Πηγή εσόδων για την χώρα μας θα μπορούσε να αποτελέσει τα επόμενα χρόνια ο τουρισμός υγείας, προσθέτοντας περί τα 27 δισ. συναλλάγματος στο ελληνικό ΑΕΠ τα επόμενα 5 χρόνια.
Πέρα βέβαια από τα έσοδα που θα προκύψουν από τον ιατρικό τουρισμό, τον ιαματικό τουρισμό, τον τουρισμό 3ης ηλικίας, και τον τουρισμό ευεξίας, η ανάπτυξη του κλάδου θα μπορούσε να ξεκλειδώσει και σημαντικές επενδύσεις καθώς και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, αξιοποιώντας και το αξιόλογο επιστημονικό και ιατρικό δυναμικό της χώρας.
Η συγκυρία για τη στροφή προς την συγκεκριμένη μορφή παροχής υπηρεσιών κρίνεται κατάλληλη αφενός λόγω των τεχνολογικών και επιστημονικών επιτευγμάτων που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα στον τομέα της υγείας κι αφετέρου χάρη στην διεύρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας για την παροχή υπηρεσιών υγειονομικής κάλυψης στους πληθυσμούς. Κι αυτό γιατί αρκετές αναπτυγμένες χώρες προχωρούν σε περικοπές από τα συστήματα δημόσιας κάλυψης της περίθαλψης, γεγονός που στρέφει τους δυνητικούς πελάτες-ασθενείς σε εναλλακτικές, ακόμα και εκτός συνόρων λύσεις. Ήδη οι τουρίστες που επιλέγουν να ταξιδέψουν εκτός εθνικών συνόρων με την πρόθεση να λάβουν κάποιας μορφής ιατρική θεραπεία σύμφωνα με το Global Wellness Institute πραγματοποιούν το 7% όλων των εγχώριων και διεθνών ταξιδιών.
Έτερος παράγοντας που συμβάλλει στην ανάπτυξη του κλάδου αποτελεί και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής η οποία οφείλεται αφενός στη γήρανση του πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης κι αφετέρου στην πρόοδο στον τομέα της υγείας. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ενώ το 2014 οι τουρίστες άνω των 65 ετών έφταναν περίπου το 18% των Ευρωπαίων τουριστών, το 2030 αναμένεται να φτάσουν το 26% και το 2050 το 32%.
Οι δραστήριοι ανταγωνιστές
Προ πανδημίας, ο αριθμός των επισκεπτών που ταξίδευαν εκτός εθνικών συνόρων, με την πρόθεση να λάβουν κάποιας μορφής ιατρική θεραπεία κυμαινόταν από 21 έως 26 εκατ. παγκοσμίως, ξοδεύοντας κατά μέσο όρο 3.550 δολάρια ανά επίσκεψη. Τα υψηλά έσοδα που αφήνει η συγκεκριμένη κατηγορία τουριστών έχουν ωθήσει χώρες ήδη από το 2013 να επενδύσουν στον ιατρικό τουρισμό. Ενδεικτικά η Ταϊλάνδη το μακρινό 2013 προσέλκυσε 1,2 εκατ. ασθενείς, το Μεξικό 1 εκατ., οι ΗΠΑ 800.000, η Σιγκαπούρη 600.000 και η Ινδία 400.000.
Κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση κάνουν και οι ευρωπαίοι ανταγωνιστές, προωθώντας την ανάπτυξη νέων τουριστικών προϊόντων, τις επενδύσεις σε μονάδες που παρέχουν συγκεκριμένες νοσηλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες στους ηλικιωμένους, αλλά και τη δημιουργία τουριστικών πακέτων με αυτή την στόχευση. Για παράδειγμα συγκροτήματα κατοικιών που καλύπτουν τις ειδικές απαιτήσεις του συγκεκριμένου κοινού έχουν ήδη ανεγερθεί σε χώρες όπως Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία, οι οποίες στοχεύουν και με άλλα εργαλεία στην μετεγκατάσταση ηλικιωμένων από άλλες χώρες. Αντίστοιχα η γειτονική Τουρκία η οποία διαθέτει πάνω από 40 διεθνώς πιστοποιημένα νοσοκομεία ιατρικού τουρισμού, το 2015 ξεπέρασε τους 600.000 ασθενείς/τουρίστες, την ώρα που η Ελλάδα προσελκύει περίπου 85.000 αντίστοιχους τουρίστες κάθε χρόνο.
Επιπλέον η Ισπανία έχει για παράδειγμα εκμεταλλευτεί το πρόγραμμα European Senior Tourism (EST) για να προσελκύσει Ευρωπαίους τουρίστες τρίτης ηλικίας από άλλες χώρες της Ευρώπης σε ισπανικούς τουριστικούς προορισμούς με πολύ χαμηλές τιμές για τα εκτός περιόδου αιχμής ταξίδια, για ταξίδια που πραγματοποιούνται δηλαδή Φθινόπωρο κι Άνοιξη. Επιπλέον, το πρόγραμμα IMSERSO επιδοτεί τη βελτίωση τουριστικών υποδομών ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν άτομα της τρίτης ηλικίας ή άτομα με αναπηρίες, ενώ επιδοτεί και προγράμματα κοινωνικού τουρισμού για ηλικιωμένους.
Όλα τα παραπάνω υπογραμμίζουν τις μεγάλες προοπτικές που θα μπορούσε να έχει η χώρα μας στην ειδική αυτή μορφή τουρισμού, δεδομένου μάλιστα ότι μέχρι προ πανδημίας δεν πρωταγωνιστούσε στην εν λόγω αγορά.
Οι πρώτες κινήσεις
Παρά την παύση των ταξιδιών λόγω των έκτακτων υγειονομικών συνθηκών την «ασημένια» ευκαιρία του τουρισμού υγείας φαίνεται να έχει αντιληφθεί το υπουργείο Τουρισμού αλλά και άλλοι φορείς της χώρας, οι οποίοι κάνουν τις πρώτες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Προ ημερών υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας (MοU) μεταξύ της Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου –Enterprise Greece και του Ελληνικού Συμβουλίου Τουρισμού Υγείας-ΕLITOUR. Στόχος του μνημονίου συνεργασίας όπως διευκρινίστηκε, είναι η από κοινού ανάληψη πρωτοβουλιών, οι οποίες θα προωθούν την Ελλάδα ως ελκυστικό προορισμό για τον τουρισμό υγείας. Ειδικότερα η ELITOUR θα αναλάβει το ρόλο του διαμεσολαβητικού εταίρου στη δικτύωση των φορέων Ελλάδας και εξωτερικού, ακολουθώντας το παράδειγμα 100 και πλέον παρόχων από άλλες χώρες που δραστηριοποιούνται προς τον συγκεκριμένο τομέα.
Ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση, όπως ο χαρακτηρισμός των ιαματικών πηγών, δρομολογεί και το υπουργείο Τουρισμού, οι οποίες μάλιστα αναμένεται να αυξηθούν το τελευταίο διάστημα.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας
Άλλωστε η χώρα μας διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε και ο Πρόεδρος της Enterprise Greece και Γενικός Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών, κος Γιάννης Σμυρλής κατά την υπογραφή του μνημονίου.
Ένα εξ αυτών είναι το πλήθος ιαματικών πηγών που υπάρχουν στην χώρα, μέρος των οποίων δεν έχουν ακόμα πιστοποιηθεί. Προτέρημα θεωρείται και η γεωγραφική της θέση, η οποία σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό της επιτρέπει να στοχεύσει τόσο στην ευρωπαϊκή αγορά όσο και σε αυτές της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής
Τέλος, η Ελλάδα διαθέτει εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό αλλά και μεγάλο αριθμό ιατρών σε χώρες του εξωτερικού, οι οποίοι θα επέλεγαν να επιστρέψουν εάν δημιουργούνταν οι σωστές ευκαιρίες απασχόλησης μέσω και των σχετικών επενδύσεων που θα υλοποιούνταν στη χώρα.
Νίκη Παπάζογλου
