«Με βάση τον πολύ μεγάλο αριθμό εξαιρετικά επικίνδυνων ενάρξεων δασικών πυρκαγιών που αντιμετωπίστηκαν γρήγορα και αποτελεσματικά αυτή την αντιπυρική περίοδο, το νέο δόγμα λειτούργησε κυριολεκτικά σωτήρια». Αυτό τόνισε μεταξύ άλλων ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας σε εκδήλωση για τον απολογισμό της φετινής αντιπυρικής περιόδου, που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο, παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Όπως είπε ο υπουργός, «αν ξέφευγε ακόμη και το 5% από αυτές, σήμερα θα κάναμε άλλου είδους απολογισμό» και προσέθεσε ότι «αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να το πιστώσουμε σε όλους και όλες που έδωσαν και την ψυχή τους σε αυτές τις μάχες. Να περάσουμε, λοιπόν, στα στοιχεία και να ξεκινήσουμε με όλη τη χρονιά».
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων σε τρία βασικά συμπεράσματα που εξάγονται από την αλλαγή του δόγματος του Πυροσβεστικού Σώματος.
Το πρώτο, όπως είπε, είναι ότι η συνεργασία αποδίδει σημειώνοντας πως όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας συντονίστηκαν πιο επιτυχημένα από ό,τι στο παρελθόν. Το δεύτερο συμπέρασμα, όπως τόνισε, είναι ότι η τεχνολογία μπορεί να είναι πολύτιμος σύμμαχος και το τρίτο, όπως ανέφερε, είναι ότι δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός, καθώς είναι διαφορετικές οι κλιματολογικές συνθήκες.
Αυξημένες οι πυρκαγιές από την 1η Ιανουαρίου έως και τις 31 Οκτωβρίου σε σχέση με τον μέσο όρο 20ετίας
Στη συνέχεια ο κ. Κικίλιας παρουσίασε με λεπτομέρειες στοιχεία από τη φετινή αντιπυρική περίοδο τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι το 2024 είχαμε πολύ μεγάλο αριθμό εκδήλωσης πυρκαγιών εκτός αντιπυρικής περιόδου, δηλαδή πριν την 1η Μαΐου και μετά την 31η Οκτωβρίου. Όπως είπε, πρόκειται για ένα φαινόμενο που εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα τα τελευταία χρόνια. «Λαμβάνοντας υπ’ όψιν, λοιπόν, τα δεδομένα των προηγουμένων ετών, και με τη βεβαιότητα ότι η κλιματική κρίση είναι και θα είναι εδώ, η Πολιτική Προστασία προχώρησε στον ανασχεδιασμό του επιχειρησιακού της βραχίονα ως προς την αντιμετώπιση των πυρκαγιών και το νέο δόγμα της Πυροσβεστικής, με άξονες την πρόληψη, την διαλειτουργικότητα, την ενίσχυση των ΕΜΟΔΕ, την επιτήρηση, την ετοιμότητα και την άμεση κινητοποίηση εναέριων και επίγειων δυνάμεων», υπογράμμισε ο υπουργός.
Ειδικότερα, όπως ανέφερε ο υπουργός, οι πυρκαγιές αυξήθηκαν κατά 7,42 % από την 1η Ιανουαρίου έως και τις 31 Οκτωβρίου σε σχέση με τον μέσο όρο 20ετίας καθώς το 2024 εκδηλώθηκαν συνολικά 9.500 πυρκαγιές ενώ ο μέσος όρος ανέρχεται σε 8.844 πυρκαγιές. Ο μεγάλος αριθμός πυρκαγιών εκτός αντιπυρικής περιόδου, όπως υπογράμμισε, είναι ένα ανησυχητικό γεγονός, το οποίο πολύ πιθανό να το αντιμετωπίζουμε πολύ πιο συχνά στο μέλλον. Συγκεκριμένα σημείωσε ότι από τις 9.500 συνολικά πυρκαγιές του 2024 οι 3.525 εκδηλώθηκαν πριν ή μετά την αντιπυρική περίοδο.
Παρά τις περισσότερες ενάρξεις ωστόσο, όπως υπογράμμισε ο κ. Κικίλιας, υπήρξε μείωση των στρεμμάτων που κάηκαν στο σύνολο, κατά 13,67 %. Συγκεκριμένα όπως είπε, τα στρέμματα που κάηκαν το 2024 ανήλθαν σε 444.500 ενώ ο μέσος όρος της εικοσαετίας είναι 515.000 στρέμματα.
Σημαντικότερο επίτευγμα όπως επισήμανε, της φετινής αντιπυρικής περιόδου, μετά την προστασία της ανθρώπινης ζωής ήταν η μείωση κατά 76,45% των καμένων δασών. «Χάρις στις δικές σας ενέργειες, και όχι γιατί ήταν μια καλή, ήπια χρονιά, 27.756 στρέμματα καμένων δασών έναντι 117.858 στρεμμάτων που είναι ο μέσος όρος της εικοσαετίας. Θέλω να τονίσω τη σημασία αυτών των στοιχείων που βλέπετε: Διότι στο τρίπτυχο εκτίμησης κινδύνου στις πυρκαγιές «ανθρώπινη ζωή- περιουσίες- περιβάλλον» τα δάση είναι ο βαρύς συντελεστής για το περιβάλλον. Αλλά και αθροιστικά, δηλαδή Δάση και Δασικές εκτάσεις – όπου δασικές εκτάσεις εννοούμε τη χαμηλή βλάστηση, θάμνους, πουρνάρια, σχίνα, κουμαριές κλπ., που έχουν άμεση φυσική αναγέννηση όπως ξέρετε- έχουμε 25% μείωση σε σχέση με τον μέσο όρο της 20ετίας», υπογράμμισε ο υπουργός.
Ωστόσο, ο υπουργός σημείωσε ότι κατά τη διάρκεια της φετινής αντιπυρικής περιόδου, από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου και τα αντίστοιχα συγκριτικά παρατηρείται μείωση κατά 8% περίπου του αριθμού των πυρκαγιών σε σχέση με τα δεδομένα της 20ετίας: Όπως εξήγησε τη φετινή αντιπυρική περίοδο, δηλαδή από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου οι πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν το 2024 ήταν 5.975 ενώ ο μέσος όρος είναι 6.492.
Παράλληλα ο κ. Κικίλιας αναλύοντας κάποια δεδομένα της φετινής αντιπυρικής περιόδου είπε ότι το 2024 ήταν ένα από τα πιο ξηρά έτη. «Από την άνοιξη και μετά, το έλλειμμα της ετήσιας συνολικής βροχόπτωσης ξεπερνά το 40-50% σε σχέση με τη μέση τιμή των τελευταίων 34 ετών», ανέφερε ενώ προσέθεσε ότι το 2024 ήταν το πλέον θερμό έτος. «Καταγράφηκαν μέγιστες θερμοκρασίες -ρεκόρ σε μήνες όπως ο Απρίλιος, ο Ιούνιος, αλλά και ο Ιούλιος με πολυήμερο καύσωνα-ρεκόρ διάρκειας 16 ημερών. Να σημειωθεί ότι ο αμέσως προηγούμενος πολυήμερος καύσωνας διάρκειας 15 ημερών, σημειώθηκε το 2023. Έχουμε δηλαδή δύο διαδοχικές χρονιές – γεγονός πρωτοφανές», υπογράμμισε.
Επιπλέον, όπως τόνισε, συνολικά στην αντιπυρική περίοδο από 1η Μαΐου – 31 Οκτωβρίου εμφανίζεται μείωση κατά 15,97% όλων των ειδών των καμένων εκτάσεων και προσέθεσε: «500.000 στρέμματα είναι ο μέσος όρος 20ετίας, 421.000 στρέμματα το 2024 και αντίστοιχα 80 και 71 στρέμματα ανά πυρκαγιά».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός, από τα 421.476 στρέμματα καμένων εκτάσεων, το 45% δηλαδή, 191.000 στρέμματα, όπως είπε, είναι χορτολιβαδικές, υπολείμματα, καλαμιές κλπ. Έτσι, όπως υπογράμμισε, εξηγούνται, και οι πολύ μεγάλες μειώσεις καμένων δασών και δασικών εκτάσεων σε σχέση με το συνολικό αριθμό στρεμμάτων.
Ο υπουργός επανέλαβε ότι το 2024 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά τονίζοντας ότι «ήταν η χειρότερη χρονιά από πλευράς πυρομετεωρολογικών συνθηκών των τελευταίων 40 ετών».
Συγκεκριμένα, όπως σημείωσε, «δεν έβρεξε και δεν χιόνισε από την αρχή της χρονιάς, ενώ είχε προηγηθεί ένας άνυδρος χειμώνας το 2023» και συμπλήρωσε ότι «καταγράφηκε αύξηση των μέσων θερμοκρασιών όλων των μηνών από 2 έως 4 βαθμούς Κελσίου».
Επιπλέον τόνισε ότι παρατηρήθηκε πρώιμη εμφάνιση των μελτεμιών που διατηρούσαν υψηλές εντάσεις και κατά τη διάρκεια της νύχτας, «δεν άφηναν δηλαδή «παράθυρο» ύφεσης της πυρκαγιάς τα βράδια».
Όπως είπε ο κ. Κικίλιας, έντονη ήταν η ξηρασία ακόμη και σε μεγάλα υψόμετρα, 1.800 και 2.000 μέτρων, όπως στο Παπίκιο όρος, Όρβυλος, Παγγαίο (2 φωτιές), Φαλακρό όρος, Πιέρια όρη (2 φωτιές, η μία τέλη Μαρτίου), Όλυμπος (3 φωτιές), Μενοίκιο, Χιονοχώρι κλπ.
Ακόμη σημείωσε ότι οι δείκτες κινδύνου πυρκαγιάς κυμάνθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα από ποτέ.
Ειδικότερα σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός:
• Για πρώτη φορά εμφανίστηκε το μήνα Ιούνιο, δείκτης σε κατάσταση συναγερμού κόκκινο (5).
• Είχαμε 78 ημέρες με υψηλό δείκτη-κίτρινο (3). Αύξηση, δηλαδή 35,7% σε σχέση με το Μ.Ο.15ετιας.
• 57 ημέρες με πολύ υψηλό δείκτη κινδύνου-πορτοκάλι (4). Αύξηση δηλαδή 93% σε σχέση με το Μ.Ο. της 15ετιας.
• 3 ημέρες με δείκτη κινδύνου πυρκαγιάς σε κατάσταση συναγερμού κόκκινο (5). Ήτοι, αύξηση 221% σε σχέση με το μέσο όρο της 20ετιας.
Αναφορικά με το νέο δόγμα της Πυροσβεστικής ο κ. Κικίλιας τόνισε ότι «η εφαρμογή του νέου δόγματος της Πυροσβεστικής, σε συνδυασμό με την εκτεταμένη πλέον χρήση νέων τεχνολογικών εργαλείων, όπως τα drones και το αναβαθμισμένο ΕΣΚΕΔΙΚ, λειτούργησε συνολικά σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό». «Αντιμετωπίστηκαν όλες οι πυρκαγιές; Όχι, και όπως όλοι εδώ γνωρίζετε, αυτό είναι κυριολεκτικά αδύνατο. Ειδικά υπό ακραίες συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών και σφοδρών ανέμων, δασικές και περιαστικές δασικές πυρκαγιές, ήταν είναι και θα είναι ο μεγαλύτερος εφιάλτης των πυροσβεστικών δυνάμεων», υπογράμμισε.
Παράλληλα ο υπουργός στάθηκε στη συνεργασία τονίζοντας ότι στο πλαίσιο της ευρύτερης κυβερνητικής πολιτικής, «μαζί με τα συναρμόδια υπουργεία Δικαιοσύνης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, αυστηροποιήσαμε τις ποινές για τους εμπρηστές, νομοθετήσαμε τον καθαρισμό οικοπέδων – και οι πολίτες ανταποκρίθηκαν εντυπωσιακά – προχωρήσαμε δηλαδή αποφασιστικά και συνεχίζουμε σε σειρά ενεργειών πρόληψης».
Ακόμη, ο κ. Κικίλιας έκανε ξεχωριστή αναφορά προς τους ένστολους άντρες και τις γυναίκες της Πολιτικής Προστασίας, οι οποίοι όπως είπε «είναι πάντα παρόντες στη μάχη».
«Είναι η δική σας αφοσίωση στο καθήκον, η δική σας υπεράνθρωπη πολλές φορές προσπάθεια, το δικό σας φιλότιμο, που μαζί με τους εθελοντές, κάθε χρονιά προστατεύει ανθρώπους, περιουσίες και φυσικό περιβάλλον. Και σας ευχαριστούμε όλοι ειλικρινά», σημείωσε ο υπουργός ευχαριστώντας ακόμη τους ένστολους των Ενόπλων Δυνάμεων, επίγειων και εναέριων, της Αστυνομίας και του Λιμενικού, για τους αυτοδιοικητικούς και τους ειδικούς επιστήμονες, «με άλλα λόγια αυτή τη μεγάλη διαλειτουργική ομάδα, που φέτος, και στην πρόληψη και κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών, λειτούργησε εξαιρετικά»
«Αυτό που προκύπτει από όλα τα δεδομένα, τις εκτιμήσεις των επιστημόνων και των ειδικών, αλλά και τη βιωματική μας εμπειρία είναι ότι η κλιματική αλλαγή έχει γίνει ήδη κλιματική κρίση. Τα τελευταία 45 χρόνια στην Ευρώπη των 27, έχασαν τη ζωή τους λόγω φυσικών καταστροφών 241.587 άνθρωποι, ενώ το κόστος των ζημιών ανήλθε σε 738 δις 280 εκατομμύρια ευρώ. Δείτε ότι από τα 5 χρόνια με το υψηλότερο κόστος, τα 3 διαδοχικά είναι το 2021, 2022 και 2023», σημείωσε ο κ. Κικίλιας και επισήμανε: « Πάμε σε μια νέα δυστοπική πραγματικότητα, που οφείλουμε, ωστόσο, να διαχειριστούμε προστατεύοντας ανθρώπους, περιουσίες, υποδομές και περιβάλλον».
Τέλος, ο κ. Κικίλιας κατέληξε: «Αυτή η κυβέρνηση από το 2019 , έθεσε τις βάσεις και στη συνέχεια δημιούργησε το θεσμικό πλαίσιο και τις υποδομές, ώστε η Πολιτεία το Κράτος να έχει τα μέσα, τους μηχανισμούς και τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει τις κρίσεις, να προστατεύει τους πολίτες και το περιβάλλον. Δεν θα επαναλάβω τα γνωστά. Θα πω μόνον ότι η εργώδης αυτή προσπάθεια με τη σύσταση του υπουργείου, τον θεσμικό επανασχεδιασμό αρμοδιοτήτων, το εμβληματικό πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ των 2,1 δις και τη συνεχή επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, είναι μια κορυφαία στρατηγική επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη που ήδη δικαιώνεται».
Από την πλευρά του ο αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιστράτηγος, Θεόδωρος Βάγιας, στάθηκε στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και των drones καθώς και στη διαλειτουργικότητα μεταξύ φορέων και σωμάτων ασφαλείας και τόνισε ότι μειώθηκαν οι καμένες εκτάσεις παρά τις περισσότερες ενάρξεις πυρκαγιών. Παράλληλα επισήμανε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πυρκαγιών αντιμετωπίστηκαν εντός της ίδιας ημέρας ενώ υπογράμμισε ότι ως απόρροια της κλιματικής κρίσης οι πυρκαγιές φέτος κινήθηκαν βορειότερα με αύξηση αριθμού ενάρξεων σε Μακεδονία – Θράκη, σε μεγάλα υψόμετρα και δύσκολα προσβάσιμα εδάφη. Κλείνοντας ο κ. Βάγιας ευχαρίστησε με τη σειρά του τους άνδρες και τις γυναίκες του ΠΣ που «δούλεψαν κάτω από εξαιρετικές συνθήκες» καθώς και τις Ένοπλες Δυνάμεις, τα σώματα ασφαλείας, τη δασική υπηρεσία, τους δήμους, τις περιφέρειες που συνέδραμαν όπως επίσης και τους εθελοντές για « την πολύτιμη βοήθειά τους και τη στήριξη».
Στη συνέχεια στο πλαίσιο της εκδήλωσης, βραβεύθηκαν 13 φυσικά και νομικά πρόσωπα, 2 Περιφέρειες και 13 Δήμοι που προέβησαν σε δωρεά- μέσω χρηματοδότησης- υπηρεσιών μίσθωσης επιχειρησιακών κέντρων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones).
