Η ενεργειακή μετάβαση της χώρας ήταν το θέμα της ειδικής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ, που συνήλθε χθες Παρασκευή΄1η Αυγούστου, στην Πτολεμαΐδα, σε συνεργασία με τον Δήμο Εορδαίας και το Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων.
Στην συνεδρίαση του ΔΣ της ΚΕΔΕ απεύθυναν χαιρετισμό η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως που πραγματοποιεί επίσκεψη στην Κοζάνη καθώς και ο υφυπουργός Μεταφορών Μιχάλης Παπαδόπουλος.
Παραβρέθηκαν οι βουλευτές της ΠΕ Κοζάνης Στάθης Κωνσταντινίδης, Παρασκευή Βρυζίδου και Γιώργος Αμανατίδης καθώς και πλήθος αυτοδιοικητικών από δήμους της Δυτικής Μακεδονίας. Μίλησαν επίσης οι:
Παναγιώτης Γραμμέλης, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων του ΕΚΕΤΑ και ο Γιώργος Αδαμίδης, πρόεδρος ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ.
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου κατά την έναρξη της ομιλίας του υπογράμμισε ότι «το θέμα της ενεργειακής μετάβασης για τη Δυτική Μακεδονία είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό που εμείς αντιμετωπίζουμε στις τοπικές μας κοινωνίες και σχετίζονται με το ενεργειακό κόστος.
Και η μετάβαση αυτή, για να είναι βιώσιμη και ομαλή, έχει δύο αναγκαίες συνθήκες. Πρώτον την αλλαγή της επιχειρηματικής κουλτούρας του τοπικού πληθυσμού που μέχρι σήμερα ασχολούταν αποκλειστικά με δουλειές γύρω από τον λιγνίτη και τα ορυχεία και το δεύτερο, την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος της χώρας με έναν τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μην ξαναζήσουμε την πρωτοφανή ενεργειακή κρίση που σήμερα ζούμε πανευρωπαϊκά».
Η συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ τόνισε πως «αποφασίσαμε να πάμε από την απολιγνιτοποίηση στην αεριοποίηση. Αποφασίσαμε να εγκαταλείψουμε ένα ορυκτό καύσιμο που είναι ο λιγνίτης, και να πάμε σε ένα άλλο ορυκτό καύσιμο, που είναι το αέριο, το οποίο μάλιστα δεν παράγουμε στη χώρα. Γιατί φυσικά το δίλλημα δεν είναι αέριο από τη Ρωσία ή LNG από την Αμερική ή αλλού…
Την ώρα αυτή θα πρέπει να πατήσουμε μια παύση και να ξαναδούμε τα ενεργειακά δεδομένα της χώρας. Και το πρώτο αποτέλεσμα και συμπέρασμα που εξάγεται, είναι πως η απολιγνιτοποίηση μάλλον είχε θέσει υπέρμετρα αισιόδοξους στόχους ως προς τον χρόνο υλοποίησης. Σίγουρα στόχους που με τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα, πρέπει να αναθεωρήσουμε.
Υπάρχει όμως παρ’ όλα αυτά ελπίδα να προχωρήσουμε; Έχουν υλοποιηθεί, έχουν σχεδιαστεί και πρόκειται να υλοποιηθούν, πολύ φιλόδοξα project.
Ποιες λύσεις υπάρχουν
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ επισήμανε πως «για παράδειγμα το White Dragon, το project το οποίο βλέπει διπλά το υδρογόνο, από και προς υδρογόνο, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Παρ’ όλα αυτά πρέπει να πάει γρήγορα. Περιμένουμε περισσότερα από την προώθηση τέτοιων καινοτόμων λύσεων. Γιατί ναι, το υδρογόνο θα μπορούσε να είναι η επόμενη μέρα, και θα μπορούσε να είναι εδώ, που υπάρχει η γνώση, υπάρχει η εμπειρία του Πανεπιστημίου με τις spin off του.
Ναι, η πρώτη απάντηση είναι οι ΑΠΕ, αλλά το ξέρουμε όλοι μας πως οι ΑΠΕ, δεν μπορούν να είναι η μοναδική πηγή ενέργειας. Δεν μπορούν να είναι η μονάδα βάσης για την απολιγνιτοποίηση. Σίγουρα όχι χωρίς αποθήκευση, και εδώ ξεκινάει η κουβέντα για το πράσινο υδρογόνο που θα μπορεί να καλύψει τέτοιες ανάγκες, μαζί με λύσεις αντλησιοταμίευσης, όπου αυτές είναι εφικτές.
Συνεπώς θα πρέπει να δούμε αφενός ποια θα είναι αυτή η βάση, αλλά και αφετέρου πως οι Δήμοι τοποθετούνται σε όλο αυτό το σχέδιο, πώς αυτή η μετάβαση επηρεάζει την Αυτοδιοίκηση, και πώς η Αυτοδιοίκηση μπορεί να συμμετέχει ακόμη πιο ενεργά στη μετάβαση αυτή»..
Προτεραιότητα η οικονομική ενίσχυση των Δήμων για να αντιμετωπίσουν το υψηλό ενεργειακό κόστος
«Είμαστε, συνέχισε, ακριβώς στο κομβικό σημείο που αυτή η αλλαγή στο ενεργειακό μείγμα, αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία από τη ρωσική εισβολή, δημιουργούν «πονοκέφαλο» στους Δήμους και τις ΔΕΥΑ, όπως ακριβώς και στους πολίτες, κάθε μήνα ή δίμηνο που ανοίγουν λογαριασμούς. Ένα σοκ το οποίο προς το παρόν δεν έχει επουλωθεί.
Υπήρξαν μεν βοήθειες όντως με την επιδότηση στην τιμή της κιλοβατώρας, η επιδότηση αυτή όμως δεν καλύπτει ούτε καν το ένα τρίτο της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Βοηθηθήκαμε και με την πρώτη δόση ενίσχυσης από το υπουργείο Εσωτερικών, με μία επιπλέον ΚΑΠ σε δύο δόσεις και τη μισή δόση ΚΑΠ για τα σχολεία, όμως είναι ξεκάθαρο ότι αυτή η οικονομική ενίσχυση, δεν φτάνει».
Οι ενεργειακές κοινότητες μέρος της λύσης για Δήμους και ΔΕΥΑ
«Το αμέσως επόμενο βήμα, είπε, είναι η μακροπρόθεσμη απεξάρτηση Δήμων και ΔΕΥΑ από οποιεσδήποτε πλέον τέτοιες μεταβολές στην ενέργεια, γιατί δεν πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο.
Και η λύση είναι πάρα πολύ απλή.
Να δοθεί προτεραιότητα στις Δημοτικές ενεργειακές κοινότητες (Δήμοι και ΔΕΥΑ) προκειμένου να εξασφαλίσουν τον απαραίτητο «ηλεκτρικό χώρο» για παραγωγή ενέργειας από ήλιο, αέρα ή και γεωθερμία.
Πηγή χρηματοδότησης των δημοτικών κοινοτήτων μπορεί να είναι το Ταμείο Ανάκαμψης, προκειμένου να καλυφθεί ένα ποσοστό της δαπάνης.
Και φυσικά κομμάτι της παραγόμενης ενέργειας οφείλουμε να το κατευθύνουμε σε νοικοκυριά τα οποία κινούνται κάτω από το όριο της ενεργειακής φτώχειας».
Η Ηλεκτροκίνηση δεν είναι πανάκεια – Ναι στην «πράσινη» παραγωγή ενέργειας
Στο πακέτο της μακροπρόθεσμης ενεργειακής απεξάρτησης ο κ. Παπαστεργίου ενέταξε και την ηλεκτροκίνηση, «που όμως δεν είναι πανάκεια εφόσον εξακολουθούμε να παράγουμε με συμβατικούς τρόπους ενέργεια».
«Όλα αυτά, τόνισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, νομίζω ότι δημιουργούν ένα πακέτο το οποίο έχει νόημα και για την περιοχή. Άρα ναι στην επόμενη μέρα, ναι σε πιο πράσινες και ενεργειακά αυτόνομες πόλεις, ναι σε μια πιο πράσινη παραγωγή ενέργειας, να ξαναδούμε όμως τους χρόνους μετάβασης. Τα νέα δεδομένα, όπως γεωπολιτικά διαμορφώνονται, πρέπει να μας κάνουν να αναθεωρήσουμε κάποιες από τις παραμέτρους».
Κλείνοντας ο κ. Παπαστεργίου υπογράμμισε: «Πιστεύω πως με περισσότερο διάλογο και συνεργασία, πολύ γρήγορα θα βρούμε τις λύσεις που απαιτούνται. Η Αυτοδιοίκηση είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος».
Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως γνωστοποίησε την πρόθεση του υπουργείου Παιδείας να στηρίξει τη λειτουργία ενός θεματικού Δημόσιου ΙΕΚ με έμφαση τις ΑΠΕ με απώτερο στόχο την προετοιμασία του ανθρώπινου δυναμικού στην διαδικασία μετάβασης που ήδη βρίσκεται η περιοχή της Κοζάνης. Παράλληλα βρήκε την ευκαιρία να ευχαριστήσει τους Δημάρχους της χώρας αλλά και την Αυτοδιοίκηση για την κοινή προσπάθεια που έγινε μέσα στην πανδημία, για την ασφαλή λειτουργία των σχολικών μονάδων.
Ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδιος για τις Μεταφορές Μιχάλης Παπαδόπουλος, παρουσίασε την πορεία εξέλιξης των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και αναφέρθηκε στο κοινό όραμα για περισσότερο βιώσιμες, σύγχρονες και ανθρώπινες πόλεις, που θα αξιοποιούν τις υφιστάμενες υποδομές, θα λαμβάνουν υπόψη όλα τα μέσα μεταφοράς και θα προωθούν φιλικούς για το περιβάλλον τρόπους μετακίνησης. Ο κ. Παπαδόπουλος εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι Δήμοι μπορούν να υλοποιήσουν ουσιαστικές αλλαγές στις ελληνικές πόλεις και υπενθύμισε ότι από τον Μάρτιο 2021 είναι σε ισχύ ο ν. 4784/2021 με τον οποίο θεσπίζεται ολοκληρωμένο πλαίσιο κατάρτισης των ΣΒΑΚ, με στόχο την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας στρατηγικά, σε περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο.
Οι προτάσεις των αιρετών της Δυτικής Μακεδονίας
Ο δήμαρχος Εορδαίας Παναγιώτης Πλακεντάς, τόνισε ότι «ο χρονικός ορίζοντας για την απεξάρτηση από το λιγνίτη δεν επαρκεί» κι ότι «ζητάμε ένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό με γνώμονα την ενεργειακή επάρκεια της χώρας».
Υπογράμμισε ότι «το αίτημα του ΥΠΕΝ προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για δημιουργία ενός μηχανισμού στρατηγικής εφεδρείας είναι επιτακτικό για την αντιμετώπιση των απειλών, για την ασφάλεια του εφοδιασμού και ότι πρέπει να εφαρμοστεί σε μόνιμη βάση και στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού».
Επίσης τόνισε ότι «το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης με τον τρόπο που έχει προγραμματιστεί δεν είναι δίκαιο ούτε αναπτυξιακό. Προωθεί μία βίαιη προσέγγιση, σπασμωδική και αναποτελεσματική, κόντρα στις συνταγματικές αρχές της ισονομίας και της ισοπολιτείας» και ως εκ τούτου «επιβάλλεται ο ανασχεδιασμός του αρχικού χρονοδιαγράμματος για τη μετάβαση, ο ρεαλιστικός σχεδιασμός με αρχή, μέση, τέλος και ορόσημα προόδου των διαδικασιών ανά τακτά διαστήματα. Επίσης απαιτείται ο διαχωρισμός στον προγραμματισμό του εγχειρήματος σε βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους και η ολοκλήρωση του τελικού στόχου σε ορίζοντα δεκαετίας, στο πλαίσιο καλών πρακτικών που έχουν ακολουθηθεί σε άλλες περιοχές».
Ο πρόεδρος της ΠΕΔ Δυτικής Μακεδονίας και δήμαρχος Γρεβενών Γιώργος Δασταμάνης ανέφερε ότι «παραμένουμε σταθεροί στην βασική αρχή ότι πρώτα διασφαλίζουμε τις θέσεις εργασίας και μετά καταργούμε την λιγνιτική δραστηριότητα» και τόνισε ότι «η περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί μοναδικό παράδειγμα παγκοσμίως μιας βίαιης μετάβασης μέσα σε ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα».
Ο πρόεδρος του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων και δήμαρχος Φλώρινας Βασίλης Γιαννάκης τόνισε ότι «η μετάβαση στην μετά λιγνίτη εποχή γίνεται μέσα σ’ ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα, τη στιγμή που η περιοχή μας αντιμετωπίζει ήδη εκρηκτικά προβλήματα ανεργίας, γήρανσης, μετανάστευσης και χαμηλής επιχειρηματικότητας».
«Σήμερα, αναζητούνται επειγόντως λύσεις αμέσου εφαρμογής για να αποφευχθεί η πληθυσμιακή συρρίκνωση της περιοχής και η «απονεύρωση» της κοινωνίας από τους νέους ανθρώπους» τόνισε ο κ. Γιαννάκης και πρόσθεσε ότι «απαιτείται ισχυρός συντονισμός ώστε οι υπηρεσίες μετάβασης και μετεκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού με την δημιουργία θέσεων εργασίας να συμπεριλάβουν όλη την εφοδιαστική αλυσίδα».
Στη συνεδρίαση τοποθετήθηκαν το σύνολο των επικεφαλής των αυτοδιοικητικών παρατάξεων στο Δ.Σ. της ΚΕΔΕ και συμφωνήθηκε να εκδοθεί τις επόμενες ημέρες ένα κοινό ψήφισμα θέσεων πάνω στο ζήτημα της ενεργειακής μετάβασης της χώρας αλλά και της ενίσχυσης της ενεργειακής αυτάρκειας, με βάση τις προτάσεις των Δήμων της Δυτικής Μακεδονίας , αφού προηγηθεί επεξεργασία των θέσεων αυτών.
Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος Δ. Παπαστεργίου υιοθέτησε την άποψη των αιρετών της περιοχής τονίζοντας πως οι δήμαρχοι δεν είναι λιγνιτολάγνοι, αλλά ορθολογιστές που αναζητούν βιώσιμες λύσεις με ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα, που θα εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμα την τοπική ανάπτυξη και απασχόληση.
