Σε διάστημα ενός έτους (Νοέμβριος 2021-Νοέμβριος 2022) υπερ-πενταπλασιάστηκαν οι αιτήσεις για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες, ενώ η αντίστοιχη αιτούμενη ισχύς αυξήθηκε από 18.9 MW σε 86.9 MW (+358%). Ωστόσο, εμπόδιο αποτελεί η έλλειψη ικανού ηλεκτρικού χώρου στα δίκτυα με το 49% των αιτήσεων τέτοιων έργων να απορρίπτεται από τον ΔΕΔΔΗΕ και την εγκατεστημένη ισχύ τους να είναι πολύ χαμηλή συγκριτικά με τη συνολικά αιτούμενη (3.6%).
Πιο συγκεκριμένα, το Green Tank στην ανασκόπηση με τίτλο «Οι ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα και τις λιγνιτικές περιοχές #3» παρουσιάζει τις εξελίξεις για τις ενεργειακές κοινότητες με βάση τα τελευταία δεδομένα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ) και του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) για τον Νοέμβριο του 2022.
Τα κυριότερα αποτελέσματα συνοψίζονται ως εξής:
1. Τον Νοέμβριο 2022, ο αριθμός των ενεργειακών κοινοτήτων στην επικράτεια παρουσιάζει ανοδική πορεία, με 1,406 ενεργές ενεργειακές κοινότητες (αύξηση 36% συγκριτικά με τον Νοέμβριο 2021) και έργα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 802.71 MW. Σημαντικό μερίδιο ανήκει στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας όπου βρίσκονται 261 ενεργειακές κοινότητες και λειτουργούν συνολικά 101 έργα ισχύος 63.03 MW. Αντιθέτως, η δυναμική των ενεργειακών κοινοτήτων στην Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας είναι σαφώς ασθενέστερη. Συνολικά έως τον Νοέμβριο του 2022 είχαν ιδρυθεί 21 ενεργειακές κοινότητες στην Αρκαδία, και μόλις 2 από αυτές στη Μεγαλόπολη, ενώ λειτουργούσαν 9 έργα ενεργειακών κοινοτήτων ισχύος 5.29 MW.
2. Τα περισσότερα έργα ενεργειακών κοινοτήτων πωλούν την παραγόμενη ενέργεια στο δίκτυο χαμηλής και μέσης τάσης. Τον Νοέμβριο του 2022 καταγράφονται 799.54 MW εγκατεστημένης ισχύος τέτοιων έργων ΑΠΕ στην επικράτεια, με αύξηση 71.4% σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2021 (466.5 MW). Την ίδια στιγμή, η εγκατεστημένη ισχύς έργων ΑΠΕ εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες, που αποσκοπούν στην κάλυψη των αναγκών των πολιτών σε ηλεκτρική ενέργεια, είναι πολύ μικρότερη, μόλις 3.17 MW. Συνεπώς, έως τώρα το εργαλείο των ενεργειακών κοινοτήτων χρησιμοποιείται κυρίως για την αποκόμιση κερδών από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στο δίκτυο και όχι για την κάλυψη ιδίων ενεργειακών αναγκών.
3. Ωστόσο, τα δεδομένα για τα έργα αυτοπαραγωγής συνολικά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η τρέχουσα ενεργειακή κρίση οδήγησε τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις τοπικές κοινωνίες στη χρήση των ΑΠΕ για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών, είτε μέσα από την αυτοπαραγωγή σε ατομικό επίπεδο είτε μέσα από τη συλλογική αυτοπαραγωγή αξιοποιώντας τις ενεργειακές κοινότητες. Συγκεκριμένα, η ισχύς των αιτήσεων για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net metering) από ενεργειακές κοινότητες αυξήθηκε από 18.9 MW τον Νοέμβριο του 2021 σε 86.9 MW τον Νοέμβριο του 2022 (+358%), ενώ η ισχύς των αιτήσεων για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού συνολικά (από ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς) αυξήθηκε αντίστοιχα από 90.78 MW σε 218.18 MW (+140.3%). Ακόμα μεγαλύτερο ήταν το άλμα στα έργα ατομικής αυτοπαραγωγής. Η ισχύς των αντίστοιχων αιτήσεων αυξήθηκε από 260.27 MW τον Νοέμβριο του 2021 σε 779.4 MW τον Νοέμβριο του 2022 (+199.5%).
4. Η έλλειψη διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου για έργα ενεργειακών κοινοτήτων εντάθηκε τον τελευταίο χρόνο και αποτελεί το βασικότερο εμπόδιο στην ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, περιορίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις δυνατότητες των πολιτών να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση.Τον Νοέμβριο 2022, το 46.6% και το 49% των αιτήσεων σύνδεσης στη χαμηλή – μέση τάση και στον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό αντίστοιχα έχει απορριφθεί από τον ΔΕΔΔΗΕ λόγω έλλειψης ηλεκτρικού χώρου.
«Η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων της νέας προγραμματικής περιόδου 2021 – 2027, του Πράσινου Ταμείου και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και η διασφάλιση ηλεκτρικού χώρου είναι τα αναγκαία μέτρα που οφείλει να λάβει η Πολιτεία για να ενισχύσει τη συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση και να τους στηρίξει στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Γι’ αυτό η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στα έργα αυτοπαραγωγής των ενεργειακών κοινοτήτων πολιτών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.», δήλωσε η Ιωάννα Θεοδοσίου, συνεργάτιδα πολιτικής του Green Tank.
