Η επιτάχυνση των πληθωριστικών πιέσεων λόγω της ενεργειακής κρίσης που επέτεινε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, διαταραχή που συνεχίστηκε και το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου 2022, επηρεάζει αρνητικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, σημειώνουν οι αναλυτές της Eurobank στη εβδομαδιαία ανάλυσή τους “7 Ημέρες Οικονομία”.
Ήδη από το α’ τρίμηνο του έτους, τονίζουν, η πορεία του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος πέρασε σε αρνητικό έδαφος.
Όπως σημειώνει η τράπεζα, το 1ο τρίμηνο 2022, παρά την άνοδο του πληθωρισμού, ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης στην Ελλάδα παρέμεινε ισχυρός στο 2,3% QoQ / 7,0% YoY με το εποχικά διορθωμένο πραγματικό ΑΕΠ να ανέρχεται στα €47,2 δισεκ. (ονομαστικό ΑΕΠ στα €49,8 δισεκ.) και να είναι υψηλότερο κατά 3,0% σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η κυρίαρχη αρνητική διαταραχή του 2ου τριμήνου 2022 ήταν η επιτάχυνση των πληθωριστικών πιέσεων λόγω της ενεργειακής κρίσης που επέτεινε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, διαταραχή που συνεχίστηκε και το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου 2022. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος του ΕνΔΤΚ αυξήθηκε κατά 10,4% YoY την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου 2022 από 6,6% YoY την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2022, ενώ το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου 2022 ενισχύθηκε περαιτέρω κατά 11,4% ΥοΥ.
Η εν λόγω εξέλιξη επηρεάζει αρνητικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Ήδη από το 1ο τρίμηνο 2022 ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών πέρασε σε αρνητικό έδαφος (-2,8% ΥοΥ) έπειτα από 4 συνεχή τρίμηνα με θετικό πρόσημο. Το 2ο τρίμηνο 2022 τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης προς άμβλυνση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης, η ενίσχυση της απασχόλησης και η αύξηση του κατώτατου μισθού αναμένεται να έχουν θετική επίδραση στο ονομαστικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Ωστόσο, κρίνεται πολύ πιθανόν η προαναφερθείσα ονομαστική αύξηση να μην υπερέβη το μέγεθος του πληθωρισμού (10,4% ΥοΥ) με αποτέλεσμα ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών να παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος για δεύτερο τρίμηνο στη σειρά.
Η ιδιωτική κατανάλωση είναι θετική συνάρτηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και του πλούτου τους, φυσικού και χρηματοοικονομικού. Το 1ο τρίμηνο 2022, παρά τη μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε με ισχυρό ρυθμό της τάξης του 2,5% QoQ / 11,6% YoY, ωστόσο αυτό επετεύχθη με έντονα αρνητικό ρυθμό αποταμίευσης (-9,3%), αποταμίευσης που συσσωρεύθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η αύξηση του πληθωρισμού και συνεπακόλουθα η πιθανή μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών το 2ο τρίμηνο 2022, συνιστούν έναν πτωτικό κίνδυνο για την ιδιωτική κατανάλωση.
Σύμφωνα με σχετική δημοσίευση της ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου, ήτοι οι πωλήσεις του εν λόγω κλάδου σε σταθερές τιμές, κινήθηκε καθοδικά σε τριμηνιαία βάση το 2ο τρίμηνο 2022 (-0,7% QoQ), ενώ σε ετήσια βάση επιβραδύνθηκε κατακόρυφα στο 0,3% YoY από 10,4% YoY το 1ο τρίμηνο 2022. Σε αυτό το αποτέλεσμα συνέβαλε και η εξασθένιση της θετικής επίδρασης βάσης από το δεύτερο παρατεταμένο lockdown. Τέλος την ίδια περίοδο, ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή του ΙΟΒΕ, ένα μέτρο των προσδοκιών των νοικοκυριών για τη μελλοντική οικονομική τους κατάσταση, μειώθηκε στις -53,0 μονάδες (χαμηλό 19 τριμήνων) από -43,6 μονάδες το 1ο τρίμηνο 2022.
Εν αντιθέσει με τους πτωτικούς κινδύνους αναφορικά με την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2ο τρίμηνο 2022, αισιόδοξα μηνύματα λαμβάνονται για την πορεία των εξαγωγών υπηρεσιών λόγω της καλύτερης του αναμενομένου πορείας του τουρισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών της ΤτΕ, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις το 1ο εξάμηνο 2022 ανήλθαν στο 94,7% των αντίστοιχων εισπράξεων του 2019 (€5,1 δισεκ.) και οι αφίξεις στο 84,9% (8,0 εκατ. ταξιδιώτες). Το 2ο τρίμηνο 2022 λόγω της εύρωστης πορείας των τουριστικών εσόδων, το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά €3,7 δισεκ. υπεραντισταθμίζοντας τη διεύρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών κατά €3,3 δισεκ.
Εν κατακλείδι, η απότομη αύξηση του πληθωρισμού το 2ο τρίμηνο 2022 συνιστά έναν πτωτικό κίνδυνο για τα αποτελέσματα της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης σε επίπεδο εθνικών λογαριασμών. Από την άλλη πλευρά, η πορεία των τουριστικών εσόδων δημιουργεί προσδοκίες για ισχυρή αύξηση των εξαγωγών υπηρεσιών το ίδιο τρίμηνο.
Σύμφωνα με το τελευταίο τεύχος του περιοδικού Focus Economics, η μέση εκτίμηση της αγοράς για τον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης στην Ελλάδα το 2ο τρίμηνο 2022 είναι στο -0,5% QoQ / +5,3% YoY και για το σύνολο των ετών 2022 και 2023 στο 4,2% και 2,6% αντίστοιχα (6,9% σωρευτικά 2022-2023).
