Μόλις έξι εβδομάδες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της η Λιζ Τρας ανακοίνωσε την παραίτησή της από τον πρωθυπουργικό θώκο της Βρετανίας. Η πρωθυπουργία της Τρας ήταν η συντομότερη στην βρετανική ιστορία. Το προηγούμενο ρεκόρ ανήκε στον Τζορτζ Κάνινγκ, ο οποίος πέθανε το 1827 ύστερα από 117 ημέρες στην πρωθυπουργία.
Η 44μερη θητεία της ήταν ιδιαίτερα θυελλώδης, καθώς η κατάσταση στην χώρα γινόταν όλο και χειρότερη, μετά την κατάρρευση του οικονομικού της προγράμματος και την απομάκρυνση δύο από τους κορυφαίους υπουργούς της. Ως εκ τούτου η απομάκρυνσή της είχε θεωρηθεί μονόδρομος μετά την αναταραχή στις αγορές, ενώ είχε χάσει και την εμπιστοσύνη σχεδόν όλων των βουλευτών της.
Αξιοσημείωτο είναι πως η παραίτησή της θεωρείτο σίγουρη μετά την εφιαλτική ημέρα στο Γουέστμίνστερ και την επεισοδιακή ψηφοφορία για το fracking (την υδραυλική εξόρυξη φυσικού αερίου), όταν βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας αρνήθηκαν να ψηφίσουν το κυβερνητικό νομοσχέδιο για την άρση του μορατόριου για το fracking, παρά τις απειλές για πειθαρχικές κυρώσεις, αφού η Ντάουνινγκ Στριτ είχε απαιτήσει κομματική πειθαρχία.
Μιλώντας έξω από το πρωθυπουργικό γραφείο, στο Νο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, η Τρας παραδέχθηκε ότι δεν μπορεί να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε όταν συμμετείχε στην κούρσα διαδοχής, έχοντας χάσει την εμπιστοσύνη του κόμματός της. Συνεπώς, με μια λιτή δήλωση έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ η Λιζ Τρας τόνισε ότι ενημέρωσε τον Βασιλιά Κάρολο ότι παραιτείται από πρωθυπουργός της Βρετανίας.
Η κούρσα διαδοχής
Λίγες ώρες μετά τη θυελλώδη παραίτηση της Λιζ Τρας, ξεκίνησε η κούρσα διαδοχής στη Βρετανία. Ρίσι Σούνακ, Μπόρις Τζόνσον και Πένι Μόρνταντ έχουν ξεκινήσει αγώνα δρόμου. Χρειάζονται τη στήριξη τουλάχιστον 100 βουλευτών μέχρι την άλλη εβδομάδα. Αν τη Δευτέρα, υπάρξει μόνο ένας υποψήφιος έχοντας την στήριξη 100 αναδεικνύεται αυτομάτως ηγέτης των Συντηρητικών και αναλαμβάνει την πρωθυπουργία. Αλλιώς, θα υπάρξει ψηφοφορία.
Ο Ρίσι Σούνακ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών επί Μπόρις Τζόνσον, είναι ο πρώτος υποψήφιος για την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος που συγκέντρωσε τον απαιτούμενο αριθμό των 100 βουλευτών-υποστηρικτών του ώστε να συμμετάσχει στην ψηφοφορία για την ανάδειξη του νέου πρωθυπουργού της Βρετανίας. Την εν λόγω πληροφορία μετέφερε μέσω του Twitter ένας πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας The Guardian.
Ρίσι Σούνακ
Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας εμφανιζόταν ως ο πιο δημοφιλής υποψήφιος για να διαδεχθεί τον Μπόρις Τζόνσον πριν από την έναρξη της εσωκομματικής ψηφοφορίας. Ωστόσο, στον τελευταίο γύρο — στον οποίο συμμετείχαν περίπου 170.000 μέλη του κόμματος — ηττήθηκε από τη Λιζ Τρας. Αρκετά μέλη δεν του συγχώρησαν την παραίτηση που υπέβαλε τον Ιούλιο, η οποία έφερε αναταραχή στους κόλπους των Τόρις και ακολούθησε τελικά η αποχώρηση του Μπόρις Τζόνσον από τον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ.
Ο Σούνακ είχε προειδοποιήσει πάντως για τους κλυδωνισμούς που θα μπορούσαν να προκαλέσουν στις χρηματαγορές οι φορολογικές περικοπές που είχε εξαγγείλει η Τρας.
Πένι Μόρντοντ
Πρώην υπουργός Άμυνας, η Μόρντοντ υπήρξε ένθερμη υποστηρίκτρια του Brexit. Συμμετείχε στην προηγούμενη εσωκομματική διαδικασία για την ανάδειξη νέας ηγεσίας, φθάνοντας ένα βήμα πριν από τον τελικό γύρο.
Η Μόρντοντ απέσπασε θετικά σχόλια με την ομιλία της στο κοινοβούλιο τη Δευτέρα, όταν υπερασπίστηκε την κυβέρνηση παρότι ανέτρεψε πολλές από τις πολιτικές της. Φέρεται να έχει «ευρεία απήχηση» λόγω της ικανότητάς της να διατηρεί φιλίες με συναδέλφους της από διαφορετικές πτέρυγες των Συντηρητικών.
Μπόρις Τζόνσον
Από τότε που ανέλαβε δήμαρχος του Λονδίνου (2008), ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε πόντους και έγινε ολοένα και πιο δημοφιλής και το 2019 έγινε πρωθυπουργός της Βρετανίας ύστερα από έναν εκλογικό θρίαμβο.
Ο Τζόνσον ήταν πρωταγωνιστής στη διαδικασία που οδήγησε τελικά στο Brexit, κερδίζοντας ψήφους σε περιφέρειες που δεν είχαν ψηφίσει ποτέ στο παρελθόν Συντηρητικούς. Αναγκάστηκε τελικά να εγκαταλείψει την εξουσία υπό το βάρος μιας σειράς σκανδάλων.
Οι Times του Λονδίνου εκτιμούν ότι τελικά θα είναι υποψήφιος για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος. Ο Μπόρις Τζόνσον θεωρεί ότι αυτό «είναι ζήτημα εθνικού συμφέροντος», σύμφωνα με τον πολιτικό συντάκτη των Times, Στίβεν Σουίνφορντ.
Το φαβορί
Τα γραφεία στοιχημάτων εκτιμούν πως ο Τζόνσον έχει πιθανότητα 23% να κερδίσει, σε σχέση με 8% πριν από δύο ημέρες. Η πλειονότητα, ωστόσο, 57%, θεωρεί φαβορί τον Σούνακ. Ένας από τους πιθανολογούμενους μέχρι προχθές υποψηφίους, ο υπουργός Άμυνας, Μπεν Γουάλας, δήλωσε πως δεν θα θέσει υποψηφιότητα και πως τείνει να στηρίξει την υποψηφιότητα του Τζόνσον. Σημειώνεται εκ νέου πως η λίστα των υποψηφίων θα κλείσει τη Δευτέρα το απόγευμα.
Ο Κιρ Στάρμερ ζητά εκλογές
Εν τω μεταξύ ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας, λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση της παραίτησης της πρωθυπουργού Λιζ Τρας, ζήτησε την άμεση προκήρυξη εκλογών.
Πιο αναλυτικά δήλωσε:
«Το Συντηρητικό Κόμμα έδειξε ότι δεν έχει πλέον την εντολή να κυβερνήσει. Μετά από 12 χρόνια αποτυχίας των Τόρις, οι Βρετανοί αξίζουν πολύ καλύτερα. Τα τελευταία χρόνια, οι Τόρις έχουν επιβάλει φορολογία ρεκόρ, έχουν καταστρέψει τους θεσμούς και έχουν δημιουργήσει κρίση κόστους διαβίωσης. Τώρα, καταστρέφουν την οικονομία τόσο άσχημα που οι άνθρωποι θέλουν 500 λίρες το μήνα επιπλέον για τα στεγαστικά δάνειά τους. Θα χρειαστούν χρόνια για να διορθωθεί η ζημιά που έχουν κάνει. Κάθε μία από αυτές τις κρίσεις προκλήθηκε στην Ντάουνινγκ Στριτ αλλά πληρώθηκε από το βρετανικό κοινό. Κάθε μία από αυτές τις κρίσεις άφησε τη χώρα μας πιο αδύναμη και σε χειρότερη κατάσταση.
Οι Τόρις δεν μπορούν να ανταποκριθούν ”ανακατεύοντας” απλά τους ανθρώπους στην κορυφή χωρίς τη συγκατάθεση του βρετανικού λαού. Δεν έχουν εντολή να βάλουν τη χώρα σε ένα ακόμη πείραμα. Η Βρετανία δεν είναι δική τους προσωπικό φέουδο να κάνουν ό,τι θέλουν. Ο Βρετανικός λαός αξίζει να έχει λόγο για το μέλλον της χώρας. Πρέπει να έχουν την ευκαιρία να συγκρίνουν το χάος των Τόρις με τα σχέδια των Εργατικών. Πρέπει να έχουμε μια ευκαιρία για μια νέα αρχή. Χρειαζόμαστε γενικές εκλογές – τώρα».
Ο βρετανικός λαός ζητά εκλογές
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διενήργησε η εταιρεία δημοσκοπήσεων YouGov μετά από την παραίτηση της Λιζ Τρας, φαίνεται πως η πολιτική αστάθεια έχει κουράσει τους Βρετανούς πολίτες και ως εκ τούτου θα προτιμούσαν η χώρα να προχωρήσει σε προκήρυξη εθνικών εκλογών. Στις οποίες, όπως φαίνεται να πιστεύει η πλειονότητα του λαού στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα κερδίσει δια περιπάτου η παράταξη των Εργατικών.
Η σχετική σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης από τη YouGov δείχνει ότι περισσότεροι από 6 στους 10 Βρετανούς (63%) επιθυμούν την πρόωρη προκήρυξη εκλογών, αντί της αναμονής έως το τέλος του 2024, όπως είναι το θεσμικά προβλεπόμενο. Αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι στο 63% όσων υποστηρίζουν τη διεξαγωγή εκλογών το ταχύτερο δυνατόν, συγκαταλέγονται πολλοί (39%) από τους ψηφοφόρους των Συντηρητικών στις εκλογές του 2019.
Moody’s: Υποβάθμισε την προοπτική του αξιόχρεου της Βρετανίας
Τέλος, στον απόηχο των εξελίξεων στην χώρα, ο Moody’s υποβάθμισε χθες Παρασκευή την προοπτική του αξιόχρεου του δημοσίου του Ηνωμένου Βασιλείου από «σταθερή» σε «αρνητική», ακολουθώντας τα βήματα των άλλων δύο λεγόμενων μεγάλων διεθνών οίκων αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας, του S&P και του Fitch, εν μέσω πολιτικοοικονομικής κρίσης στη χώρα μετά την παραίτηση της πρωθυπουργού και αρχηγού του Συντηρητικού κόμματος, της Λιζ Τρας.
Η απόφαση αυτή οφείλεται ότι οι αποφάσεις του Λονδίνου είναι πλέον πιο «απρόβλεπτες» την ώρα που τα προβλήματα της βρετανικής οικονομίας εντείνονται και ο πληθωρισμός αυξάνεται αλματωδώς, εξήγησε ο οίκος στο δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε.
