Ένα παλιό, φθηνό και ασφαλές φάρμακο, που χορηγείται ως αποχρεμπτικό για τη βρογχίτιδα, μπορεί να ανακόπτει την επιδείνωση των πασχόντων από COVID-19, μειώνοντας τον κίνδυνο διασωλήνωσης και θανάτου εξαιτίας της.
Τη σχετική ανακοίνωση έκαναν ‘Ελληνες επιστήμονες από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και το Νοσοκομείο Άγιος Ανδρέας της Πάτρας, οι οποίοι μελέτησαν ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή πνευμονία λόγω της COVID-19. Σε ορισμένους από αυτούς χορήγησαν Ν-ακετυλ-κυστεΐνη (NAC), ένα αποχρεμπτικό που διατίθεται ευρέως από τη δεκαετία του ’60 και κυκλοφορεί στη χώρα μας (Fluimucil) ως μη συνταγογραφούμενο αποχρεμπτικό.
Όπως έδειξε η μελέτη, οι ασθενείς με COVID-19 που λάμβαναν επί 14 ημέρες την Ν-ακετυλ-κυστεΐνη ως επικουρική θεραπεία, είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν εξέλιξη της πνευμονίας τους σε σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια. Έτσι είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να χρειασθούν διασωλήνωση και υποστήριξη της αναπνοής τους, αλλά και πολύ μικρότερο κίνδυνο να χάσουν τελικά τη ζωή τους.
Επιστημονικά υπεύθυνος της μελέτης ήταν ο καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων και αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Μάρκος Μαραγκός. Επικεφαλής ήταν ο επίκουρος καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Στέλιος Ασημακόπουλος, ενώ συμμετείχαν οι ιατροί από τις Παθολογικές Κλινικές και τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των δύο νοσοκομείων κ.κ. Αδαμαντία Αρέθα, Δημήτρης Κομνηνός, Δήμητρα Δημητροπούλου, Μαρία Λαγκαδινού, Λυδία Λεωνίδου, Ιωάννα Οικονόμου και Αθανασία Μουζάκη.
Η μελέτη
Η σημαντική αυτή ανακάλυψη δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στο ιατρικό περιοδικό Infectious Diseases. Όπως γράφουν οι έλληνες γιατροί, προσέθεσαν την Ν-ακετυλ-κυστεΐνη στην φαρμακευτική αγωγή που χορηγούσαν σε 42 ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή πνευμονία από COVID-19.
Η χορήγηση του φαρμάκου γινόταν από το στόμα, δύο φορές την ημέρα, επί 14 ημέρες. Τις εκβάσεις των ασθενών αυτών συνέκριναν με εκείνες 40 άλλων ασθενών, οι οποίοι λάμβαναν την καθιερωμένη θεραπεία.
Στόχος της μελέτης ήταν να εξακριβωθεί πόσοι ασθενείς (και από τις δύο ομάδες) θα εξελίσσονταν σε σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια και διασωλήνωση και ποια θα ήταν η θνητότητα σε 14 και 28 ημέρες.
Οι δυσμενείς αυτές εξελίξεις ήταν σημαντικά χαμηλότερες στους ασθενείς που λάμβαναν επικουρικά Ν-ακετυλ-κυστεΐνη. Επιπλέον, το φάρμακο βελτίωσε προοδευτικά τον δείκτη οξυγόνωσης (πηλίκο PO2/FiO2) των ασθενών που το λάμβαναν, καθώς και τα επίπεδα ορισμένων δεικτών που υποδηλώνουν αυξημένη φλεγμονή ή/και πηκτικότητα στον οργανισμό. Τέτοιοι δείκτες είναι π.χ. τα λευκά αιμοσφαίρια, η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), τα D-dimers κ.λπ.
Τα ευρήματα αυτά ενισχύουν εκείνα προγενέστερων μελετών που είχαν συσχετίσει την Ν-ακετυλ-κυστεΐνη με καλύτερη κλινική πορεία των ασθενών. Μάλιστα το φάρμακο είχε συμπεριληφθεί ήδη από την άνοιξη στον κατάλογο των συμπληρωματικών (επικουρικών) θεραπειών που χορηγούνται στην Ιταλία στους ασθενείς που νοσηλεύονται στο σπίτι.
Ειδικότερα, την είχαν συμπεριλάβει στις κοινές κατευθυντήριες οδηγίες τους για την αντιμετώπιση της COVID-19 η Ιταλική Εταιρεία Νοσοκομειακών Πνευμονολόγων (AIPO), η Ιταλική Πνευμονολογική Εταιρεία (ITS) και η Επιστημονική Εταιρεία Γενικών Ιατρών (METIS).
Όπως εξηγούν οι ερευνητές στο άρθρο τους, η Ν-ακετυλ-κυστεΐνη δεν έχει μόνο βλεννολυτική δράση, χάρη στην οποία διευκολύνει την απόχρεμψη στους πάσχοντες από βρογχίτιδα. Ασκεί επίσης αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, η οποία στην περίπτωση της COVID-19 είναι πολύ σημαντική, καθώς οι βλάβες που προκαλεί η νόσος συσχετίζονται άμεσα με την συστηματική φλεγμονή και το οξειδωτικό stress.
Ειδικότερα, η μόλυνση από τον νέο κορωνοϊό προκαλεί σε ορισμένους ασθενείς οξειδωτικό stress και μια υπερβολική, φλεγμονώδη απόκριση του ανοσοποιητικού που είναι γνωστή ως «καταιγίδα των κυτταροκινών». Οι αντιδράσεις αυτές προσβάλλουν πολλά όργανα και συστήματα του οργανισμού. Ανοίγουν επίσης τον δρόμο για επιπλοκές όπως η σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια, για την αντιμετώπιση της οποίας συχνά απαιτείται διασωλήνωση.
Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η προσθήκη της Ν-ακετυλ-κυστεΐνης στην αγωγή των νοσηλευόμενων πασχόντων από μέτρια ή σοβαρή πνευμονία από COVID-19, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διασωλήνωσης. Αυτό όμως πρέπει να επιβεβαιωθεί σε μεγαλύτερες μελέτες, στις οποίες θα ενταχθούν περισσότεροι ασθενείς, από περισσότερα νοσηλευτικά κέντρα, υπογραμμίζουν οι ερευνητές στο άρθρο τους.
Η Ν-ακετυλ-κυστεΐνη κυκλοφορεί παγκοσμίως και στη χώρα μας (Fluimucil) ως μη συνταγογραφούμενο αποχρεμπτικό. Ωστόσο έχει και ενδονοσοκομειακή χρήση, καθώς έχει διαπιστωθεί πως δρα ως αντίδοτο στην υπερδοσολογία παρακεταμόλης. Μάλιστα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει εντάξει στον Πρότυπο Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων που πρέπει να υπάρχουν σε κάθε σύστημα Υγείας.
Στη χώρα μας είναι εγκεκριμένη για τη ρευστοποίηση των εκκρίσεων σε ασθενείς όλων των ηλικιών με βρογχίτιδα, εμφύσημα, τραχειοβρογχίτιδα ή χρόνια ασθματική βρογχίτιδα, καθώς και για προφύλαξη από την ηπατική νέκρωση σε περίπτωση δηλητηρίασης από παρακεταμόλη.
