Για τις κυριότερες ενέργειες που έχει προωθήσει το Υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου έως σήμερα μίλησε ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, κατά την Ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού.
Ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαδικασία πλήρους αναδιάρθρωσης και ανασχηματισμού, με τις προσπάθειες για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, άρσης της απομόνωσης της χώρας μέσω ηλεκτρικών διασυνδέσεων και αναβάθμισης, επέκτασης και ψηφιοποίησης του ηλεκτρικού δικτύου, να βρίσκονται στο επίκεντρο.
Τόνισε ακόμη ότι μία από τις βασικές προτεραιότητες του Υπουργείου σε σχέση με τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, είναι η δημιουργία των απαραίτητων εκείνων συνθηκών που θα οδηγήσουν στη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού σε κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση.
Ολόκληρος ο χαιρετισμός του κ. Παπαναστασίου:
“Είναι με ιδιαίτερη χαρά που χαιρετίζω την Ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού και ευχαριστώ θερμά τον Πρόεδρο και τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου για την ευγενική πρόσκληση.
Το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαδικασία πλήρους αναδιάρθρωσης και ανασχηματισμού, με τις προσπάθειες για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, άρσης της απομόνωσης της χώρας μέσω ηλεκτρικών διασυνδέσεων και αναβάθμισης, επέκτασης και ψηφιοποίησης του ηλεκτρικού δικτύου, να βρίσκονται στο επίκεντρο. Ταυτόχρονα, εργαζόμαστε τόσο για τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών έλευσης φυσικού αερίου όσο και για την περαιτέρω διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μας μείγμα, καθώς και για την προώθηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και παραγωγής υδρογόνου.
Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, αφού εσείς θα αποτελέσετε του κυριότερους παίχτες της αυριανής ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, η προσπάθεια για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς πάει πίσω πολλά χρόνια και υπάρχουν πολλές προκλήσεις και εμπόδια, τα οποία πρέπει να υπερπηδηθούν. Είμαι σίγουρος ότι τόσο ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ, η οποία έχει και την αρμοδιότητα για το άνοιγμα της αγοράς, όσο και ο εκπρόσωπος του Εκτελεστικού Διευθυντή του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου, ως ο Λειτουργός Αγοράς, θα αναφερθούν εκτενώς, στη συνέχεια, στο εν λόγω θέμα. Ως εκ τούτου, θα περιοριστώ να αναφέρω συνοπτικά τις κυριότερες ενέργειες που έχει προωθήσει το Υπουργείο Ενέργειας έως σήμερα:
- Εναρμονίσαμε έγκαιρα την εθνική νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή Οδηγία (2019/944) για τους κοινούς κανόνες για την αγορά ηλεκτρισμού.
- Εξασφαλίσαμε κονδύλι ύψους €4,7 εκατομμυρίων από το Πρόγραμμα «Κύπρος το Αύριο», για την εγκατάσταση του Συστήματος Διαχείρισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού, για να μην επιβαρυνθεί με το σχετικό κόστος ο καταναλωτής.
- Μεσολαβήσαμε ώστε να παρασχεθεί τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς τον Λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρισμού, για τον σχεδιασμό των συστημάτων και διαδικασιών που απαιτούνται.
- Εκδώσαμε κατευθυντήριες γραμμές πολιτικής προς τη ΡΑΕΚ και τον Λειτουργό της Αγοράς, σε σχέση με τη λειτουργία της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού. Οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές πολιτικής καλύπτουν επτά ενότητες, μεταξύ άλλων για την αυτοκατανάλωση, τις Ενεργειακές Κοινότητες, την ευελιξία στο σύστημα διανομής, και την ηλεκτρική διασύνδεση.
- Προωθήσαμε τη νομοθετική, αλλά και ουσιαστική ανεξαρτητοποίηση του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) από την καθετοποιημένη ΑΗΚ. Μετά από εντατική διαβούλευση, προχωρήσαμε στις αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις ούτως ώστε να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των υφιστάμενων υπαλλήλων της ΑΗΚ που θα αποφασίσουν να παραμείνουν στον ΔΣΜΚ, π.χ. σε σχέση με Ταμεία Συντάξεων, Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης, Ευημερίας Υπαλλήλων και Ευημερίας Επιστημονικού Προσωπικού, Βοηθείας Υπαλλήλων και Βοηθείας Επιστημονικού Προσωπικού. Παράλληλα, θα επιτρέπεται η παραχώρηση ειδικών κινήτρων, με απόφαση της Ειδικής Επιτροπής ΔΣΜΚ, με στόχο την παραμονή στον Διαχειριστή του υφιστάμενου έμπειρου προσωπικού.
Με την ψήφιση του σχετικού τροποποιητικού νομοσχεδίου, θα δίνεται η δυνατότητα έκδοσης Διατάγματος, στο οποίο θα καθοριστεί η διαδικασία μεταφοράς των ωφελημάτων ή/και δικαιωμάτων του προσωπικού της ΑΗΚ που θα επιλέξουν να καταστούν μέλη του προσωπικού του ΔΣΜΚ, για σκοπούς επίσπευσης της όλης διαδικασίας.
Μία από τις βασικές προτεραιότητες του Υπουργείου σε σχέση με τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, είναι η δημιουργία των απαραίτητων εκείνων συνθηκών που θα οδηγήσουν στη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού σε κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση. Μεταξύ άλλων, λοιπόν, για να προστατεύσουμε τους Κύπριους καταναλωτές από την ενεργειακή κρίση που ταλανίζει ολόκληρο τον κόσμο, λαμβάνουμε μέτρα το κόστος των οποίων έχει, μέχρι σήμερα, ξεπεράσει τα 440 εκατομμύρια ευρώ.
Την ίδια στιγμή, επαναπροσδιορίσαμε και υλοποιούμε την ενεργειακή μας στρατηγική, στη βάση της οποίας, παράλληλα με τις κατασκευαστικές εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη για την υλοποίηση του τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου, εντατικοποιούμε και τις προσπάθειες για έλευση φυσικού αερίου μέσω αγωγού, από κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Προς υλοποίηση του στόχου αυτού, βρισκόμαστε σε εντατικές συζητήσεις τόσο με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ μας όσο και με γειτονικές χώρες.
Επιπρόσθετα, ψηλά στους σχεδιασμούς μας βρίσκεται και η αξιοποίηση εγχώριων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αφού συμβάλλουν στη διαφοροποίηση του ενεργειακού μας μείγματος, στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, στη μείωση του κόστους ενέργειας και στην επίτευξη των περιβαλλοντικών μας στόχων.
Ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια, έχουμε βιώσει σημαντικές τεχνολογικές καινοτομίες στα φωτοβολταϊκά συστήματα, οι οποίες βελτίωσαν κατά πολύ την απόδοσή τους σε σχέση με τα αρχικά επίπεδα. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση, αλλά και με τα βελτιωμένα Σχέδια Χορηγιών του Υπουργείου μας για παραγωγή από ΑΠΕ για ιδίαν κατανάλωση, μέσω net-metering και net-billing, καθώς και virtual net-metering και net-billing, ωθούν όλο και περισσότερους καταναλωτές να προχωρήσουν με εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος στις οροφές των υποστατικών τους. Αναλαμβάνουν έτσι τον διπλό ρόλο του καταναλωτή και του παραγωγού.
Το ζήτημα πλέον είναι πως όσο μεγαλώνει η διείσδυση της διάσπαρτης αυτής παραγωγής ηλεκτρισμού από τον κάθε καταναλωτή, τόσο πιο επιτακτική γίνεται και η ανάγκη εξεύρεσης μηχανισμών για διαχείριση αυτού του μεγάλου και σύνθετου όγκου δεδομένων. Ως εκ τούτου, στην παρούσα φάση επείγει η υλοποίηση των έργων εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του δικτύου, ώστε να αρθούν τα τεχνικά εμπόδια που σχετίζονται με την περαιτέρω διείσδυση της διεσπαρμένης παραγωγής από ΑΠΕ.
Η μαζική επέκταση του ηλεκτρισμού σε όλους τους τομείς της κυπριακής οικονομίας – τον οικιακό, τριτογενή, βιομηχανικό και αγροτικό τομέα και τις μεταφορές – και η πραγμάτωση των δυνατοτήτων που η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία δίνει στους πολίτες για ενεργότερη εμπλοκή τους στην αγορά ηλεκτρισμού και τις οργανωμένες Ενεργειακές Κοινότητες, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την τεχνολογική μεταμόρφωση των δικτύων σε έξυπνα, την ισότιμη πρόσβαση σε αυτά νέων τεχνολογιών αποθήκευσης, αλλά και την εκμετάλλευση της απόκρισης της ζήτησης. Συνεπώς, η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και η μετατροπή του δικτύου σε ευφυές αποτελεί μονόδρομο.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το Υπουργείο κατάφερε να εξασφαλίσει ποσό ύψους €35 εκατομμυρίων για εγκατάσταση 400.000 έξυπνων μετρητών από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής, ενώ στήριξε και τα αιτήματα της ΑΗΚ για χρηματοδότηση εργασιών για αναβάθμιση και αυτοματοποίηση του δικτύου ύψους €83,3 εκατομμυρίων από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Επιπρόσθετα, η ψηφιοποίηση του τομέα των κτηρίων, με την ανάπτυξη έξυπνων κατοικιών και καλά διασυνδεμένων κοινοτήτων, αναμένεται επίσης να βοηθήσει στην ενσωμάτωση συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και στην ανάπτυξη υποδομών ηλεκτροκίνησης.
Ασφαλώς, θα απαιτηθούν, παράλληλα, και επενδύσεις για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης, πλείστες εκ των οποίων σήμερα είναι διαθέσιμες, αλλά με κόστος απαγορευτικά υψηλό για την πλειοψηφία των καταναλωτών. Το Υπουργείο επιχορηγεί ήδη την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μέσω των Σχεδίων Χορηγιών «Εξοικονομώ – Αναβαθμίζω» και φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων από ΑΠΕ, ενώ στην παρούσα φάση διερευνά όλα τα ενδεχόμενα που αφορούν στην εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρισμού. Συγκεκριμένα, εξετάζουμε τόσο την εφαρμογή ενός σχεδίου παροχής ενίσχυσης για συστήματα αποθήκευσης σε συνδυασμό με συστήματα ΑΠΕ (υβριδικές εγκαταστάσεις) όσο και την εγκατάσταση και λειτουργία κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω τη βεβαιότητα ότι ο Σύνδεσμός σας, διατηρώντας πάντα το υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού που τον χαρακτηρίζει, θα σταθεί αρωγός στην προσπάθεια που καταβάλλει το Υπουργείο Ενέργειας για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού και τη μετάβαση προς μία πράσινη οικονομία.
Με έγνοια μας πάντα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, καθώς και γενικότερα την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, ευελπιστούμε ότι η νέα αγορά, μέσω της δραστηριοποίησης νέων παραγωγών, προμηθευτών και φορέων αθροιστικών υπηρεσιών (aggregators), θα πετύχει να καταστεί πεδίο βιώσιμης επιχειρηματικής δραστηριότητας, το οποίο και θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού για όλους ανεξαίρετα τους καταναλωτές”.
