Περαιτέρω διευκρινίσεις για τη διευκόλυνση όσων εργάζονται την Κυριακή 25.6.2023, με σκοπό την ασφαλή τους μετάβαση και επιστροφή προς και από τον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος έδωσε το υπουργείο Εργασίας απαντώντας σε σχετικό αίτημα του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Θήβας, στο πλαίσιο της υπ.αριθμ. 55636/22.6.2023 Υπουργικής Απόφασης για τη χορήγηση ειδικής εκλογικής άδειας για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.
Όπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο:
Απαντώντας στο ανωτέρω σχετικό, στο πλαίσιο αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας, σας γνωρίζουμε τα εξής:
(I) Στις διατάξεις της υπ΄αριθ. 55636/06-06-2023 Απόφασης της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με θέμα «Χορήγηση ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος κατά τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023» (Β΄ 3748), προβλέπονται τα εξής:
«1. Όλες οι βιομηχανικές, βιοτεχνικές και εμπορικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού τομέα, καθώς και όσοι γενικώς απασχολούν προσωπικό και υπάγονται στον ιδιωτικό τομέα, υποχρεούνται να χορηγήσουν στο προσωπικό τους ειδική άδεια απουσίας με αποδοχές για την διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος, κατά τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023.
2. Ο αριθμός των ημερών αδείας απουσίας, που χορηγείται για τον ανωτέρω σκοπό και που καλύπτει τον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μετάβαση του προσωπικού των υπόχρεων της παρ. 1 της παρούσας στον τόπο άσκησης του εκλογικού του δικαιώματος και την επιστροφή του απ΄ αυτόν, καθορίζεται ως ακολούθως:
Α. Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας: α) Σε όσους μετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 100-200 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας. β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 201-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασίμων
ημερών. γ) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω χορηγείται άδεια τριών (3) εργασίμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους. δ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες.
Β. Για τους μισθωτούς για τους οποίους εφαρμόζεται καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας: α) Σε όσους μετακινηθούν, για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε απόσταση 200-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας. β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω, χορηγείται άδεια δύο (2) εργασίμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν εξ ολοκλήρου οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους. γ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά, για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις τρεις (3) εργάσιμες ημέρες».
3. Για όσους εκ των μισθωτών, που μετακινούνται κατά τα ανωτέρω, η Κυριακή 25 Ιουνίου 2023 (ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας), είναι εργάσιμη ημέρα, αυτή θεωρείται ως ημέρα ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, πέραν αυτών που ορίζονται στην προηγούμενη παράγραφο της παρούσας.
4. Η κατά τα ανωτέρω χορηγούμενη άδεια δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών.».
(II) 1. Το άρθρο 657 του Αστικού Κώδικα ορίζει τα εξής: «Ο εργαζόμενος διατηρεί την αξίωσή του για το μισθό, αν ύστερα από δεκαήμερη τουλάχιστον παροχή εργασίας εμποδίζεται να εργαστεί από σπουδαίο λόγο που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά του. Ο εργοδότης έχει δικαίωμα να αφαιρέσει από το μισθό τα ποσά που εξαιτίας του εμποδίου καταβλήθηκαν στον εργαζόμενο από ασφάλιση υποχρεωτική από το Νόμο».
2. Το άρθρο 658 Α.Κ. αναφέρει τα ακόλουθα: «Το χρονικό διάστημα κατά το οποίο διατηρείται, σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο, η αξίωση για το μισθό σε περίπτωση εμποδίου, δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ένα μήνα, αν το εμπόδιο εμφανίσθηκε ένα τουλάχιστον έτος μετά την έναρξη της σύμβασης, και το μισό μήνα σε κάθε άλλη περίπτωση. Η αξίωση για το διάστημα αυτό υπάρχει και αν ακόμη ο εργοδότης κατάγγειλε τη μίσθωση, επειδή το εμπόδιο του παρείχε το δικαίωμα αυτό». Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι για να διατηρηθεί η αξίωση του εργαζομένου για το μισθό, μολονότι δεν παρέχει εργασία, πρέπει το κώλυμα (εμπόδιο) για παροχή εργασίας να οφείλεται σε σπουδαίο λόγο, ήτοι σε λόγο που κατά την καλή πίστη και τα χρηστά συναλλακτικά ήθη, καθιστά δικαιολογημένη τη μη παροχή εργασίας. Να μη μπορεί δηλαδή, κατά την καλή πίστη και τα χρηστά και συναλλακτικά ήθη, να αξιωθεί από το μισθωτό η παροχή εργασίας εξαιτίας του σπουδαίου λόγου. Σπουδαίος λόγος αποχής από την εργασία μπορεί να είναι οποιοδήποτε πραγματικό περιστατικό που αναφέρεται είτε σε πρόσωπο του μισθωτού και γενικότερα στη δική του «σφαίρα» είτε σε πραγματικό γεγονός, που δημιουργεί αντικειμενική αδυναμία παροχής εργασίας (Αγαλλόπουλος: Εργ. Δικ. 1958, σελ. 211-212 – Κουκιάδης: Εργ. Δικ. 1995 σελ. 532 – Βλαστός: Συμβ. Εξ. Εργ. 1990, σελ. 590, 591 – Γεωργιάδης-Σταθόπουλος: Ειδ. Ενοχ. 1980, σελ. 495 – ΑΠ. 328/76 – Πρωτ. Αθ. 3219/74 – Πρωτ. Κω 15/61). Επίσης, η έννοια του εμποδίου για την παροχή εργασίας δεν συνδέεται μόνο με την αδυναμία του εργαζομένου να παράσχει αυτήν, αλλά και με την αδυναμία του να προσέλθει για την παροχή της. Το εμπόδιο που συνιστά το σπουδαίο λόγο ενεργοποιεί τη ρύθμιση του άρθρου 657 Α.Κ., μόνο αν δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα (δόλο ή αμέλεια) του εργαζομένου, που σημαίνει ότι το εμπόδιο αξιολογείται υποκειμενικώς και αντικειμενικώς προκειμένου να κριθεί αν συνιστά την έννοια του σπουδαίου λόγου.
3. Κατά τη θεωρία και τη νομολογία των δικαστηρίων, έχουν κριθεί ως ανυπαίτια κωλύματα, μεταξύ άλλων, και τα εξής: η ασθένεια (Α.Π. 542/2010, Εφ. Πειραιώς 917/1996, Α.Π. 308/1986, Α.Π. 385/1964, Π.Κ. 15/1961, Α.Π. 308/1959), το ατύχημα, ο τραυματισμός, η αναπηρία (Α.Π. 1767/85), ο θάνατος ή η βαρεία ασθένεια στενότατου συγγενούς (Πρωτ. Πειρ. 230/55, Πρωτ. Κω 15/61 κ.α.), η κλήση ως μάρτυρα ή ως ενόρκου (άσκηση υποχρεωτικών εκ του νόμου καθηκόντων –υποχρέωση συνδρομής προς την Αρχή όταν καλείται απ’ αυτή, καθώς και η άσκηση πολιτικών δικαιωμάτων, όπως η συμμετοχή σε εκλογές (Μον. Πρωτ. Αθηνών 3060/1975, Κ. Παπαδημητρίου, Ατομικό Εργατικό Δίκαιο, 2η έκδοση, σελ. 312).
Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, έχουμε την άποψη ότι το ζήτημά σας πρέπει να αντιμετωπιστεί σύμφωνα με τα προεκτεθέντα ώστε να διευκολυνθούν οι μισθωτοί για τους οποίους η Κυριακή 25 Ιουνίου 2023 (ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας) είναι εργάσιμη ημέρα, εφόσον βάσει του προγράμματος εργασίας τους, δεν εξασφαλίζεται ο απολύτως αναγκαίος χρόνος για τη μετάβασή τους στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος και την επιστροφή τους απ΄ αυτόν. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, αρμόδια να αποφανθούν είναι τα τακτικά δικαστήρια.
