Το ζήτημα των ορυκτών καυσίμων και της χρηματοδότησης προς τις πιο φτωχές χώρες βρίσκεται στο επίκεντρο των “παζαριών” στο “νήμα” της COP28, που απειλείται, όπως αναφέρεται με “ναυάγιο”.
Από χθες, πάντως, σε εξέλιξη είναι εντατικές διαπραγματεύσεις για να διασωθεί η φετινή σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα, που στόχο έχει τη δέσμευση, όλων των μερών στο στόχο περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή.
Να σημειωθεί, ότι σήμερα αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση του σχέδιο της βασικής συμφωνίας, με πολλούς εκπροσώπους αρκετών χωρών και ΜΚΟ να εκφράζουν τον προβληματισμό τους για το ότι η προσπάθεια για σαφή καταγραφή “ορίζοντα” κατάργησης των ορυκτών καυσίμων δεν είναι εφικτή, λόγω των αντιδράσεων μεγάλων αναδυόμενων δυνάμεων, αλλά και της αδυναμίας εύρεσης χρηματοδότησης για δράσεις “πράσινης” μετάβασης σε κράτη της Αφρικής, Ασίας κτλ.
Να σημειωθεί ότι, νύκτωρ, η προεδρία συγκάλεσε σε μια συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών, τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών 194 χωρών που έχουν υπογράψει τη συμφωνία του Παρισιού, καθώς το τέλος της COP28 να είναι προγραμματισμένο για το πρωί της Τρίτης (12/12), στις 11:00.
Όπως επισημαίνει το CNN, το εν λόγω προσχέδιο, εκτός από το γεγονός ότι αναρτήθηκε έξι ώρες αργότερα απ’ ότι ήταν προγραμματισμένο, χρησιμοποιεί μία πολύ ‘ήπια γλώσσα’ μιλώντας για τα ορυκτά καύσιμα, οπισθοχωρώντας προφανώς μπροστά στα πετρελαιοπαραγωγά κράτη, που αντιτάχθηκαν στο συγκεκριμένο μέτρο (βλέπε ΗΠΑ και Κίνα).
Παράλληλα, πολλοί εμπειρογνώμονες και παρατηρητές κατηγόρησαν το σχέδιο για ασαφή διατύπωση και έλλειψη συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων ενώ εξέφρασαν την απογοήτευσή τους, καθώς, όπως εξήγησαν, η επικείμενη απόφαση όχι μόνο είναι “κατώτερη των περιστάσεων”, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία εξελίσσεται η κλιματική κρίση παγκοσμίως και οι συνέπειες που αυτή φέρει σε εκατομμύρια πολίτες, αλλά αποτελεί και οπισθοχώρηση, συγκριτικά με τις COP προηγούμενων ετών.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε, πάντως, από χθες, τους διαπραγματευτές στην COP28 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να δείξουν την “μέγιστη ευελιξία” και “καλή πίστη” για να εξασφαλίσουν την έξοδο “από όλα τα ορυκτά καύσιμα”.
Είναι “ουσιαστικής σημασίας” το τελικό κείμενο, το οποίο αναμένεται κανονικά να υιοθετηθεί αύριο, Τρίτη, “να αναγνωρίζει την ανάγκη εξόδου από όλα τα ορυκτά καύσιμα σε χρονοδιάγραμμα συμβατό με το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου” για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, δήλωσε σήμερα σε δημοσιογράφους στο Ντουμπάι.
“Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι χώρες θα πρέπει να αποχωρήσουν ταυτοχρόνως από τα ορυκτά καύσιμα”, διευκρίνισε, απηχώντας το αίτημα ορισμένων αναπτυσσόμενων χωρών να έχουν περισσότερο χρόνο από τα πλουσιότερα κράτη.
“Η COP28 είναι στα πρόθυρα πλήρους αποτυχίας” σχολίασε στην πλατφόρμα Χ ο Αλ Γκορ, ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και ακτιβιστής για την κλιματική αλλαγή.
Η 28η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP28) που διεξάγεται στο Ντουμπάι είναι η “τελευταία ευκαιρία” για να επιτευχθεί ο στόχος του περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, προειδοποίησε λίγο αργότερα ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Τζον Κέρι.
“Αυτή είναι η τελευταία COP που θα έχουμε την ευκαιρία να διατηρήσουμε ζωντανό τον στόχο του 1,5°C”, είπε ο Τζον Κέρι στους εκπροσώπους.
Τα “θολά” σημεία του προσχεδίου
Η προεδρία του COP28 πρότεινε, πάντως, έναν ενδιάμεσο δρόμο για τη μείωση της ενέργειας που παράγεται από ορυκτά καύσιμα παγκοσμίως, προς μεγάλη απογοήτευση χωρών και ΜΚΟ, που ανέμεναν μια σαφή έκκληση για “‘έξοδο” από το πετρέλαιο, το αέριο και τον άνθρακα που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Αντιθέτως, όμως, το νέο κείμενο καλεί κυρίως στη “μείωση τόσο της κατανάλωσης όσο και της παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα με σωστό, μεθοδικό και δίκαιο τρόπο ώστε να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών καθαρών εκπομπών [ουδετερότητα άνθρακα] πριν από, ή περίπου το 2050, συμβαδίζοντας με την επιστήμη”.
Όμως στο προσχέδιο δεν αναφέρεται πλέον η λέξη “έξοδος” από την ενέργεια που παράγεται από τα ορυκτά καύσιμα.
Για τον άνθρακα, το κείμενο καλεί επίσης “να μειωθεί γρήγορα η παραγωγή άνθρακα χωρίς δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα” αλλά και για “όρια στις άδειες που χορηγούνται για νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας από άνθρακα” χωρίς δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, κάτι που αποτελεί στην πραγματικότητα υποχώρηση σε σχέση με την COP της Γλασκόβης πριν από δύο χρόνια, όπου δεν είχε δοθεί καμία λευκή επιταγή για νέους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς.
Μία παράγραφος αυτού του προσχεδίου αναφέρεται επίσης στις τεχνολογίες “χαμηλών εκπομπών”, μεταξύ των οποίων η πυρηνική ενέργεια, η δέσμευση άνθρακα και το υδρογόνο “χαμηλού άνθρακα”, “προκειμένου να βελτιωθούν οι προσπάθειες προς την υποκατάσταση της ενέργειας που παράγονται από ορυκτά καύσιμα χωρίς δέσμευση άνθρακα στα ενεργειακά συστήματα”.
Αυτή η διατύπωση απηχεί την κοινή διακήρυξη των Σάνιλαντς που υπογράφτηκε τον Νοέμβριο από την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι δύο πρώτες στον κόσμο όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (παράγουν το 41%) απέφυγαν να μιλήσουν για “έξοδο” από την ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, αλλά υπογράμμιζαν πως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική κ.λπ.) θα πρέπει σταδιακά να την υποκαταστήσουν.
Έντονες αντιδράσεις
“Οι φωνές μας δεν ακούστηκαν” και το σχέδιο είναι “εντελώς ανεπαρκές” για το θέμα της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, κατήγγειλε ο υπουργός της Σαμόας Σέντρικ Σούστερ, που προεδρεύει της συμμαχίας των μικρών νησιωτικών κρατών (Aosis).Το κείμενο “αποτελεί μια σημαντική υποχώρηση σε σχέση με προηγούμενες εκδοχές”, δήλωσε ο Χαρτζίτ Σινγκ, επικεφαλής παγκόσμιας πολιτικής στρατηγικής του CAN, που εκπροσωπεί περισσότερες από 1.000 οργανώσεις και συμμετέχει στις εργασίες της COP ως παρατηρητής. “Δεν περιλαμβάνει πλέον ρητή φόρμουλα για την έξοδο από την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα”.
