Ανοιχτή πληγή για την ευρωπαϊκή οικονομία και τις επιχειρήσεις παραμένει η διαδικτυακή πειρατεία και οι απομιμήσεις προϊόντων. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ), το 1/3 (το 33%) των νέων στην Ευρώπη, ηλικίας 15 έως 24 ετών, παραδέχεται ότι έχει χρησιμοποιήσει, παίξει, κατεβάσει ή παρακολουθήσει σε συνεχή ροή περιεχόμενο από παράνομες πηγές κατά τους τελευταίους 12 μήνες.
Στο ποσοστό αυτό συμπεριλαμβάνεται ένα ποσοστό 21% νέων, που έκανε χρήση του online παράνομου περιεχομένου εσκεμμένα και ένα 12% που το έκανε χωρίς πρόθεση. Στην Ελλάδα, το 25% των νέων, παραδέχεται ότι κάνει εις γνώση του χρήση παράνομου ψηφιακού περιεχομένου.
Το κύριο είδος πειρατικού περιεχομένου ήταν οι ταινίες (61%) και οι τηλεοπτικές σειρές (52%), ενώ ακολουθεί η μουσική (36%), ενώ τα κύρια κανάλια για την πρόσβαση σε παράνομο περιεχόμενο είναι τα sites, οι εφαρμογές και τα κανάλια των κοινωνικών δικτύων.
Τη στάση των νέων στην Ευρώπη απέναντι στη διαδικτυακή πειρατεία και στα παραποιημένα προϊόντα εξετάζει έρευνα του Intellectual Property and Youth Scoreboard, που κυκλοφόρησε από το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ε.Ε. (EUIPO).
Η έρευνα διενεργήθηκε μεταξύ συνολικά 22.021 νέων, ηλικίας 15-24 ετών, στα 27 κράτη – μέλη της Ε.Ε., μεταξύ 7 και 28 Φεβρουαρίου 2022 και εξετάζει τις δύο πλευρές της παράβασης της Διανοητικής Ιδιοκτησίας: την αγορά παραποιημένων προϊόντων και την πρόσβαση σε πειρατικό περιεχόμενο.
Ρεκόρ στην Ελλάδα
Όσον αφορά την παραποίηση/απομίμηση, λίγο περισσότερο από το ήμισυ (52%) των νέων στην Ευρώπη παραδέχονται ότι αγόρασαν τουλάχιστον ένα προϊόν απομίμησης στο Διαδίκτυο τους τελευταίους 12 μήνες. Εξ αυτών το 37% έχει αγοράσει κάποιο προϊόν απομίμησης εσκεμμένα και το ίδιο ποσοστό το έχει κάνει χωρίς πρόθεση.
Το ποσοστό του 37% αποτελεί σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα (14% το 2019). Η αλλαγή αυτή είναι πιθανόν να αντικατοπτρίζει την ευρέως καταγεγραμμένη αύξηση των διαδικτυακών αγορών κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Ο αριθμός αυτός ποικίλλει κυρίως ανά χώρα, με το υψηλότερο ποσοστό να καταγράφεται στην Ελλάδα (62%). Τα παραποιημένα προϊόντα, που αγοράζουν συνήθως οι νέοι σκόπιμα, είναι κυρίως ρούχα και αξεσουάρ (17%), ακολουθούν τα υποδήματα (14%), οι ηλεκτρονικές συσκευές (13%) και τα είδη υγιεινής φροντίδας, τα καλλυντικά και τα αρώματα (12%).
Διαδικτυακή πειρατεία
Πάντως, όσον αφορά το ψηφιακό περιεχόμενο, η πρόσβαση σε νόμιμες πηγές κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος μεταξύ των νεότερων γενεών. Το 60% δήλωσε ότι δεν είχε χρησιμοποιήσει, αναπαράγει, κατεβάσει ή μεταδώσει περιεχόμενο από παράνομες πηγές το περασμένο έτος, σε σύγκριση με το 51% το 2019 και το 40 % το 2016, επιβεβαιώνοντας με αυτόν τον τρόπο την τάση για καλύτερη και πιο αποδεκτή χρήση.
Τόσο για τα προϊόντα, όσο και για το ψηφιακό περιεχόμενο, οι νέοι ανάφεραν τους προσωπικούς κινδύνους της απάτης στον κυβερνοχώρο και τις κυβερνο-απειλές ως σημαντικούς παράγοντες, που θα περιορίσουν τη μη θεμιτή συμπεριφορά τους. Επίσης, η καλύτερη κατανόηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον ή στην κοινωνία, αποτελούν όλο και περισσότερο σημαντικές απαντήσεις τους.
Στον αντίποδα, βασικοί παράγοντες πίσω από την αγορά παραποιημένων προϊόντων και την πρόσβαση σε πειρατικό περιεχόμενο είναι η τιμή και η διαθεσιμότητα, με τις κοινωνικές επιρροές, όπως η συμπεριφορά της οικογένειας, των φίλων ή των ανθρώπων που γνωρίζουν, να κερδίζουν σημαντικό έδαφος.
Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν τη μη φροντίδα για το αν το προϊόν ήταν ψεύτικο (ή αν η πηγή περιεχομένου ήταν παράνομη), μη αντιλαμβανόμενοι κάποιας διαφοράς μεταξύ αυθεντικών και μη αυθεντικών προϊόντων, καθώς και η ευκολία εύρεσης ή παραγγελίας παραποιημένων στο διαδίκτυο. Ένας στους 10 ερωτηθέντες ανάφερε συστάσεις από influencers ή ανθρώπους με δημόσια προβολή.
