Με πολύ προσεκτικό τρόπο εκφράστηκαν οι δυο πλευρές στη χτεσινή συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν στο Σότσι, ο Πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλ. Πούτιν και ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Βέβαια και οι δυο πλευρές έκαναν «νύξεις» που δίνουν το στίγμα των προθέσεών τους.
Έτσι, ο πρόεδρος Πούτιν φρόντισε να υπενθυμίσει χτες, κατά τη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητοστάκη ότι ο «μεγάλος παίκτης» είναι η Ρωσία στο παζάρι που είναι σε εξέλιξη. Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Πούτιν υποστήριξε ότι η Ρωσία εξασφαλίζει πάνω από το 40% των ενεργειακών αναγκών της Ελλάδος. «Η Ρωσία εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς την Ελλάδα και την ΕΕ και θα συνεχίσει την αδιάκοπη προμήθεια φυσικού αερίου», διαβεβαίωσε ο κ. Πούτιν. Οι σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας συνεχίζουν να ενισχύονται σε όλες τις κατευθύνσεις, τόνισε, παράλληλα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ειδικότερα, ο Ρώσος πρόεδρος υπογράμμισε ότι η ενέργεια υπήρξε τομέας – κλειδί στις σημερινές συνομιλίες με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ανέφερε ότι το 2021 υπήρξε αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ελλάδα κατά 12% και σημείωσε ότι η ρωσική πλευρά εκπληρώνει με καλή πίστη και πλήρως τις υποχρεώσεις της προς την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Δεσμεύτηκε δε ότι η Ρωσία θα συνεχίσει τις εγγυημένες αδιάκοπες προμήθειες φυσικού αερίου και παραμένει έτοιμη να αναβαθμίσει τις παροχές, καθώς το φυσικό αέριο, όπως ισχυρίσθηκε, είναι ένα καθαρό και οικολογικά καθαρό καύσιμο που μπορεί να αξιοποιηθεί για την ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης. Έτσι, έστειλε και το μήνυμα στην ΕΕ, αλλά και σε άλλα κράτη, χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτει, ως αναμένετο, προθέσεις, μια και επιδιώκει να κρατήσει “ισορροπίες” τιμών και με τις άλλες χώρες, αφήνοντας τον “άσσο” του φυσικού αερίου στο “μανίκι’ του για τυχόν κινητροδότηση συμφωνιών μακρόπνοων στρατηγικών διευθετήσεων.
Από κει και πέρα, υπάρχει παραπομπή από η ρωσική πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες, στις συζητήσεις μεταξύ της Gazprom και τη ΔΕΠΑ, κάτι, βέβαια, που δίνει χώρο και χρόνο για κινήσεις παρασκηνίου ώστε να «ζυγιστούν» παράλληλα κι άλλα θέματα, όπως η θέση της χώρας στο Ουκρανικό ζήτημα, η ενδυνάμωση της Αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα, η θέση της Ρωσίας στα Ελληνοτουρκικά, αλλά και οι διμερείς οικονομικές σχέσεις – ελληνικές εξαγωγές. Έτσι ο Βλ. Πούτιν κρατά «χαρτιά» για τη συνέχεια του «πόκερ» σταθμίζοντας παράλληλα και τις ισορροπίες τιμών με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Κοντολογίς, σε μια περίοδο, όπου οι πιέσεις στις τιμές φυσικού αερίου είναι μεγάλες, (χτες στον ολλανδικό δείκτη αναφοράς η τιμή ξεπέρασε τα 100 δολάρια/ MWh) η Ρωσική πλευρά θα συνεκτιμήσει τις προσφορές καλών τιμών με την ανάλογη διασφάλιση ωφελημάτων. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίες οι αναφορές – υπενθυμίσεις, τις προηγούμενες μέρες, του ισχυρού άνδρα της Gazprom Αλεξέι Μίλερ για την παροχή μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου στη Σερβία αλλά και το ότι είναι ευρέως γνωστό, πως χώρες όπως η Τουρκία ή Βουλγαρία απολαμβάνουν καλύτερων τιμών.
Έτσι το επόμενο διάστημα αναμένεται ένας έντονος κύκλος συζητήσεων, όπου θα φανεί εάν θα υπάρξει «λευκός καπνός». Εν τω μεταξύ αναμένεται «σιγή ασυρμάτου», καθώς μάλιστα και σε επίπεδο ΕΕ, που δίνει άλλωστε και τον τόνο για την Ελλάδα, η ανάδειξη της νέας κυβέρνησης στη Γερμανία δημιουργεί νέες αφετηρίες.
Διαπραγμάτευση
Πάντως στο τραπέζι, σύμφωνα με πληροφορίες έχει μπει η όλη δομή της συμφωνίας προμήθειας φυσικού αερίου αλλά και η διάρκεια της υφιστάμενης συμφωνίας μεταξύ ΔΕΠΑ και Gazprom που έχει ορίζοντα το 2026. Βέβαια εάν δεν υπάρξει λύση και εμείνουν όλοι στις θέσεις τους το όλο θέμα υπάρχει ενδεχόμενο να μπει σε διαδικασία διαιτησίας.
Η Ελλάδα, σημειωτέον, κρατά το νομικό επιχείρημα της σημερινής συμφωνίας που «πατά» τις τιμές πετρελαίου και διασφαλίζει ευνοϊκούς για τα συγκυρία όρους τιμολόγησης.
«Συζητήσαμε, βέβαια, και ζητήματα τα οποία αφορούν την αγορά της ενέργειας. Η Ρωσία έχει διαχρονικά τα τελευταία σχεδόν 30 χρόνια αποδειχθεί ένας αξιόπιστος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ελλάδα, όπως και η Ελλάδα είναι με τη σειρά της ένας αξιόπιστος εταίρος. Και ο Πρόεδρος Πούτιν το γνωρίζει καλά αυτό, καθώς αφορά μία διάσταση της συνεργασίας με τρίτες χώρες στην οποία ο ίδιος αποδίδει προσωπικά μεγάλη σημασία και είναι σημαντικό, παρά το ευμετάβλητο των όρων της αγοράς, οι όποιες προσαρμογές στην προμήθεια φυσικού αερίου να μην αποκλίνουν σημαντικά από την υφιστάμενη συμφωνία» τόνισε από την πλευρά του ο κ. Μητσοτάκης θέλοντας να δώσει το στίγμα και γνωρίζοντας ότι και η Ρωσία έχει ανάγκη την ΕΕ ως μια μεγάλη αγορά φυσικού αερίου.
Η συμφωνία
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συμβόλαιο με της ΔΕΠΑ με την Gazprom Export ισχύει μέχρι το τέλος του 2026, ωστόσο οι τιμές, ο τρόπος τιμολόγησης και συνολικά η διαχείριση της ρήτρας take or pay, που έχει τεθεί, μπαίνει τα τελευταία χρόνια σε διαπραγμάτευση, ετησίως. (Η ρήτρα αφορά τη δέσμευση για εισαγωγή συγκεκριμένων μίνιμουμ ποσοτήτων, που ανεξάρτητα από το αν παραληφθούν ή όχι θα πρέπει να πληρωθούν. Βέβαια τα τελευταία χρόνια λόγω αύξησης της κατανάλωσης δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα, όπως υπήρχε τα χρόνια των μνημονίων).
Η δομή της τιμολόγησης
Βέβαια το συμβόλαιο, που τρέχει για την προμήθεια φυσικού αερίου με την Gazprom βασίζεται στις τιμές πετρελαίου. Βέβαια τα προηγούμενα χρόνια, το 2020 και το 2021, με αίτημα της Ελλάδας συμφωνήθηκε έκτακτη τροποποίηση της διαδικασίας διαμόρφωσης τιμής. Αιτία ήταν το ότι ο πετρέλαιο ήταν ακριβό και το LNG είχε πολύ χαμηλές τιμές. Κι έτσι η ΔΕΠΑ ζήτησε να «πατήσει» η τιμή μιας αρκετά μεγάλης ποσότητας στις φθηνότερες τιμές LNG, όπως καταγράφονται στον Ολλανδικό δείκτη TTF.
Το ίδιο βέβαια έπραξαν και άλλες εταιρείες στην Ευρώπη. Βέβαια φέτος η κατάσταση είναι αντίστροφή με το LNG να είναι και το πετρέλαιο φθηνότερο. Κι έτσι η Ελλάδα ζητεί να τιμολογηθεί η μεγαλύτερη ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου στη βάση των τιμών του πετρελαίου, ενώ αντίθετα οι Ρώσοι ζητούν να γίνει ότ,ι και πέρυσι, με ένα σημαντικό μέρος των πωλούμενων ποσοτήτων συνδεδεμένων με τις τιμές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στο Ολλανδικό TTF.
