Η απώλεια των επαρχιών της Ανατολής (Αιγύπτου, Παλαιστίνης και Συρίας) τον 7ο αιώνα από τους Άραβες υπήρξε ένα τεράστιο σοκ για το λαό και την κυβέρνηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Το χειρότερο, όμως, ήταν οι βιαιοπραγίες και οι ασταμάτητες δολοφονίες του χριστιανικού πληθυσμού αυτών των επαρχιών. Εκεί γεννήθηκε η ιδέα της απελευθέρωσής τους από το «ξανθό γένος» και από τον βασιλιά του – ηγέτη, που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση και στην αποκατάσταση της παλαιάς τάξης. Το «ξανθό γένος», ήταν το γένος των Ρωμιών και ο βασιλιάς τους, ο αναμενόμενος σωτήρας ηγέτης. Αυτή η παλαιά παράδοση διατηρήθηκε ζωντανή για αιώνες, ισχυρή και αδάμαστη!
Τον Ιούνιο του 860, όταν το Βυζάντιο βρισκόταν ξανά σε ακμή,οι φύλακες των τειχών της Κωνσταντινουπόλεως αιφνιδιάστηκαν από την παρουσία των «Ρως» στα νερά του Βοσπόρου. Παρά την απουσία των κύριων στρατιωτικών δυνάμεων εκτός των ορίων της Πόλης, η τύχη των εισβολέων ήταν προδιαγεγραμμένη. Τα πλοία τους καταστράφηκαν από το υγρό πυρ, και οι περισσότεροι κατέληξαν στον υγρό τάφο. Αλλά ο τότε αρχιεπίσκοπος της Κωνσταντινουπόλεως, ο οικουμενικός Πατριάρχης Φώτιος ο Μέγας, επισήμανε ότι δεν είναι φιλάνθρωπο να χάνονται άνθρωποι. Έτσι, πρωτοστάτησε τόσο στη σύναψη εμπορικής συνεργασίας, όσο και στην αποστολή ιεραποστολής στο Κίεβο. Το 867 ο ίδιος πατριάρχης σημειώνει ότι τα πρώτα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα θετικά. Η φιλανθρωπία των βυζαντινών οδήγησε στον εκχριστιανισμό των Ρώσων, που ολοκληρώθηκε έναν αιώνα μετά, και συνέβαλε στη δημιουργία μιας ακμάζουσας εκκλησίας στις στέπες της βορειοανατολικής Ευρώπης. Έκτοτε η αγάπη και η υποστήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς τις θυγατέρες εκκλησίες της περιοχής εκδηλώθηκε πολλές φορές.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πολύ πρόσφατα ανακηρυχθέντα αγίου από το Πατριαρχείο, οικουμενικού πατριάρχη Κύριλλου Λούκαρη. Ο Λούκαρης με συντονισμένες κινήσεις πέτυχε την αναγνώριση και την σταθεροποίηση της εξουσίας του φιλορθόδοξου Τσάρου Μιχαήλ Α´ Ρομανώφ, ιδρυτή ουσιαστικά του νέου Ρωσικού κράτους που φθάνει μέχρι τις ημέρες μας, συμβάλλοντας στην Ρωσοτουρκική συνθήκη του 1621. Ο Κύριλλος δολοφονήθηκε το 1638 ως «πράκτορας των Ρώσων» με εντολή της Υψηλής Πύλης.
Την εποχή της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας (1762-1796), επιτήδεια καλλιεργήθηκε από φιλορωσικά στοιχεία η ταύτιση του «ξανθού γένους» με τους Ρώσους. Υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες συλλογικές αυταπάτες των υπόδουλων Ρωμιών. Οι Έλληνες επαναστάτησαν στη διάρκεια του ΡωτουρκικούΠολέμου (1768-1774), η Ρωσία κέρδισε την Κριμαία, αλλά αυτοί και τα παιδιά τους σφαγιάζονταν. Στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο 1828-1829 οι Έλληνες του Πόντου συνέβαλαν στις επιχειρήσεις του Ρωσικού στρατού, αλλά και πάλι εγκαταλείφθηκαν και σφαγιάστηκαν. Τα γεγονότα επαναλήφθηκαν πολλές φορές σε όλη τη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα, χωρίς να ξεχνάμε το ᾽22. Το «ξανθό γένος» δεν ήλθε ποτέ.
Οι ελπίδες των χριστιανών της Συρίας αναπτερώθηκαν με την παρουσία των Ρώσων, καθώς ανέμεναν την υποστήριξη για την ίδρυση ενός χριστιανικού κράτους, αλλά χάθηκαν. Και ίσως πρέπει να θυμηθούμε ότι το «ξανθό γένος» είμαστε εμείς! Να το συνειδητοποιήσουμε και να ξέρουμε ότι τον δικός μας ηγέτης αναμένουμε, όχι των άλλων. Εμείς είμαστε το «ξανθό γένος» των προσδοκιών μας, τα παιδιά και τα εγγόνια μας!
Άρθρο του Ιωάννη Αντ. Παναγιωτόπουλου Αν. Καθηγητή Γεν. Εκκλ. Ιστορίας στο ΕΚΠΑ
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Τα ΝΕΑ»
