Συναγερμός έχει σημάνει στην κυβέρνηση μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στο Ουκρανικό. Είναι ενδεικτικό ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συγκαλεί εκτάκτως για σήμερα στις 9:30 το ΚΥΣΕΑ. Σύμφωνα, μάλιστα, με τη σχετική ανακοίνωση στο ΚΥΣΕΑ θα συμμετάσχει και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας.
Επί τάπητος, δε, αναμένεται να τεθούν εναλλακτικά σενάρια σε περίπτωση που “κοπούν” ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Ένα από αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι η αύξηση των εισαγωγών Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου μέσω της Ρεβυθούσας, από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και την Αλγερία, η εξέταση αύξησης των ροών από τον ΤΑΡ αλλά και η ενεργοποίηση σχεδίου για εναλλαγή σε χρήση πετρελαίου όσων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής έχουν τέτοια εφεδρική πρόβλεψη.
Τι λένε οι αναλυτές;
Πάντως, με πληγές αλλά όχι βαριά τραυματισμένη θα μπορούσε να βγει από μια κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία η Ελλάδα με βάση όσα αναφέρει η Moody’s σε ανάλυσή της για τους “ενεργειακούς” κραδασμούς λόγω της γεωπολιτικής έντασης στην Αν. Ευρώπη. Όπως ανέφερε πριν λίγες μέρες μία ρωσική εισβολή θα δημιουργούσε πρόβλημα στην Ευρώπη, δεδομένης της υψηλής εξάρτησης της περιοχής από ρωσικά καύσιμα, ωστόσο η χώρα μας δεν περιλαμβάνεται στις πλέον ευάλωτες, αλλά το πλήγμα στον τομέα της ενέργειας θα ήταν σοβαρό.
Aν και το βασικό σενάριο του οίκου θέλει την ένταση να κορυφώνεται χωρίς πολεμική σύρραξη, μία τέτοια αρνητική εξέλιξη θα επηρέαζε άμεσα την Ε.Ε., που καλύπτει από τη Ρωσία το 46% των αναγκών της σε εισαγωγές στερεών καυσίμων (όπως άνθρακας), το 38% σε εισαγωγές φυσικού αερίου και το 26% σε εισαγωγές πετρελαίου.
Έτσι, εφόσον η Ρωσία, έκλεινε τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου και πετρελαίου θα μπορούσε να υπάρξει διατάραξη των ροών και έτσι να πληγεί η ευρωπαϊκή οικονομία. Όπως αναφέρεται το ο ρωσικό φυσικό αέριο δεν μπορεί να υποκατασταθεί εύκολα και γρήγορα, αφού η συνολική δυναμικότητα των ευρωπαϊκών τερματικών σταθμών LNG καλύπτει μόνο το ένα τέταρτο της συνολικής ζήτησης. «Αν και μία ολοκληρωτική διακοπή των ρωσικών παραδόσεων ενέργειας είναι απίθανη, ακόμα και μία σχετικά σύντομη μείωση στην προμήθεια φυσικού αερίου πιθανότατα θα οδηγούσε σε περαιτέρω αύξηση των ενεργειακών τιμών, οι οποίες έχουν ήδη εκτιναχθεί τους τελευταίους μήνες, πυροδοτώντας την έκρηξη του πληθωρισμού» τονίζουν.
Μία περαιτέρω κλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων θα μπορούσε επίσης να εντείνει τις πιέσεις στην ΕΚΤ για πιο περιοριστική νομισματική πολιτική, ενώ θα διόγκωνε τις πιέσεις στο δημοσιονομικό μέτωπο, αφού θα ανάγκαζε τις κυβερνήσεις να λάβουν και πρόσθετα μέτρα στήριξης.
Η Ελλάδα
Σύμφωνα με τη Moody’s η χώρα μας είναι από εκείνες που παρουσιάζουν υψηλή εξάρτηση (και επακόλουθο κίνδυνο) από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας, αλλά δεν αντιμετωπίζουν απειλές στα μέτωπα της ασφάλειας και του εμπορίου και επομένως ο συνολικός κίνδυνος είναι μικρότερος σε σχέση με άλλες οικονομίες. Οι πλέον ευάλωτες στα τρία αυτά κανάλια κινδύνων είναι οι χώρες της Βαλτικής και της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Όπως σημειώνει το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ισοδυναμούν τουλάχιστον στο 75% της συνολικής ενεργειακής προσφοράς στην Ελλάδα. Η χώρα μας εισάγει το 82% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει, με τη Ρωσία να καλύπτει το 26% του πετρελαίου και το 39% του φυσικού αερίου που εισάγεται σε ελληνικό έδαφος. Σύμφωνα με τη Moody’s όμως δεν είμαστε πάντως ούτε στο μέτωπο της ενέργειας στην πρώτη ομάδα κινδύνου, αφού οι τερματικοί σταθμοί LNG και η δυνατότητα πρόσβασης σε άλλους προμηθευτές από τη Βόρεια Αφρική (όπως η Αλγερία) περιορίζουν σε έναν βαθμό τον κίνδυνο.
Στο μεταξύ με βάση τη DW ο Γερμανός ανταποκριτής της Handelsblatt στην Αθήνα, Γκερντ Χέλερ, επισημαίνει πως «η Ελλάδα προμηθεύεται το 40 με 45 % του φυσικού της αερίου από τη ρωσική κρατική εταιρεία Gazprom. Το υπόλοιπο προέρχεται μέσω Τουρκίας από το Αζερμπαϊτζάν και ως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από την Αλγερία, το Κατάρ και τις ΗΠΑ. Η ΔΕΠΑ υπέγραψε νέα σύμβαση προμήθειας με την Gazprom για τα έτη 2022 έως 2026 στις αρχές του Ιανουαρίου. Τώρα μένει να δούμε τι αξίζουν αυτές οι υπογραφές».
Ο συντάκτης, αναφερόμενος στα δυσοίωνα σενάρια σχετικά με τον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο, σχολιάζει: «Τα καλά νέα για την Ελλάδα είναι τα εξής: Μία διακοπή της ροής των αγωγών που μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας δύσκολα θα επηρεάσει τη χώρα, επειδή η Gazprom το προμηθεύει μέσω αγωγών που διασχίζουν την Τουρκία και τη Βουλγαρία. Σε περίπτωση διακοπής λοιπόν, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αντισταθμίσει περίπου τις μισές απώλειες με πρόσθετες εισαγωγές από το Αζερμπαϊτζάν. Οι δεξαμενές του τερματικού σταθμού υγραερίου Ρεβυθούσας κοντά στην Αθήνα είναι πιο γεμάτες σε σχέση με την περίοδο μέχρι τώρα. Εννέα δεξαμενόπλοια έφτασαν εκεί τον Ιανουάριο, ενώ άλλα επτά φορτία αναμένονται μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου. Ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο υγροποιημένο φυσικό αέριο μπορεί να αγοραστεί στην παγκόσμια αγορά σε περίπτωση κρίσης – και σε ποια τιμή».
