Ο ακλόνητος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε την Κυριακή τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που διεξήχθησαν στην Τουρκία, μετά τις οποίες παραμένει κυρίαρχος της χώρας για άλλα πέντε χρόνια.
Σχολιάζοντας στην ΕΡΤ τις τουρκικές εκλογές και την τακτική του Ταγίπ Ερντογάν ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Κώστας Λάβδας έκανε λόγο για ένα “πατερναλιστικό μοντέλο αυταρχικού ηγέτη, ο οποίος χρησιμοποιεί πάρα πολλές διαστάσεις της επικοινωνίας”.
“Θυμίζει σε ένα βαθμό κλασικές ασιατικές συνταγές, θυμίζει σε ένα βαθμό και λατινοαμερικάνικες του παρελθόντος, λαϊκίστικες συνταγές. Άρα είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μείγμα διαφορετικών αυταρχικών πατερναλιστικών τάσεων. Το ενδιαφέρον με τον Ερντογάν όμως δεν παύει να είναι ότι ο ερντογανισμός επιβεβαιώθηκε με αυτή την επανεκλογή σε αυτό το τόσο εμβληματικό έτος, το 2023 και φαίνεται πόσο βαθιές ρίζες έχει σε τεράστιες περιοχές της Τουρκίας και σε τόσο μεγάλα στρώματα του τουρκικού πληθυσμού” τόνισε ο κ. Λάβδας.
“Η ίδια η ετερόκλητη αντιπολίτευση δεν αμφισβήτησε το αποτέλεσμα παρά το ότι έχει γκρινιάξει πάρα πολύ και φαντάζομαι δικαιολογημένα για πολλές πτυχές. Επισήμως δεν αμφισβητήθηκε και άρα δεν έχει λόγο κανείς να το αμφισβητήσει από το εξωτερικό. Είναι όμως σαφές ότι δεν γνωρίζουμε σε τι βάθος και πλάτος και εύρος υπήρξαν παρατυπίες, επιρροή παράτυπη του εκλογικού σώματος κλπ. Σε κάθε περίπτωση ο ερντογανισμός, αυτό το περίεργο μείγμα πατερναλιστικού αυταρχισμού με διάφορες άλλες τάσεις τουρκικής κουλτούρας έχει επιβεβαιωθεί και, όπως ήδη έχουν αρχίσει να λένε πολλές και πολλοί, πρέπει να ζήσουμε μαζί του. Το ερώτημα είναι τι σημαίνει αυτό “Το να ζήσουμε μαζί του”. Και εκεί αρχίζει η σοβαρή και ενδιαφέρουσα και δύσκολη συζήτηση. Γιατί βλέπουμε ήδη από την πρώτη μέρα, τον Ερντογάν να προσπαθεί εκμεταλλευόμενος τα τηλεφωνήματα που γίνονται από ηγέτες από διάφορες πλευρές του πλανήτη για να τον συγχαρούν, αφενός να ξανανοίξει τις σχέσεις με την Αίγυπτο, αφετέρου να εμβαθύνει πολύ περισσότερο τις σχέσεις με τους παραδοσιακούς συμμάχους του, όπως είναι το Πακιστάν. Να συζητήσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες την επιστροφή στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού και προμήθειας νέων F-16 και ούτω καθεξής. Άρα θα δούμε έναν Ερντογάν που θα προσπαθήσει έτσι σε όλα τα πεδία να εκμεταλλευτεί αυτό το πρώτο κλίμα, το οποίο είναι κλίμα συγχαρητηρίων” σημείωσε ο καθηγητής.
Παράλληλα, εκτίμησε ότι βραχυπρόθεσμα ο Ερντογάν θα εκμεταλλευτεί αυτό το κλίμα των συγχαρητηρίων για να διευρύνει τις σχέσεις προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η μεσαίου βεληνεκούς και χρόνου πορεία έχει αλλάξει. “Η Τουρκία θεωρεί ότι μπορεί να αναδειχθεί σε ένα κέντρο, όχι σε πόλο βεβαίως, αλλά σε κέντρο μεταξύ πολλών κέντρων που αναδεικνύονται στο νέο διεθνές σύστημα. Και το κάνει αυτό με μια συστηματικότητα την οποία δεν μπορεί κανείς παρά να τη σημειώσει. Άρα εντάσσεται σε αυτήν τη συστηματική προσπάθεια διάνοιξης ενός ρόλου της Τουρκίας ως κέντρου. Αλλά και πάλι βραχυπρόθεσμα θα δούμε τον Ερντογάν να προσπαθεί να εκμεταλλευτεί, όπως είναι απολύτως φυσικό, για έναν ικανό ηγέτη, το κλίμα της νίκης των συγχαρητηρίων προς όλες τις κατευθύνσεις ανεξαιρέτως, και Αμερική και Ρωσία“.
Όσον αφορά στην Ελλάδα και τις πιέσεις που μπορεί να δεχθεί στο μέλλον, ο κ. Λάβδας σημείωσε ότι η χώρα μας είναι μια θεσμικά ώριμη δημοκρατία στο πλαίσιο της Δύσης. “Η Τουρκία είναι αυτό το υβριδικό καθεστώς που όλοι πλέον παραδέχονται ότι μόνο έτσι μπορεί να περιγραφεί: ως ένα “υβριδικό αυταρχικό καθεστώς” και άρα η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να αξιοποιήσει πλήρως αυτή την ιδιότητα και προς τις κοινωνίες πολιτών, όχι μόνο προς τις κυβερνήσεις. Η πίεση θα υπάρξει προς όλες τις κατευθύνσεις. Θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν είχαμε τον κ. Κιλιτσντάρογλου και μια φαινομενικά τουλάχιστον δυτικόστροφη κυβέρνηση. Θα υπάρξει όμως και τώρα. Η Ελλάδα δεν έχει να φοβάται τόσο τον χρόνο όσο κάποιοι αναλυτές επιμένουν. Ο χρόνος σε γενικές γραμμές, εφόσον εξοπλιζόμαστε και εφόσον ανατρέπεται η ισορροπία ισχύος που είχε προβλήματα στο παρελθόν, είναι σε γενικές γραμμές προς όφελος της Ελλάδας γιατί αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως πυλώνας θεσμικής ωριμότητας στην περιοχή. Και η Τουρκία με την επανεκλογή Ερντογάν αναδεικνύεται ως αυτό που είναι σήμερα: Μια διχασμένη χώρα με πολύ βαθιές ρίζες ενός αυταρχικού πατερναλιστικού ρεύματος που ονομάζεται ερντογανισμός“.
