Τραγικές καθυστερήσεις στις ακτινοθεραπείες των καρκινοπαθών προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού και στη χώρα μας σύμφωνα με τα αποτελέσματα δύο μελετών που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Πειραιά και παρουσιάστηκαν χθες από την Πλατφόρμα Διαλόγου All.Can Greece.
Αναλυτικά περίπου το 90% των επεμβατικών διαγνωστικών εξετάσεων που είχαν προγραμματίσει οι καρκινοπαθείς ασθενείς στην Ελλάδα ματαιώθηκαν ή αναβλήθηκαν κατά τους μήνες της επιδημίας, με τραγικές επιπτώσεις στην πορεία της υγείας τους.
Το κακό δεν σταματάει όμως εδώ. Πολύμηνες καθυστερήσεις υπάρχουν και στον προγραμματισμένο προ-συμπτωματικό έλεγχο, σε απεικονιστικές εξετάσεις. Επίσης οι τροποποιήσεις στο θεραπευτικό πρόγραμμα από τον Μάρτιο του 2020 έως και το καλοκαίρι έβγαλαν εκτός προγράμματος σε πολλές εκατοντάδες καρκινοπαθείς που αγωνιούσαν για την εξέλιξη της πορείας της υγείας τους.
Και στις δύο μελέτες συνεκτιμήθηκε και η επίδραση που είχε η περίοδος της πανδημίας στους ογκολογικούς ασθενείς. Όπως διαπίστωσαν οι συντάκτες των δύο μελετών, τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι καρκινοπαθείς με τις καθυστερήσεις πριν την πανδημία, επιδεινώθηκαν κατά τη πρώτη φάση της.
Μάλιστα μόλις 13% των ογκολογικών ασθενών κρίνει αποτελεσματικές τις ενέργειες της κυβέρνησης κατά το 2ο και 3ο κύμα της πανδημίας σε σχέση με το 64% του 1ου κύματος.
Τα ευρήματα των μελετών
Μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκαν:
-Ματαίωση ή αναβολή για το 90% περίπου των επεμβατικών διαγνωστικών εξετάσεων.
-Μεγάλες καθυστερήσεις στις διαγνωστικές απεικονίσεις και τις διαγνωστικές εξετάσεις.
-Μεγάλες ελλείψεις προσωπικού.
-Πρωτοφανείς ελλείψεις αναλώσιμων υλικών.
-Διακοπή η τροποποίηση των περισσότερων τύπων αντικαρκινικής θεραπείας.
-Μεγάλες καθυστερήσεις και αναβολές προγραμματισμένων ραντεβού.
-Εμφάνιση μορφών καρκίνου σε προχωρημένα στάδια.
-Διακοπή προγραμμάτων πρόληψης και προ-συμπτωματικών ελέγχων.
«Οι δύο μελέτες καταγράφουν με σαφήνεια τις αιτίες των καθυστερήσεων στην έναρξη της θεραπείας και της ακτινοθεραπείας, όπως καταγράφηκαν στις έρευνες ασθενών που διεξήχθησαν πριν και μετά την πανδημία, και βιώνονται από τους ασθενείς, προσφέροντας βιώσιμες συστάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων εμποδίων» επισήμανε η πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου-ΕΛΛΟΚ, κ. Καίτη Αποστολίδου.
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Εταιρείας Παθολόγων Ογκολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), κυρία Ζένια Σαριδάκη υπογράμμισε ότι «κατά τη διάρκεια της πανδημίας, χάθηκαν ή καθυστέρησαν προσυμπτωματικές εξετάσεις, εξετάσεις παρακολούθησης, θεραπείες ογκολογικών ασθενών, συνεδρίες ακτινοθεραπείας αλλά και ογκολογικά χειρουργεία. Για πρώτη φορά τώρα, μέσω των αποτελεσμάτων των δύο μελετών, έχουμε μια εικόνα για τον βαθμό στον οποίο έγινε αυτό».
Στην αξία της έγκαιρης και σωστής ιστολογικής διάγνωσης σε συνδυασμό με την εκτίμηση των βιοδεικτών που απαιτούνται για τη στοχευμένη και εξατομικευμένη θεραπεία των ασθενών, αναφέρθηκε η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογικής Ανατομικής (ΕΕΠΑ), κυρία Αφροδίτη Νόννη, επισημαίνοντας την υποστελέχωση των Παθολογοανατομικών Εργαστηρίων.
Ο κ. Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας (ΕΕΧΟ) ανέφερε ότι «κατά τη διάρκεια της αρχικής φάσης της πανδημίας εκτιμάται ότι περισσότερες από 2,5 εκατομμύρια χειρουργικές επεμβάσεις για καρκίνο παγκοσμίως αναβλήθηκαν ως συνέπεια των αναγκών νοσηλείας Covid-19 ασθενών και της έλλειψης κλινών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Επίσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας σε πολλές χώρες κατέστη αναγκαία η διαλογή ογκολογικών χειρουργικών ασθενών, ενώ παρατηρήθηκε προσέλευση ασθενών σε προχωρημένα στάδια καρκίνου με συνέπεια την αδυναμία ριζικής χειρουργικής αντιμετώπισής τους καθώς οι ασθενείς αμελούσαν τις προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο».
Έλλειψη ακτινοθεραπευτικών μηχανημάτων και προσωπικού
Σύμφωνα με τους ειδικούς η Ελλάδα διαθέτει 56 μηχανήματα (32 δημόσια-24 ιδιωτικά), υπολειπόμενη του ευρωπαϊκού «στόχου» των 7 μηχανημάτων ανά εκατομμύριο κατοίκων, πολλά εκ των οποίων χρήζουν αντικατάστασης λόγω παλαιότητας.
Παρατηρείται σοβαρή υποστελέχωση σε ειδικευμένο προσωπικό (σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα), η οποία αποτελεί έναν από τους λόγους που ενώ στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ η ακτινοθεραπεία είναι η κύρια θεραπεία για περισσότερο από το 60% των ασθενών με καρκίνο, αυτό το ποσοστό στην Ελλάδα εκτιμάται σχεδόν στο 30% με αποτέλεσμα το σύστημα υγείας να είναι αναγκασμένο να πληρώνει για ακριβότερες θεραπείες οι οποίες είναι λιγότερο αποτελεσματικές.
Καταγράφεται επίσης έντονη αυξητική τάση στο συνολικό πλήθος των συνεδριών και αντίστοιχη αυξητική τάση και στο σύνολο της δαπάνης του ΕΟΠΠΥ στη χώρα.
Από τις 13 Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας μόνο οι 7 έχουν την δυνατότητα συνεδριών ακτινοθεραπείας, με τις υπηρεσίες να είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένες κυρίως στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.
Σημειώνεται ότι η συνολική δημόσια δαπάνη αποζημίωσης υπηρεσιών ακτινοθεραπείας στην Ελλάδα αυξήθηκε από 18 εκατομμύρια ευρώ το 2013 σε 27 εκατ. ευρώ το 2020, ενώ η αντίστοιχη ιδιωτική παρουσίασε μικρότερη αύξηση από 18 εκατ. το 2013 σε 24 εκατ. ευρώ το 2020.
