Ο Τόμας Τούχελ με το που συμφώνησε να αναλάβει την εθνική ομάδα της Αγγλίας ξεσήκωσε τους πάντες στο νησί! Πριν προλάβει να ξεκινήσει τη δουλειά, ακούει και διαβάζει σε καθημερινή βάση αμέτρητες “κατηγορίες”, οι οποίες – σύμφωνα με εκείνους που τις διατυπώνουν – τεκμηριώνουν την ανεπάρκειά του!
Έχει λοιπόν κριθεί ήδη αποτυχημένος, πριν καν μιλήσει για πρώτη φορά στους παίκτες του. Όπως και να ‘χει καθρέφτης για όλους είναι πάντοτε το γήπεδο με τα αποτελέσματα. Οι άγγλοι, μετά τις δυο συνεχόμενες ήττες στους τελικούς των Euro, υπό τις οδηγίες του προπονητή Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ, αγωνιούν για έναν τίτλο. Είτε Ευρωπαϊκό, είτε Παγκόσμιο, έναν από τους δύο τέλος πάντων.
Το έργο του Τούχελ είναι πάρα πολύ δύσκολο καθώς, εκτός των άλλων, ούτε η ιστορία του ποδοσφαίρου συνηγορεί στην προσπάθεια που θα κάνει. Πολύ απλά διότι κανείς ξένος προπονητής δεν έχει κατακτήσει ούτε Μουντιάλ, ούτε Euro. Ποτέ! Οι νικητές ήταν πάντοτε γηγενής. Απίθανο κι όμως πραγματικό. Η μόνη εξαίρεση στον αυστηρό αυτό κανόνα ήταν ο Ότο Ρεχάγκελ το 2004.
Σε 39 τουρνουά και στις δύο διοργανώσεις, μόνο ο Ρεχάγκελ ήταν ξένος!
Ο γερμανός ήταν ο μόνος που σήκωσε με εθνική ομάδα Euro η Μουντιάλ, ως αλλοδαπός. Ο Τούχελ λοιπόν, ως συμπατριώτης του Ότο, καλείται να του υποβάλλει ένα συγκεκριμένο ερώτημα. “Πώς κατάφερες τη μεγαλύτερη έκπληξη στο ποδόσφαιρο, χωρίς να είσαι έλληνας;“.
Οι προπονητές των ομάδων που κατέκτησαν Euro
Το 1960 η Σοβιετική Ένωση θριάμβευσε στην πρώτη διοργάνωση με τον Γαβριήλ Κατσάλιν στον πάγκο. Ο συγκεκριμένος οδήγησε την εθνική ομάδα και στην κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1956, ενώ ήταν στον πάγκο και σε τρία Παγκόσμια Κύπελλα (1958, 1962, 1970).
Στη δεύτερη διοργάνωση, το 1964, επικράτησε η Ισπανία με προπονητή τον Χοσέ Βιλαλόνγκα, ο οποίος νωρίτερα είχε δουλέψει σε Ρεάλ και Ατλέτικο Μαδρίτης. Δύο χρόνια αργότερα, στο Μουντιάλ της Αγγλίας, απέτυχε και απομακρύνθηκε μετρώντας 22 αγώνες στην εθνική.
Το 1968 η Ιταλία με τον έμπειρο Φερούτσιο Βαλκαρέγκι σήκωσε το τρόπαιο. Έμεινε στον πάγκο 8 χρόνια, γνωρίζοντας την ήττα σε αυτό το διάστημα μόλις σε 6 αγώνες. Στο Μουντιάλ του 1970 έφτασε έως τον τελικό, όμως εκεί…μίλησε η κορυφαία ίσως Βραζιλία όλων των εποχών. Ως ποδοσφαιριστής φόρεσε τις φανέλες 9 διαφορετικών ομάδων.
Το 1972 η Δυτική Γερμανία με έναν “καθηγητή” της μπάλας, τον Χέλμουτ Σεν, κατάκτησε την Ευρώπη. Ο συγκεκριμένος κάθισε στο τιμόνι της ομάδας σε 4 συνεχόμενα Μουντιάλ, κατακτώντας το κόσμο το 1974, στην εντός έδρας διοργάνωση. Ήταν στον πάγκο και στον περίφημο χαμένο τελικό στο Λονδίνο από την Αγγλία το 1966, ενώ 4 χρόνια μετά την κατάκτηση του Euro έφτασε ξανά στον τελικό όμως ηττήθηκε από την Τσεχοσλοβακία. Η οποία το 1976 νίκησε με προπονητή τον Βάτσλαβ Γέζεκ. Ο μοναδικός τίτλος για τη χώρα ήρθε χάρη στη δουλειά του τεχνικού που συνέδεσε για χρόνια το όνομά του με τη Σπάρτα Πράγας.
Το 1980 η Δυτική Γερμανία με ομοσπονδιακό τον Γιουπ Ντέρβαλ κατέκτησε το τουρνουά στα γήπεδα της Ιταλίας. Στο τουρνουά συμμετείχε και η εθνική μας ομάδα για πρώτη φορά, αποσπώντας ισοπαλία 0-0 από την μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης, στον τρίτο αγώνας της που είχε διαδικαστικό χαρακτήρα.
Ο Ντέρβαλ ανέλαβε τη “Νασιοναλμανσάφτ” το 1978, μετά από οκταετή θητεία στο πλευρό του Χέλμουτ Σεν, ως βοηθός. Εκτός από την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος το 1980 έφτασε μαζί της και στον τελικό του Μουντιάλ του 1982. Έχασε τη δουλειά δύο χρόνια αργότερα, όταν οι γερμανοί αποκλείστηκαν από την πρώτη φάση στο Ευρωπαϊκό της Γαλλίας. Αντικαταστάτης του ήταν ο Φραντς Μπεκενμπάουερ.
Το 1984 η Γαλλία με τον αξιοσέβαστο Μισέλ Ινταλγκό που κάθισε στον πάγκο της για οκτώ χρόνια, απόλαυσε τα αγωνιστικά θαύματα του Μισέλ Πλατινί εντός γηπέδου και τη διαχειριστική ικανότητα του προπονητή της.
Το 1988 η Ολλανδία με τον Ρίνους Μίχελς στον πάγκο σήκωσε την κούπα που κυνηγούσε πολλά χρόνια. Ο Μίχελς είχε χαρακτηριστεί ως ο άνθρωπος που άλλαξε το ποδόσφαιρο! Ως επιθετικός του Άγιαξ, πέτυχε 122 γκολ σε 264 εμφανίσεις. Ως προπονητής οδήγησε τους παίκτες από τη θεωρία στην πράξη, διδάσκοντας τη βασική αρχή του “ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου” – Τotal Football – του όρου που υιοθετήθηκε κυρίως για να περιγράψει τις εμφανίσεις της Ολλανδίας στο Μουντιάλ του ’74, στην πραγματικότητα πάντως σηματοδότησε την ποδοσφαιρική επανάσταση από τον ίδιο.
Το 1992 η Δανία έγραψε ένα σπάνιο “παραμύθι”. Η UEFA, στο πλαίσιο των κυρώσεων του ΟΗΕ, ανακοίνωσε τον αποκλεισμό της Γιουγκοσλαβίας από τη διοργάνωση, εξαιτίας του πολέμου. Τη θέση της πήρε από το… πουθενά, η Δανία που είχε τερματίσει δεύτερη στον προκριματικό της όμιλο. Ο εκπληκτικός με τη φανέλα της Μπαρσελόνα Μίκαελ Λάουντρουπ αρνήθηκε να συμμετάσχει, θεωρώντας ότι ο ομοσπονδιακός προπονητής Ρίσταρντ Νίλσεν έπαιζε αμυντικά. Έχασε λοιπόν την ευκαιρία να πανηγυρίσει το μοναδικό Euro στην ιστορία της χώρας.
Το 1996 η Δυτική Γερμανία είχε στον πάγκο τον Μπέρτι Βογκτς, επικρατώντας της Τσεχίας. Ο Βογκτς έγινε ο μόνος που έχει σηκώσει το κορυφαίο τρόπαιο της Ηπείρου ως παίκτης και ως προπονητής. Το 1972 ήταν στην αποστολή. Δεν αγωνίστηκε, όμως κρέμασε στο λαιμό το χρυσό μετάλλιο. Το 1992 ηττήθηκε στον τελικό από τη Δανία και το 1996 θριάμβευσε σε αγγλικό έδαφος, αφού προηγουμένως είχε αποκλείσει στον ημιτελικό τη διοργανώτρια Αγγλία.
Το 2000 η Γαλλία θριάμβευσε με τον Ροζέ Λεμέρ, ο οποίος φάνηκε πιο πολύ από την πορεία του με την εθνική ομάδα των ενόπλων της χώρας! Ήταν βοηθός του Εμέ Ζακέ στο νικηφόρο Μουντιάλ του 1998.
Το 2004 η Ελλάδα έγραψε ιστορία με τον…γερμανό της Ότο Ρεχάγκελ. Τον προπονητή που μπορεί να μην ήταν έλληνας, κατάφερε ωστόσο να “πατήσει τα κουμπιά” των παικτών του, κερδίζοντας ξεχωριστά κάθε παίκτη του ρόστερ. Ήξερε πώς να διαχειριστεί τους πάντες και δικαιώθηκε!
Το 2008 η Ισπανία θριάμβευσε με τον Λουις Αραγονές, τον προπονητή με μία μεγάλη καριέρα που περιελάμβανε όχι λιγότερες από έξι περιόδους στην Ατλέτικο Μαδρίτης, το σύλλογο όπου πέρασε μια δεκαετία ως επιθετικός και κέρδισε το τρόπαιο Pichichi ως πρώτος σκόρερ της La Liga τη σεζόν 1969-70.
Η πιο τολμηρή απόφαση του Αραγονές ήταν η απομάκρυνση του Ραούλ από την εθνική, στην οποία έπαιζε από τα 19 του. Με “μοχλούς” τους Τσάβι και Ινιέστα, αλλά σε διαφορετικούς ρόλους από εκείνους στη Barcelona, και με επιθετικούς τους Νταβίντ Βίγια και Φερνάντο Τόρες, έδωσε ελευθερία κινήσεων, καθιστώντας την Ισπανία περισσότερο απρόβλεπτη από ποτέ!
Το 2012 ξανά η Ισπανία πανηγύρισε αυτή τη φορά με τον Βιθέντε ντελ Μπόσκε. Τον προπονητή που εκπροσωπούσε τη σχολή “Αφήνω τους σπουδαίους παίκτες να κάνουν αυτό που νομίζουν!”. Το έκανε και στη Ρεάλ…
Το 2016 η Πορτογαλία του Φερνάντο Σάντος δικαιώθηκε και επειδή ο αγαπημένος μας στην Ελλάδα προπονητής ήξερε πώς να συμπεριφερθεί στον Κριστιάνο Ρονάλντο. Στη χώρα πίνουν νερό στο όνομά του.
Το 2021 και όχι το 2020 λόγω Covid, η Ιταλία με τον Ρομπέρτο Μαντσίνι πήρε την κούπα μέσα από τα χέρια της Αγγλίας στο Λονδίνο, στα πέναλτι και το 2024 η Ισπανία με τον εργατικό Λουις ντε λα Φουέντε από τον πάγκο, αλλά και “προπονητή εντός γηπέδου” το σπουδαίο Ρόδρι, επιβεβαίωσε ότι στη σύγχρονη εποχή είναι η μεγαλύτερη σχολή.
Στα Παγκόσμια Κύπελλα οι νικητές προπονητές
1930 Ουρουγουάη με τον Αλμπέρτο Σουπίτσι, που έμεινε στην ιστορία με το προσωνύμιο, “Ο Καθηγητής!”
Δύο Μουντιάλ, το 1934 και το 1938 πανηγύρισε η Ιταλία δύο συνεχόμενες κατακτήσεις, με τον Βιτόριο Πότσο. Το 1950 η Ουρουγουάη με τον Χουάν Λόπεζ Φοντάνα, στον θρυλικό αγώνα με χαρακτήρα τελικού (χωρίς να είναι τελικός) στο Μαρακανά κόντρα στη Βραζιλία. Το 1954 η Δυτική Γερμανία με τον Ζεπ Χερμπέργκερ στον πάγκο, το 1958 η Βραζιλία του νέου Πελέ με οδηγό τον Βιθέντε Φέολα, το 1962 ξανά η Βραζιλία με τον Αϊμορέ Μορέϊρα, το 1966 η Αγγλία στο μοναδικό της τίτλο με τον Άλφ Ράμσεϊ, το 1970 η υπερ-ομάδα της Βραζιλίας με τον επίσης σούπερ σταρ Μάριο Ζαγκάλο στον πάγκο, το 1974 η Δυτική Γερμανία με τον Χέλμουτ Σεν, το 1978 η Αργεντινή ως οικοδέσποινα, εν μέσω δικτατορίας, με τον ιδιαίτερο Λουις Μενότι στον πάγκο, το 1982 η Ιταλία με το δάσκαλο Έντσο Μπέαρτζοτ, το 1986 η Αργεντινή ήταν…του Μαραντόνα και λιγότερο του προπονητή Κάρλος Μπιλάρδο, το 1990 η Δυτική Γερμανία σήκωσε το Μουντιάλ μέσα στην Ιταλία με τον εμβληματικό Φραντς Μπεκενμπάουερ στον πάγκο, το 1994 η Βραζιλία με προπονητή τον Κάρλος Αλμπέρτο Παρέϊρα πανηγύρισε στις ΗΠΑ, το 1998 η πλούσια σε ταλέντο Γαλλία ως οικοδέσποινα χρειάστηκε λιγότερο τις ικανότητες του Εμέ Ζακέ και περισσότερο των παικτών της όπως ο Ζιντάν.
Το 2002 ο Λουίς Φελίπε Σκολάρι ήταν από τους τυχερούς της δουλειάς, έχοντας στο ρόστερ της Βραζιλίας το “φαινόμενο” Ρονάλντο, το 2006 είναι από τις περιπτώσεις όπου ο προπονητής μέτρησε περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο, με τον μάστερ Μαρτσέλο Λίπι να ανεβάζει την εθνική Ιταλίας στην κορυφή του κόσμου. MVP ο κεντρικός αμυντικός Φάμπιο Καναβάρο…
Το 2010 ο Βιθέντε ντελ Μπόσκε σε διαφορετική λογική, με παίκτες “εργαλεία”, απόλαυσε το θρίαμβο της Ισπανίας στα γήπεδα της Νότιας Αφρικής, το 2014 ο υπό αμφισβήτηση Γιοακίμ Λεβ δικαιώθηκε στα γήπεδα της Βραζιλίας, διασύροντας στον ημιτελικό τη διοργανώτρια και επικρατώντας της Αργεντινής του Μέσι στον τελικό.
Το 2018 ήταν η ώρα του Ντιντιέ Ντεσάν να απολαύσει τις δάφνες, ως αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας στο ποδόσφαιρο της χώρας και – τέλος – το 2022 ο Λιονέλ Σκαλόνι είδε τον αποφασισμένο Μέσι να κατακτά τον κόσμο, δοξάζοντας την Αργεντινή και τον προπονητή του. Τυχερός και αυτός, όπως ο Μπιλάρδο το 1986…
Το κείμενο θα κλείσει με ένα μήνυμα προς το νέο ομοσπονδιακό της Αγγλίας.
“Αγαπητέ Τόμας Τούχελ, το μήνυμα από τον κόσμο του ποδοσφαίρου προς εσένα λέει πως το έργο σου θα είναι δύσκολο, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Η εσωστρέφεια στο σώμα του αγγλικού ποδοσφαίρου δεν έχει προηγούμενο. Εκτός των άλλων, ενώ δεν έχεις περιθώριο να αποτύχεις, ούτε η ιστορία των διοργανώσεων, ούτε η στατιστική σε βοηθάει. Ψάξε γρήγορα το Ρεχάγκελ. Αυτός μόνο μπορεί και δεν αποκλείεται να σε σώσει…”
