Τρομερά μεγάλες στρεβλώσεις που έχουν οδηγήσει από το 2009 έως το 2022 σε απώλεια εσόδων 800 εκατομμυρίων ευρώ, μείωση κατά 26,8 χιλιάδων των θέσεων εργασίας αλλά και συρρίκνωση των πωλήσεων κατά 38% έχει φέρει η εφαρμογή ακραίων συντελεστών Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), στον κλάδο των αλκοολούχων ποτών σύμφωνα με τους ανθρώπους του χώρου.
Οι επαγγελματίες του χώρου ζητούν επιτακτικά τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) που παραμένει ο υψηλότερος μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε. και ένας από τους υψηλότερους παγκοσμίως, ενώ συγκριτικά με κάποιες χώρες, είναι έως και πέντε φορές υψηλότερος ο φόρος!
Όπως τόνισαν χθες τα μέλη της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝ.Ε.Α.Π) σε συνάντηση με δημοσιογράφους στην Αθήνα, από την περίοδο της ύφεσης, οι συντελεστές ΕΦΚ στα αλκοολούχα ποτά αυξήθηκαν σε ακραίο βαθμό, οδηγώντας τόσο σε συρρίκνωση της νόμιμης αγοράς, όσο και σε αυξημένα κίνητρα για παράνομο εμπόριο, τάσεις που ενισχύθηκαν και από τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών.
Τονίζουν πως από το 1998 μέχρι σήμερα, η φορολογία αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα αυξήθηκε συνολικά οκτώ φορές, με τις τέσσερις αυξήσεις να πραγματοποιούνται εντός του διαστήματος 2009-2010, οδηγώντας σε αύξηση του ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών κατά 125%. Έτσι, τα αποστάγματα συνεισφέρουν 64% των κρατικών εσόδων, ενώ αντιπροσωπεύουν το 22% της κατανάλωσης αιθυλικής αλκοόλης στην ελληνική αγορά.
Σύμφωνα με ανθρώπους του κλάδου, οι φόροι ξεπερνούν το 55% της τελικής τιμής του ποτού στη λιανική, ενώ τα έσοδα από τον ΕΦΚ παραμένουν (πολύ) χαμηλότερα από το 2009, στοιχείο που δείχνει ότι η υψηλότερη φορολογία, τελικά, πλήττει και την κατανάλωση και τα έσοδα.
Οι συνέπειες του υψηλού ΕΦΚ στα αλκοολούχα ποτά για το σύνολο της οικονομίας
Η υπέρμετρη αύξηση του ΕΦΚ, πέραν της μείωσης της κατανάλωσης, των στρεβλώσεων που εμπεριέχει η ισχύουσα πολιτική, οδηγεί σε υποκατάσταση της κατανάλωσης νόμιμων ποτών με προϊόντα παράνομης διακίνησης, όπως τα προϊόντα λαθρεμπορίου και νοθείας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 11% της συνολικής κατανάλωσης, κάτι το οποίο αποτελεί μία πολύ συντηρητική εκτίμηση σε σχέση με τις εκτιμήσεις του κλάδου που κάνουν λόγο για διπλάσιο τουλάχιστον ποσοστό.
Σε πρόσφατη μελέτη (ΙΟΒΕ, 2024) εκτιμήθηκε ότι οι συνολικές απώλειες φορολογικών εσόδων από το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών ανέρχονται περίπου σε 70 εκατ. (μη καταβολή ΕΦΚ και ΦΠΑ), χωρίς να περιλαμβάνονται οι απώλειες από το προϊόν των διήμερων αποσταγματοποιών. Μάλιστα, οι απώλειες φορολογικών εσόδων ενδέχεται να είναι σημαντικά υψηλότερες, καθώς ο κύριος όγκος των παρανόμως διακινούμενων ποτών διοχετεύεται στην επιτόπια αγορά, όπου το έσοδο ΦΠΑ είναι σημαντικά υψηλότερο.
Στρεβλώσεις
Αναφορικά με το προϊόν απόσταξης των διήμερων αποσταγματοποιών (χύμα τσίπουρο), οι απώλειες από ΕΦΚ εκτιμώνται σε έως και 90 εκατ., καθώς το συγκεκριμένο προϊόν, αξιοποιώντας το χαμηλό καθεστώς φορολόγησης, διοχετεύεται στην αγορά σε πολλαπλάσιες ποσότητες (είτε χωρίς να δηλώνονται, είτε από παράνομα αποστακτήρια) για εμπορική χρήση.
Συνεπώς, ο περιορισμός του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών, με αναπροσαρμογή του φορολογικού πλαισίου και συντονισμένους ελέγχους στην αγορά, εκτιμάται ότι θα αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στα φορολογικά έσοδα, στη δημόσια υγεία, στη βιωσιμότητα πολλώνεπιχειρήσεων και στην απασχόληση, ενδυναμώνοντας το πλαίσιο λειτουργίας των υγιών επιχειρήσεων του κλάδου.
Τέλος, οι στρεβλώσεις της πολιτικής ΕΦΚ – ο βασικός συντελεστής ΕΦΚ είναι εφταπλάσιος του συντελεστή που επιβάλλεται στο δηλωμένο απόσταγμα διήμερων παραγωγών και διπλάσιος σε σχέση με τον συντελεστή ΕΦΚ ούζου, τσίπουρου και μπύρας – ενθαρρύνουν την υποκατάσταση των αλκοολούχων ποτών (αποστάγματα) με ποτά άλλων κατηγοριών που, αν και επίσης περιέχουν αιθυλική αλκοόλη, έχουν σημαντικά χαμηλότερη ή μηδενική συνεισφορά στα φορολογικά έσοδα υπονομεύοντας τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα των κρατικών εσόδων.
Η πρόταση για σταδιακή προσαρμογή του ΕΦΚ στο επίπεδο του μέσου όρου της ΕΕ
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ (2024) εκτίμησε την επίδραση της σταδιακής μείωσης ΕΦΚ αλκοολούχων από το υφιστάμενο επίπεδο των 2.550 ευρώ ανά 100 lt αιθυλικής αλκοόλης στα 1.800 ευρώ ανά 100 lt αιθυλικής αλκοόλης (μέσος όρος ΕΕ) σταδιακά σε τρεις διαδοχικές φάσεις. Η προσαρμογή του ΕΦΚ δεν αναμένεται να οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της πραγματικής κατανάλωσης, αλλά αντίθετα θα βοηθήσει στη μετακίνηση ποσοτήτων από τα παράνομα προς τα νόμιμα αλκοολούχα ποτά. Με τη μείωση στα €1.800 εκτιμάται ότι προκύπτουν θετικά αποτελέσματα στην οικονομία.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία,η σύγκλιση του ΕΦΚ με τον μέσο όρο της ΕΕ θα έχει θετική επίδραση στην ελληνική οικονομία, οδηγώντας σε:
• Αύξηση των πωλήσεων νόμιμων προϊόντων κατά περίπου 10% μέχρι το 2026, σε σύγκριση με το σενάριο διατήρησης του ΕΦΚ.
• Ενίσχυση του ΑΕΠ κατά περίπου 325 εκατ. ευρώ την περίοδο 2024-2026.
• Αύξηση της απασχόλησης σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού αλκοολούχων ποτών κατά 11,3 χιλ. θέσεις πλήρους απασχόλησης.
• Ουδέτερο ή και θετικό δημοσιονομικό ισοζύγιο με συνολική μεταβολή εσόδων (ΕΦΚ, ΦΠΑ, φόροι εισοδήματος) έως και 8 εκατ.
• Επέκταση της εγχώριας παραγωγής κατά 10%σε βάθος τριετίας (σε σύγκριση με το σενάριο διατήρησης του ΕΦΚ), προστατεύοντας τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και των θέσεων εργασίας στην περιφέρεια.
• Ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και απελευθέρωση κεφαλαίων που θα μπορούν να κατευθυνθούν σε τομείς επιχειρηματικής δράσης όπως η έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων, η απασχόληση νέου επιστημονικού προσωπικού και η προβολή των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές.
• Τόνωση των κινήτρων για διάθεση νόμιμων προϊόντων στα κανάλια επιτόπιας κατανάλωσης (τουριστικός τομέας και εστίαση) και ενίσχυση της νόμιμης κατανάλωσης κατά 4,0%ετησίως.
• Εξορθολογισμός του φορολογικού πλαισίου τοποθετώντας την Ελλάδα πλησιέστερα σε χώρες που έχουν αντίστοιχο τουριστικό προϊόν, όπως η Πορτογαλία και η Ιταλία.
• Μείωση της λιανικής τιμής πώλησης μιας τυπικής φιάλης αλκοολούχου ποτού κατά 10,7% μεταξύ 2023-2026.
