Λύσεις στο ζήτημα με τη χωρητικότητα δικτύου αναζήτησαν, σε πρωτόλειο, επίπεδο οι ομιλητές στην ημερίδα της WindEurope και της ΕΛΕΤΑΕΝ για την «Πρόσβαση στο Δίκτυο για τα Αιολικά Πάρκα», την Τετάρτη στην Εθνική Πινακοθήκη. Το όλο πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό, ωστόσο στην Ελλάδα λόγω της ανάπτυξης των ΑΠΕ λαμβάνει επιτακτικό χαρακτήρα. Κι αυτό παρά τις επενδύσεις στα δίκτυα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2017 οι επενδύσεις στην ανάπτυξη και αναβάθμιση του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ήταν 70 εκατομμύρια ευρώ ενώ πλέον επενδύονται 700 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η κράτηση δυναμικότητας (reserved capacity) έχει ήδη εξαντλήσει τη χωρητικότητα των δικτύων έως το 2033, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στην εν λόγω ημερίδα χθες ο αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ ο κ. Ιωάννης Μάργαρης. «Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, ότι δεν μπορούν να συνδεθούν όλοι, δεν θα υλοποιηθούν όλα τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που αναπτύσσονται» ανέφερε ο κ. Μάργαρης
«Η διάθεση (των επενδυτών) για περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια στην Ελλάδα είναι ακόμη πολύ, πολύ ισχυρή. Αυτό είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων ετών, που καταφέραμε να συνδέσουμε αρκετά γιγαβάτ ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όμως αυτή η ισχυρή διάθεση μάς έχει φέρει σε ένα σημείο όπου έχουμε δεσμεύσει τη χωρητικότητα των δικτύων μέχρι το 2032-2033 και τώρα έχουμε έργα ΑΠΕ που ζητούν άδειες σύνδεσης τα οποία ουσιαστικά δεν χωράνε στα δίκτυα όπως τα ξέρουμε τώρα και όπως προβλέπουμε ότι θα είναι τα επόμενα 5-7 χρόνια», εξήγησε ο κ. Μάργαρης.
Μάλιστα ο κ. Μάργαρης σημείωσε ότι πρέπει να προκριθούν νέοι τρόποι σε σχέση με τους όρους σύνδεσης που μεταξύ άλλων θα προκρίνουν την ευελιξία. «Οι αγορές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν φαίνεται να ανησυχούν τόσο πολύ για τους κινδύνους που βλέπουμε όταν πρόκειται για τους όρους σύνδεσης που θα προσφέρουμε. Έτσι, αυτό που θα προσπαθήσουμε να κάνουμε είναι να παρέχουμε όρους σύνδεσης που παρέχουν κάποια διαφάνεια στους παραγωγούς, όμως δεν θα παρέχεται η διαφάνεια που θα ήθελαν οι παραγωγοί. Με τις συμφωνίες ευέλικτης σύνδεσης θα προσπαθήσουμε να παρέχουμε τους καλύτερους όρους σύνδεσης, αν και θα είναι πιο ακριβοί απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν», σημείωσε ο κ. Μάργαρης.
Το Πάσχα
Στο θέμα των ευέλικτων συνδέσεων εστίασε και ο Αντιπρόεδρος του κλάδου ενέργειας της ΡΑΑΕΥ κ. Δημήτρης Φούρλαρης λέγοντας ότι με το μοντέλο αυτό είπε, τα αιολικά πάρκα θα μπορούν να συνδέονται πιο γρήγορα δίνοντάς τους την δυνατότητα να λειτουργούν εντός ορισμένων ορίων κατά την διάρκεια περιόδων υψηλής συμφόρησης. Ο ίδιος αναφέρθηκε και στο θέμα των περικοπών ενέργειας που είναι αποτέλεσμα της πλεονάζουσας ενέργειας σε συνδυασμό με την χαμηλή ζήτηση, λέγοντας ότι πέρσι οι ΑΠΕ παρήγαγαν 13.853 γιγαβατώρες με τις περικοπές να φτάνουν τις 386 γιγαβατώρες αντιπροσωπεύοντας το 2,7% της συνολικής παραγωγής. Η αιολική ενέργεια επηρεάστηκε περισσότερο με 260 γιγαβατώρες στα «σκουπίδια» που αντιπροσωπεύουν το 67% των περικοπών ΑΠΕ.
Να σημειωθεί ότι ήδη ετοιμάζεται το πλάνο για τις ημέρες του Πάσχα, όπου και σχεδιάζονται μεγάλες περικοπές ενέργειας προκειμένου το ηλεκτρικό σύστημα να μην καταρρεύσει. Σχετικά με τον κίνδυνο blackout ο καθηγητής του ΕΜΠ και επικεφαλής της Ομάδας Διοίκησης Έργου του ΥΠΕΝ κ. Σταύρος Παπαθανασίου ανέφερε χθες ότι στην Ελλάδα, η υπερπαραγωγή μπορεί να γίνει επικίνδυνη αν δεν υπάρχει τρόπος να απορροφηθεί το πλεόνασμα ενέργειας καθώς δημιουργείται ανισορροπία στο δίκτυο.
Υπενθυμίζεται ότι το Πάσχα του 2023 οι εξαγωγές έφτασαν τα 2 GW, δηλαδή πολύ κοντά στο τεχνικό όριο των διασυνδέσεων. Και το 2024 ο κίνδυνος υπερπαραγωγής αυξήθηκε καθώς προστέθηκαν επιπλέον 2,5 GW νέων ΑΠΕ (κυρίως φωτοβολταϊκών), με τα 800 MW από αυτά να βρίσκονται συνδεδεμένα στο δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ τα οποία δεν μπορούν να ελεγχθούν άμεσα καθώς δεν διαθέτουν το κατάλληλο σύστημα τηλε-εποπτείας.
Στο θέμα των δικτύων και της προσφοράς για επενδύσεις ΑΠΕ αναφέρθηκε μιλώντας στην ίδια ημερίδα και ο Νίκος Τσάφος, ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας. Όπως είπε αν υπολογίσουμε ότι σήμερα οι ΑΠΕ ανέρχονται στα 15 GW και προσθέσουμε τα 15 GW όπου έχουν δοθεί όροι σύνδεσης και τα 40-50 GW που περιμένουν να μπουν στο δίκτυο τότε φτάνουμε τα 70-80GW. «Για μένα, το πραγματικό ερώτημα δεν είναι οι όροι σύνδεσης αλλά το τι να κάνουμε όταν 80GW μπαίνουν σε μια αγορά των 5,5 GW», διερωτήθηκε ο κ. Τσάφος σημειώνοντας ότι τα ζητήματα αυτά απασχολούν όλη την ευρωπαϊκή αγορά.
Παράλληλα ο ίδιος επισήμανε ότι δε θα πρέπει να δεσμεύουν τον ηλεκτρικό χώρο έργα με αμφίβολο ορίζοντα ανάπτυξης και υλοποίησης αλλά να δοθεί προτεραιότητα σε αυτά που έχουν «πραγματική πρόοδο» τονίζοντας ότι απαιτείται ένα δικαιότερο σύστημα διαχείρισης των αδειών σύνδεσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι οι επενδυτές έχουν πρόσβαση στο δίκτυο και ότι τα μη βιώσιμα έργα δεν μπλοκάρουν την διαδικασία.
Η ζήτηση
Πάντως, “κλειδί” για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών είναι ο εξηλεκτρισμός της οικονομίας και η συνακόλουθη αύξηση της ζήτησης ενέργειας. Όπως είπε ο κ. Μάργαρης. «Ακούμε πολλά για ευελιξία και αποθήκευση, αλλά υπάρχει ένα όριο. Αυτό που υπονοώ είναι η ανάγκη για περισσότερη ζήτηση. Οι τομείς που μπορούν να αυξήσουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας είναι τα Data Centers στα οποία επενδύει ο ΑΔΜΗΕ αλλά και η ηλεκτροκίνηση, ένας ακόμη τομέας που ο διαχειριστής έχει επιλέξει να επεκταθεί.
«Τα data centers είναι ένας νέος, ταχύτατα αναπτυσσόμενος κλάδος στην Ελλάδα.» Το πρόβλημα είναι ότι θέλουν να εγκατασταθούν κοντά σε τηλεπικοινωνιακές υποδομές, αλλά αυτές οι περιοχές δεν είναι πάντα συμβατές με τη χωρητικότητα του δικτύου.
