Το σχέδιο για μια κοινή απάντηση της ΕΕ στην κρίση τιμών στο ενεργειακό πεδίο παραπέμπεται στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 21-22 Οκτωβρίου. Αυτό βγαίνει ως συμπέρασμα από τη χτεσινή Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ.
Στο μεταξύ η Επιτροπή θα έχει υποβάλει ανακοίνωση σχετικά με τις αυξανόμενες τιμές ενέργειας πριν από τις συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Πάντως το όλο θέμα ήταν το κεντρικό των συζητήσεων στο χθεσινό Συμβούλιο Υπουργών αλλά όπως φαίνεται για άλλη μια φορά η ΕΕ θα βρεθεί να κάνει μια δύσκολη άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στις γεωστρατηγικές επιδιώξεις των κρατών μελών και των σχέσεων με ΗΠΑ και Ρωσία. Κι όλα αυτά εν μέσω ασφυκτικής πίεσης από νοικοκυριά και επιχειρήσεις για πακέτα επιδότησης και άμεσες δράσεις για περιορισμό των επιπτώσεων της ενεργειακής ακρίβειας.
«Πόκερ»
Εν τω μεταξύ ο κλίμα αβεβαιότητας συντηρείται στην αγορά Ενέργειας, παρά τις ανακοινώσεις του προέδρου της Ρωσίας Βλ. Πούτιν περί αύξησης των ποσοτήτων που θα ρεύσουν προς την ΕΕ . Έτσι η συνέχιση του γεωπολιτικού «πόκερ» με τον αγωγό Nord Stream 2, η «πείνα» για πόρους ενέργειας της Κίνας, η αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος μετά την πανδημία, έχει οδηγήσει στην εκτόξευση των χονδρικών τιμών τόσο του ρεύματος όσο και του φυσικού αερίου. Έτσι το ηλεκτρικό έχει εκτιναχθεί κατά + 240% σε σχέση με πέρσι στην εγχώρια αγορά.
Είναι ενδεικτικό ότι με βάση τα χθεσινά στοιχεία από το Χρηματιστήριο Ενέργειας, η χονδρική τιμή κινήθηκε στην Αγορά της Επόμενης Μέρας πάνω από τα 204 ευρώ/MWh, ενώ στο ολλανδικό hub TTF (Title Transfer Facility), η τιμή του φυσικού αερίου διαμορφώθηκε στα 116,02 ευρώ/MWh με διακύμανση από 101,535 έως 132,93 ευρώ/MWh.
Η Ελληνική πλευρά πάντως, σε συμμαχία με άλλες χώρες του Νότου ενεργεί για μια κοινή Ευρωπαϊκή λύση. Στο εσωτερικό μέτωπο, βέβαια, αν και υπάρχει το «απόθεμα» του λιγνίτη που στα δύσκολα «ξελασπώνει» (έστω και αν δεν έχει εγκριθεί ακόμη το σχέδιο για την στρατηγική εφεδρεία μονάδων) προς ώρας το φυσικό αέριο είναι εκείνο που κυριαρχεί στην παραγωγή «σπρώχνοντας» τις τιμές προς τα πάνω καθώς και οι ΑΠΕ με τις ταρίφες που έχουν αλλά και χωρίς την αποθήκευση δεν μπορούν να αντισταθμίσουν επαρκώς τα πράγματα.
Επίσης τα ελλείμματα στο target model και το πώς λειτουργεί η αγορά εξισορρόπησης πιέζουν προς τα πάνω τις τιμές, που πάντως σε σχέση με άλλες χονδρεμπορικές, σε όμορα κράτη (π.χ. Σερβία, Ιταλία) είναι πιο χαμηλά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παράγοντες της βιομηχανίας υπογραμμίζουν την ανάγκη να υπάρξει άμεση δράση στο μέτωπο των ενεργειακών τιμών πριν είναι αργά για πολλές βιομηχανίες. Μάλιστα κρούουν το κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενη διαμόρφωση μιας ολιγοπωλιακής εικόνας στην εγχώρια αγοράς ενέργειας, που θα εκτοξεύσει τις τιμές υποσκάπτοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνολικά. Γιαυτό, όπως υπογραμμίζεται, χρειάζεται άμεση προώθηση των διαδικασιών στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας αλλά και έλεγχος.
Έκκληση για Ευρωπαϊκή δράση
Σύμφωνα, πάντως, με σχετική ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, ο Έλληνας Υπουργός Κώστας Σκρέκας χτες στο Συμβούλιο τόνισε ότι η μεγάλη άνοδος στο ενεργειακό κόστος, ειδικά στην τιμή του φυσικού αερίου, έχει σοβαρές επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο, κυρίως στα ευάλωτα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πρόκειται, όπως επισήμανε, για ένα κοινό ευρωπαϊκό πρόβλημα και επομένως θα πρέπει να ληφθούν κοινά αποδεκτές αποφάσεις σε επίπεδο Ε.Ε..
Ο κ. Σκρέκας απευθυνόμενος στους ομολόγους του, πρότεινε τις εξής παρεμβάσεις:
– Να ενεργοποιηθεί άμεσα το Αποθεματικό Σταθεροποίησης της Αγοράς, στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS). Με την ενεργοποίηση του αποθεματικού, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να αντλήσουν επιπλέον έσοδα για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες νοικοκυριών και επιχειρήσεων την επόμενη χειμερινή περίοδο.
– Να δημιουργηθεί μία εργαλειοθήκη την οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα κράτη-μέλη για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την υφιστάμενη κατάσταση, προστατεύοντας τους πολίτες και θωρακίζοντας τις οικονομίες τους από αντίστοιχες καταστάσεις στο μέλλον.
– Να αξιολογηθούν και να ληφθούν μέτρα για τις διαρθρωτικές αδυναμίες και ελλείψεις στις υποδομές ενέργειας, το ρυθμιστικό πλαίσιο και την οργάνωση της αγοράς, προκειμένου να μην επαναληφθούν τα ίδια φαινόμενα ανατιμήσεων. Στον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής θα πρέπει να είναι η αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης με τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης των κρατών-μελών.
Fit for 55
Να σημειωθεί ότι οι υπουργοί περιβάλλοντος της ΕΕ πραγματοποίησαν μια πρώτη επίσημη συζήτηση για το πακέτο Fit for 55, με ιδιαίτερη έμφαση σε πρωτοβουλίες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου Περιβάλλοντος.
Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούν στην τροποποίηση των ακόλουθων πολιτικών:
- Σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ
- Κανονισμός κοινής προσπάθειας
- Χρήση γης, αλλαγή χρήσης γης και δασικός κανονισμός
- Κανονισμός που καθορίζει πρότυπα εκπομπών CO2 για αυτοκίνητα και βαν
- και τη δημιουργία νέου Ταμείου Κοινωνικού Κλίματος
- Σε γενικές γραμμές, τα κράτη μέλη χαιρετίζουν το πακέτο «Fit for 55καθώς στοχεύει να παράσχει τα συγκεκριμένα μέσα για να εκπληρώσει η ΕΕ τις αυξημένες φιλοδοξίες της για το κλίμα.
