Μπορεί η πανδημία να έχει βάλει φρένο σε έναν από τους πιο νευραλγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας και οι ελπίδες φέτος να στρέφονται στην επίτευξη του 40% της ταξιδιωτικής κίνησης του 2019 για να κριθεί η χρονιά ¨”επιτυχημένη”, πολλοί είναι όμως οι φορείς που συνομολογούν ότι η τουριστική επάνοδος που θα έρθει τα επόμενα χρόνια θα είναι ισχυρότερη από την προ-Covid19 εποχή.
Στην περίπτωση της χώρας μας μάλιστα και χάρη στις επενδύσεις που έχουν ήδη μπει σε τροχιά κι αναμένεται να αναβαθμίσουν το τουριστικό προϊόν, η ανάκαμψη θα μπορούσε να έρθει και λίγο νωρίτερα από το προβλεπόμενο άλλων χωρών. Όπως επισημαίνει στην τελευταία έκθεσή της η Axia Ventures, ήδη πριν την πανδημία η προσπάθεια αναβάθμισης τoυ brand «Ελλάδα» είχε αποφέρει καρπούς.
Ποιες είναι όμως οι επενδύσεις και τα projects που δρομολογούνται κι αναμένεται να επιδράσουν θετικά στον ελληνικό τουρισμό τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Axia Ventures;
Η επένδυση στο Ελληνικό
Αρχικά η επένδυση του Ελληνικού που θα «τρέξει» η Lamda Development όπου περιλαμβάνεται και το Ολοκληρωμένο Τουριστικό Συγκρότημα με Καζίνο (IRC), προωθώντας την Αθήνα στο διεθνές κοινό ως έναν city- break προορισμό. Να θυμίσουμε ότι το επιτελείο της Lamda Development της εταιρείας βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα και προσδοκά το προσεχές διάστημα να είναι… «πυκνό διεργασιών» στο μέτωπο της προώθησης των εξελίξεων στην mega επένδυση του Ελληνικού. Αν και τα προαπαιτούμενα για το οριστικό κλείσιμο της συναλλαγής της Lamda με το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχουν ακόμη εκπληρωθεί, καθώς ακόμα εκκρεμούν δικαστικές αποφάσεις από το ΣτΕ, στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι τα χρονοδιαγράμματα που είχαν τεθεί πριν λίγο καιρό παραμένουν λίγο ως πολύ σε ισχύ και δεν εμφανίζουν τάση εκτροχιασμού.
Να θυμίσουμε ότι με μέγεθος μεγαλύτερο των 2.000.000 τ.μ., η επένδυση του Ελληνικού θα αποτελέσει τον πυρήνα της σύνδεσης του θαλάσσιου μετώπου με τον ορεινό όγκο του Υμηττού και έναν σημαντικότατο και αναγκαίο πνεύμονα πρασίνου για τον αστικό ιστό της Αθήνας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία η επένδυση θα αγγίξει τα 8 δισ. ευρώ, αναμένεται να δημιουργηθούν 75.000 νέες θέσεις εργασίας κι εκτιμάται ότι τα φορολογικά έσοδα για το Ελληνικό Δημόσιο, κατά την 25ετή επενδυτική δραστηριότητα του έργου (κατασκευή και λειτουργία), θα ξεπεράσουν τα 14 δισ. ευρώ, σε φόρους εισοδήματος, εταιρικούς φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, φόρους ακινήτων και ΦΠΑ.
Νέο τέρμιναλ κρουαζιέρας στον ΟΛΠ
Ένα ακόμα έργο που θα συμβάλλει στην βελτίωση των δεικτών του τουρισμού είναι και η δημιουργία του νέου τέρμιναλ κρουαζιέρας στον ΟΛΠ, στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας με εκτιμώμενη λειτουργία το 2023. Να θυμίσουμε ότι το νέο τέρμιναλ κρουαζιέρας αποτελεί μια επένδυση ύψους 120 εκατ. ευρώ η οποία θα δημιουργήσει δύο θέσεις για πρόσδεση κρουαζιερόπλοιων «νέας γενιάς» μήκους μεγαλύτερου των 280μ. με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης 32 μήνες. Η ολοκλήρωση της επένδυσης θα σημάνει «περισσότερες αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, προσέλκυση μεγαλύτερων πλοίων, πολύ περισσότερους επιβάτες, καλύτερης ποιότητας υπηρεσίες, διεύρυνση του homeporting, ενδυνάμωση της θέσης και του ρόλου του λιμανιού του Πειραιά στον παγκόσμιο χάρτη της κρουαζιέρας» όπως ανέφερε ο υπουργός Ναυτιλίας Γ. Πλακιωτάκης τον Φεβρουάριο του 2020 κατά την τελετή των εγκαινίων της νέας επένδυσης που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
H νέα Μαρίνα Αλίμου
Ένα ακόμα έργο που αναμένεται να συμβάλλει στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της χώρας είναι σύμφωνα με την Axia Ventures και η νέα Μαρίνα Αλίμου σε συνέχεια της συμφωνίας μακροχρόνιας παραχώρησης, στο τέλος του 2020, με τον όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Στις αρχές του 2025,όπου και εκτιμάται να έχει ολοκληρωθεί, η σύγχρονη Ευρωπαϊκή Μαρίνα θα έχει χωρητικότητα περίπου 900 σκαφών θα διαθέτει ξενοδοχείο, χώρους εστίασης, εμπορικές χρήσεις αλλά και χώρους αναψυχής αλλάζοντας στο έπακρο την εικόνα της παραλιακής σε αυτό το σημείο.
Ειδικότερα σύμφωνα με το σχέδιο ανάπτυξης στη δυτική πλευρά της Μαρίνας θα κατασκευαστεί ένα σύγχρονων προδιαγραφών ξενοδοχείο, υπάρχει μέριμνα για τη διαχείμανση των σκαφών, ενώ κοντά στην είσοδο θα δημιουργηθεί το κέντρο διοίκησης.
Κατά μήκος της Λ. Ποσειδώνος θα δημιουργηθούν χώροι γραφείων, καταστημάτων και χώροι αναψυχής, θα συνεχίσει να λειτουργεί το κολυμβητήριο ενώ στην κεντρική προβλήτα θα λειτουργήσουν χώροι εστίασης. Στην ανατολική πλευρά δίπλα από το παράκτιο πάρκο Αλίμου, θα λειτουργήσει ο Ναυτικός Όμιλος. H Μαρίνα Αλίμου θα είναι προσβάσιμη με το αυτοκίνητο καθώς θα υπάρχει επαρκής χώρος στάθμευσης, με το Τραμ (υπάρχει στάση ακριβώς έξω από τη Μαρίνα) και από πολλές λεωφορειακές γραμμές που την συνδέουν με το κέντρο της Αθήνας, τον Πειραιά και τα Νότια Προάστια.
Νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι και επέκταση αεροδρομίων σε Νάξο και Χίο
Ώθηση στην τουριστική κίνηση αναμένεται να δώσει και η κατασκευή του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι, στο Ηράκλειο Κρήτης, ένας από τους πλέον δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς της χώρας, οι πρόδρομες εργασίες για την κατασκευή του οποίου φαίνεται να προχωρούν. Να υπενθυμίσουμε ότι ο Νέος Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου στην περιοχή του Καστελίου θα αντικαταστήσει τον υφιστάμενο αερολιμένα και θα κατασκευαστεί σύμφωνα με ένα σύνολο τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών προκειμένου να ικανοποιήσει τις παρούσες και μελλοντικές ανάγκες κίνησης καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου παραχώρησης. Μεταξύ των έργων που θα υλοποιηθούν περιλαμβάνονται και οι οδικές συνδέσεις του νέου αεροδρομίου.
Όσον αφορά την επέκταση και αναβάθμιση του αεροδρομίου της Νάξου υπό τον σχεδιασμό της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α) που είναι ο φορέας υλοποιήσεως του έργου, να θυμίσουμε ότι περιλαμβάνει επιμήκυνση του διαδρόμου από τα 900 μ. (που είναι σήμερα) στα τουλάχιστον 1.200 μ.
Αντίστοιχα και το έργο βελτίωσης και ανάπτυξης των υποδομών του κρατικού αερολιμένα Χίου το οποίο εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υποδομές μεταφορών, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη 2014-2020», περιλαμβάνει επέκταση του διαδρόμου προσγειώσεων – απογειώσεων σε απαλλοτριωμένη έκταση, ώστε να αποκτήσει συνολικό μήκος 1.799 μέτρων, αναβάθμιση της αντοχής του, υδραυλικά έργα εντός του αεροδρομίου, προσθήκη 300 τ.μ. νέων χώρων στον υφιστάμενο αεροσταθμό, εκσυγχρονισμό του πύργου ελέγχου και άλλα.
Η νέα μαρίνα στη Σαντορίνη
Νέα πνοή στο δημοφιλές νησί της Σαντορίνης αναμένεται να δώσει και η κατασκευή και λειτουργία υπερσύγχρονης μαρίνας στο Μονόλιθο, κοντά στο αεροδρόμιο του νησιού (Φηρά), η οποία θα φιλοξενεί τουλάχιστον 350 σκάφη αναψυχής διαφόρων κατηγοριών (θαλαμηγούς- mega-yachts-μικρά σκάφη, κ.λπ.) και υδροπλάνα, ενώ θα έχει ελικοδρόμιο, αθλητικές εγκαταστάσεις, spa, ξενοδοχεία – ξενώνες, εκθεσιακούς – συνεδριακούς χώρους, χώρους πολιτιστικών δραστηριοτήτων, σούπερ μάρκετ και άλλες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση του κοινού και των τουριστών.
Το όλο έργο, το οποίο ξεκίνησε με διαδικασία «fast track» και πήρε το «πράσινο φως» από το Συμβούλιο της Επικρατείας το προηγούμενο έτος είναι συνολικού κόστους 40 εκατ. ευρώ, με φορέα του έργου το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Θήρας και θα υπαχθεί στις διαδικασίες του νόμου 3894/2010 περί στρατηγικών επενδύσεων.
Οι ιδιωτικοποιήσεις στα περιφερειακά λιμάνια
Ενίσχυση του ρόλου της χώρας ως κέντρου μεταφορών αλλά και ώθηση στον τουρισμό αναμένεται να φέρει και η ιδιωτικοποίηση περιφερειακών λιμανιών της χώρας. Μετά τους διαγωνισμούς για τους λιμένες Αλεξανδρούπολης, Καβάλας και Ηγουμενίτσας τη σκυτάλη φαίνεται να παίρνουν τα λιμάνια του Ηρακλείου και του Βόλου με τους σχετικούς διαγωνισμούς, να προγραμματίζονται να βγουν στον αέρα από το ΤΑΙΠΕΔ σύντομα.
Στα λοιπά επενδυτικά έργα που αναμένεται να δώσουν ώθηση στην τουριστική κίνηση της χώρας η Axia Ventures συγκαταλέγει την ιδιωτικοποίηση του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, τις νέες σιδηροδρομικές συνδέσεις στο πλαίσιο της αναβάθμισης και της επέκτασης του σιδηροδρομικού δικτύου, τους αυτοκινητόδρομους (όπως π.χ. ο Βόρειος Οδικός Αξονας Κρήτης) και τέλος το θεσμικό πλαίσιο για τα υδατοδρόμια.
«Οι εκτιμήσεις είναι ότι θα υπάρξει ανάκαμψη σε σχέση με το 2020, ωστόσο η κρίση της πανδημίας δεν έχει τελειώσει ακόμη και δεν είναι σαφές ακόμη πότε θα γίνει η επιστροφή στα νούμερα του 2019», αναφέρει η έκθεση της Axia.
Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο προβλέπεται αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό στον προϋπολογισμό. Να σημειωθεί ότι το υπουργείο Τουρισμού έχει τοποθετήσει τον πήχη στο 50% των εσόδων του 2019, ωστόσο παράγοντες του τουρισμού εκτιμούν πως το 40% των εσόδων του 2019 αποτελεί μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση, δεδομένου ότι οι πρώτοι πέντε μήνες του έτους έχουν επί της ουσίας χαθεί. Τα έσοδα του 2019 είχαν ανέλθει σε 18,2 δισ. ευρώ – το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων χρόνων, πέρυσι όμως κατέγραψαν πτώση άνω του 75%, φτάνοντας μετά βίας τα 4,28 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι όποιες επιδόσεις βέβαια θα εξαρτηθούν από την πορεία της υγειονομικής κρίσης και των εμβολιασμών κατά του Covid19.
Στη μεγάλη εικόνα και με βάση τις προβλέψεις για την πορεία του κλάδου παγκοσμίως, ο διεθνής τουρισμός αναμένεται να ανακάμψει πλήρως την περίοδο από το 2022 έως το 2024. «Για την Ελλάδα θεωρούμε ότι θα ανάκαμψη θα έρθει νωρίτερα παρά αργότερα, δεδομένου ότι η ζήτηση για προορισμούς με ‘’ήλιο και θάλασσα’’ θα είναι υψηλά στη λίστα όσων θα ταξιδέψουν μετά την πανδημία και η χώρα μας θα είναι μεταξύ αυτών που θα επωφεληθούν από αυτήν την ‘’αντίδραση’’ του κοινού. Γι’ αυτό και αναμένουμε ισχυρή ζήτηση το 2022, η οποία θα μπορούσε να προσεγγίσει τα επίπεδα του 2019, εφόσον γίνει και επιμήκυνση της σεζόν -εκτός δηλαδή της υψηλής σεζόν του καλοκαιριού- προς την άνοιξη και αργότερα μέσα στο φθινόπωρο, με δεδομένες τις καλές καιρικές συνθήκες στη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους», αναφέρει η έκθεση.
Τα επόμενα χρόνια η τουριστική ζήτηση στην Ελλάδα αναμένεται να παραμείνει υψηλή, όπως και η δαπάνη των επισκεπτών που θα συνεχίσει να αυξάνεται όσο η χώρα βρίσκεται στη διαδικασία αναβάθμισης υπηρεσιών και τουριστικού προϊόντος. Οι ιδιωτικές επενδύσεις στον κλάδο βαίνουν αυξανόμενες (σ.σ. ειδικά στις υψηλότερες κατηγορίες ξενοδοχειακών μονάδων), όπως και οι δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές, οι οποίες επίσης επηρεάζουν άμεσα τον τουρισμό.
Ενδεικτικά, όπως αναφέρει η Axia, από το 2016 η μέση δαπάνη διανυκτέρευσης έχει αυξηθεί πάνω από 13%, από τα 67 ευρώ στα 76 ευρώ το 2019, ως αποτέλεσμα της προσπάθειας αναβάθμισης στο τουριστικό προϊόν της χώρας. Στην εξέλιξη αυτή έπαιξε ρόλο και η αναβάθμιση της ελληνικής πρωτεύουσας ως προορισμός city break, για σύντομες αποδράσεις Σαββατοκύριακου, μία τάση η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και τη μετά Covid 19 περίοδο, όπως και μεσοπρόθεσμα λόγω της επένδυσης στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού.
Νίκη Παπάζογλου
