ψηφιακού αρχείου τα ξύλινα σκάφη χρονολογούνται από το 1910 έως σήμερα με τα περισσότερα να έχουν κατασκευαστεί τις δεκαετίες 1970, 1980, 1990 αλλά και πρόσφατα «γεγονός που αποδεικνύει τη σπουδαιότητα της ξυλοναυπηγικής τέχνης» όπως παρατήρησε.
Επίσης, προέκυψε ότι κάθε χρόνο χαρακτηρίζονται ως παραδοσιακά 50 με 80 σκάφη, ενώ το διάστημα από το 2020 έως το 2022 παρατηρήθηκε αυξημένο ποσοστό, γιατί εκτός από τον χαρακτηρισμό νέων σκαφών εντάσσονται και οι ανανεώσεις. Επιπλέον, προκύπτουν στοιχεία για τον τόπο νηολόγησης και κυρίως τον τόπο κατασκευής του σκάφους που δημιουργούν χάρτες εντοπισμού σκαφών και καρνάγιων.
Στ. Φωτοπούλου (εκπρ. Υπ. Πολιτισμού): Από τον Σεπτέμβριο η λειτουργία της σχολής για την ξυλοναυπηγική τέχνη
Εκπροσωπώντας τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Σταυρούλα Φωτοπούλου, αναφερόμενη στην ξυλοναυπηγική έκανε λόγο για «ίσως το υψηλότερο δείγμα τεχνικού πολιτισμού της νεότερης Ελλάδας».
Από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού «έχουμε επιχειρήσει και είμαστε στο τέρμα μίας πρότασης δημιουργίας πειραματικής σχολής για τη μετάδοση της ξυλοναυπηγικής τέχνης με σημερινούς όρους». Εξέφρασε, μάλιστα, την ελπίδα «από τον Σεπτέμβριο να έχουμε τους ανθρώπους που θα μαθαίνουν αυτή την τέχνη». Σύμφωνα με την ίδια, η σχολή θα λειτουργήσει στη Σάμο, στο Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών, σε συνεργασία με το Δημόσιο ΙΕΚ. «Οι ταρσανάδες πρέπει να μείνουν, και αυτοί που μπαίνουν και δουλεύουν να είναι εκπαιδευμένοι γιατί τα προηγούμενα χρόνια χάσαμε ταρσανάδες κυρίως γιατί δεν δώσαμε σημασία στη δουλειά. Να ξαναφέρουμε την αξία στον τεχνίτη και την τέχνη» κατέληξε.
Π. Τσώνης (ΕΛΙΜΕ): Δίαυλο επικοινωνίας με τους φορείς διαχείρισης λιμένων για τις παραχωρήσεις στα καρνάγια
Την ανάγκη η Ελλάδα να μην επιτρέψει να χαθούν τα ξύλινα σκάφη και η τέχνη του καραβομαραγκού καθώς δεν πρόκειται για απλό επάγγελμα ή τέχνη, αλλά για τον κρίκο στο παρόν και το παρελθόν της ελληνικής ναυτιλίας, επισήμανε ο Αντιπρόεδρος Ένωσης Λιμένων Ελλάδας (ΕΛΙΜΕ), Β’ Αντιπρόεδρος ΔΕ ΤΕΕ, Παναγιώτης Τσώνης. Δήλωσε αισιόδοξος ότι το πρόβλημα θα λυθεί σημειώνοντας ότι πρόκειται για μεγάλο κεφάλαιο της ναυτιλιακής κληρονομιάς της χώρας μας που βρίσκεται σε κίνδυνο. «Η χώρα είχε κάποτε 17.000 ξύλινα σκάφη και σήμερα έχει έως 3.500, ενώ στην Τουρκία το επάγγελμα ανθεί με παραγγελίες από όλο τον κόσμο» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Αναφέρθηκε στον «ιδιαίτερο ζήλο» του Υπουργείου Ναυτιλίας για να αποκτήσουν νομική υπόσταση τα καρνάγια και να λαμβάνουν παραχώρηση στις περιοχές που λειτουργούν. Ζήτησε να ξεπεραστούν τα προβλήματα, να ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους, ενώ δήλωσε ότι η Ένωση Λιμένων θα σταθεί αρωγός και δεσμεύτηκε να ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τους φορείς διαχείρισης λιμένων όπου δραστηριοποιούνται καρνάγια προκειμένου να διασφαλίζεται σε αυτά μακροχρόνια παραχώρηση και να απολαμβάνουν της αντιμετώπισης που αρμόζει στην προσφορά τους.
Γρ. Γρηγορόπουλος (Καθηγητής ΕΜΠ): Να προχωρήσουν τα καρνάγια σε σύγχρονες μεθόδους κατασκευής ξύλινων σκαφών
Τη λειτουργία των σύγχρονων καρνάγιων στην Ευρώπη αλλά και του τρόπου που τα καρνάγια θα μπορούσαν να λειτουργούν στο σήμερα, ανέλυσε ο Καθηγητής του ΕΜΠ, στη Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών, Γρηγόρης Γρηγορόπουλος. Όπως επισήμανε ο Γρηγόρης Γρηγορόπουλος, ο οποίος είχε επί τρία χρόνια αναλάβει τη διαχείριση του ναυπηγείου στην Καβάλα, κατασκευάζοντας 15 σκάφη αλιευτικά και τρία κότερα, «εκείνο που δεν έγινε στα καρνάγια ήταν να προχωρήσουν, παράλληλα με τα παραδοσιακά σκάφη, να κατασκευάζουν ξύλινα σκάφη και με σύγχρονες μεθόδους». Σημείωσε, χαρακτηριστικά, ότι αν το ναυπηγείο δεν έχει δουλειά, κλείνει, εξηγώντας ότι στην κατασκευή είναι ανάγκη να εφαρμόζονται και οι δύο μέθοδοι, ενώ ο σύγχρονος τρόπος επιτρέπει και την απασχόληση λιγότερο πεπειραμένων τεχνιτών, όπως γίνεται και στο εξωτερικό.
Ζήτησε, επίσης, τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου προκειμένου να υποστηριχθεί περισσότερο η ανάπτυξη των καρνάγιων, ενώ εξήρε τη δουλειά των Ελλήνων τεχνιτών. Πρότεινε, το επάγγελμα του καραβομαραγκού και τα καρνάγια να ενισχυθούν και από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Στη συνέχεια παρουσίασε τη δουλειά που έχει γίνει στο ΕΜΠ και αφορά τις τεχνικές βελτίωσης των παραδοσιακών σκαφών και της αποτύπωσης παραδοσιακών σκαριών σε συνεργασία με τη Σχολή Τοπογράφων. Κλείνοντας, πρότεινε, μεταξύ άλλων, να περιλαμβάνονται στις δυνατότητες ενός παραδοσιακού ναυπηγείου, η ναυπήγηση ξύλινων παραδοσιακών και σύγχρονων σκαφών, να γίνεται χρήση παραδοσιακών και σύγχρονων μεθόδων κατασκευής, να παρέχονται υπηρεσίες ανέλκυσης, καθέλκυσης, συντήρησης, να αξιοποιούνται οι σύγχρονες τεχνικές σχεδίασης για υψηλή ενεργειακή απόδοση και βιωσιμότητα καθώς και να υλοποιηθούν επενδύσεις σε μόνιμες στεγασμένες εγκαταστάσεις, κάτι που προϋποθέτει ιδιοκτησία του χώρου ή μακροχρόνιες συμβάσεις μίσθωσης. Πρότεινε, τέλος, συνεργασία με την εγχώρια βιομηχανία κατασκευής εξοπλισμού σκαφών και στελέχωση με Ναυπηγούς Μηχανικούς.
Β. Βασιλειάδης (ΠΑ.Σ.ΝΑ.ΤΑ): Τα καρνάγια κλείνουν από αποφάσεις διοικητικής αποβολής
Τα άμεσα και πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα καρνάγια περιέγραψε ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Ναυπηγείων-Ταρσανάδων που συνδιοργάνωσε την ημερίδα διαβούλευσης, Βασίλης Βασιλειάδης. Ο κ. Βασιλειάδης έκανε λόγο για διοικητικά και θεσμικά κενά, πάνω στα οποία εργάζεται το Υπουργείο Ναυτιλίας. Ωστόσο, όπως σημείωσε «πριν από αυτό τα καρνάγια κλείνουν από αποφάσεις διοικητικής αποβολής που λαμβάνουν τα Λιμενικά Ταμεία».
Ανέφερε μάλιστα συγκεκριμένα παραδείγματα όπως στη Μήλο και τη Ρόδο όπου υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις των Λιμενικών Ταμείων που έχουν αναστείλει ή ορίζουν ότι θα αναστείλουν τη λειτουργία καρνάγιων «χωρίς νόμιμη αιτιολογία». Αντίστοιχα, στη Θάσο η Κτηματική Υπηρεσία έχει επιβάλλει στο μοναδικό καρνάγιο που έχει απομείνει υψηλό πρόστιμο που το καθιστά μη βιώσιμο. «Θα πρέπει τα πρόστιμα να διορθωθούν ως μη ορθά» τόνισε. Έκανε λόγο, επίσης, για παραλείψεις στο νομοθετικό πλαίσιο που δημιούργησαν παρερμηνείες και αυτές πρέπει να διορθωθούν πριν χαθούν τα καρνάγια.
Δ. Παππάς (Σ.Δ.Ν.Μ.Ε): Η Πολιτεία να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη διάσωση και εξέλιξη της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας
Στον κίνδυνο αφανισμού των καρνάγιων «λόγω ασύμμετρης ανάπτυξης και προώθησης του γρήγορου κέρδους του τουριστικού προϊόντος που τείνει να καταπιεί οποιαδήποτε άλλη παράκτια δραστηριότητα κυρίως στα νησιά» αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Διπλωματούχων Ναυπηγών Μηχανικών Ελλάδας εκ των διοργανωτών της ημερίδας διαβούλευσης, Δημήτριος Παππάς. Συνέχισε τονίζοντας ότι σήμερα νιώθουμε ηθικά υπερήφανοι για τη Ναυτιλία και το γεγονός ότι συνεισφέρει ίσως το μεγαλύτερο ποσοστό στο ΑΕΠ, και υπενθύμισε ότι «το μεγάλο μέγεθος της ελληνικής ναυτιλίας έχει βαθιές ρίζες μία εκ των οποίων είναι η ναυπηγοεπισκευή».
Κάλεσε την Πολιτεία να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη διάσωση και εξέλιξη της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας, ενώ στις άμεσες λύσεις θα πρέπει να είναι οι σαφείς ορισμοί και ένα κατανοητό νομικό πλαίσιο που θα έχει ως στόχο, μεταξύ άλλων, την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των καρνάγιων, την αξιοποίηση της εμπειρίας όμοιων μονάδων όπως τα καρνάγια στο Πέραμα και την ένταξη της ναυπηγοεπισκευής στον Αναπτυξιακό Νόμο.
Πλήθος παρεμβάσεων
Στην ημερίδα διαβούλευσης για τη διάσωση των παραδοσιακών ναυπηγείων της χώρας, πραγματοποίησαν παρέμβαση και εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ο Δήμαρχος Μυτιλήνης Παναγιώτης Χριστόφαςυπογράμμισε την ανάγκη να διατηρηθούν τα καρνάγια χαρακτηρίζοντας θετική την πρόβλεψη για χρηματοδότηση στο νέο ΕΣΠΑ. Εξήγησε δε ότι στο ζήτημα της βιωσιμότητας μπορεί να υπάρξει άμεσα ειδική διάταξη καθώς ο Δήμος υποχρεώνεται να χρεώνει το τοπικό καρνάγιο σαν επιχείρηση εστίασης καθώς «ο νόμος δεν επιτρέπει μικρότερη τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο» σύμφωνα με την ενημέρωση που έχει. Έθεσε και το ζήτημα των χρήσεων γης ζητώντας να ενημερωθούν σχετικά οι μελετητές που αναπτύσσουν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια προκειμένου να αποτραπούν προβλήματα στο μέλλον.
Από την πλευρά του ο Αντιδήμαρχος Σύμης Νικήτας Γρύλλης, χαρακτήρισε τα παραδοσιακά καρνάγια αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς των νησιών. «Απαιτούνται άμεσα μέτρα: θεσμική αναγνώριση και προστασία, οικονομική στήριξη, εκπαίδευση και μετάδοση γνώσης, προβολή» πρόσθεσε.
Την συμπαράστασή του εξέφρασε και ο Μιχάλης Ερωτόκριτος, Δήμαρχος Κάσου.
Στην ημερίδα διαβούλευσης τοποθετήθηκε και το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ Δημήτρης Κουτσοθόδωρος που χαρακτήρισε τα καρνάγια «σπουδαία παραγωγική μονάδα που έχει τελικά την ατυχία να πρέπει να βρίσκεται στην άκρη στον αιγιαλό», ενώ πρότεινε να υπάρξουν επιδοτήσεις για την προώθηση των ξύλινων σκαφών.
Επίσης, τοποθετήθηκαν και απέστειλαν μηνύματα και εκπρόσωποι Περιφερειακών Τμημάτων του ΤΕΕ και συγκεκριμένα του Τμήματος Ανατολικής Μακεδονίας με τον Πρόεδρο Σωτήρη Λαζαρίδη να επισημαίνει τον κίνδυνο για το καρνάγιο στην Καβάλα και την Αντιπρόεδρο του Τμήματος Ανατολικής Κρήτης Μαρίας Λυδάκη να δηλώνει τη συμπαράστασή της στα αιτήματα για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των καρνάγιων.
Μία άλλη διάσταση του ζητήματος των καρνάγιων έδωσε ο Σταύρος Κρεατσούλας ιδιοκτήτης καρνάγιου από την Ερμούπολη στη Σύρο, το μοναδικό νησί που απασχολεί σε καρνάγιο και δύο γυναίκες, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «το πρόβλημά μας είναι ότι δεν μπορούμε να δώσουμε τη δουλειά μας στα παιδιά μας» ακόμη και αν έχουν σπουδάσει σχετικό αντικείμενο και θέλουν να ασχοληθούν, καθώς πολλοί βρίσκονται κοντά σε συνταξιοδότηση αλλά οι άδειες που έχουν λήγουν σύντομα ή δεν μπορούν να μεταβιβαστούν. Μετέφερε επίσης την αγωνία του για την κατασκευή νέων πλοίων και τη μεταφορά της γνώσης μεταξύ των γενεών.
Χαρακτηριστική των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα καρνάγια είναι η περίπτωση της Μήλου, όπου σύμφωνα με τη νομική σύμβουλο του καρνάγιου του νησιού, κ. Καλαμαρά, ασκήθηκε ποινική δίωξη για καταπάτηση δημοσίου κτήματος. «Βρίσκεται εκεί από 1945 και θεωρήθηκε ότι επειδή δεν επικαιροποιήθηκε η άδεια χρήσης είναι καταπατητής. Έχουν γίνει πολλά αιτήματα για παραχώρηση, και το δημοτικό λιμενικό ταμείο την αρνείται κάνοντας λανθασμένη ερμηνεία του νόμου» όπως είπε.
Από την πλευρά του ο Γιάννης Φραγκούλης Πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Δωδεκανησιακών Σωματείωνυπογράμμισε ιδιαίτερα τη συμβολή των καραβομαραγκώνκαι στη διάσωση και συντήρηση των ανεμόμυλων σε όλο το Αιγαίο, ενώ ο Θωμάς Μαζαράκος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, μίλησε για την ανάγκη σύγκλισης επιστήμης, τεχνικής και πολιτισμού με αλληλεπίδραση και συνέργεια αυτών. «Τα παραδοσιακά σκάφη να συνδυάζουν την ομορφιά της παράδοσης και την τεκμηρίωση της επιστήμης» όπως είπε. Ο ΝικόλαοςΛαμπρόπουλος καθηγητής στο ΕΜΠ πρότεινε τη συνεργασία των Πανεπιστημίων με τα μικρά ναυπηγεία σε ζητήματα σχεδιασμού νέων πλοίων και στη βελτίωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.
Παρεμβάσεις υπέρ των καρνάγιων έκαναν ο Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών, Ναύαρχος Νικόλαος Καβαλλιέρος και η θεμελιώτρια του αλιευτικού τουρισμού Μπριγκίτα Παπασταύρου.
