Τι πιστεύουν Έλληνες και Τούρκοι για τις σχέσεις των δύο χωρών; Πώς βλέπουν οι μεν τους δε; πόσα ξέρουν οι μεν για τους δε, πού συμφωνούν και πού διαφωνούν, πόσο μοιάζουν, πόσο διαφέρουν;
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι ένα θέμα πολυσυζητημένο στο επίπεδο της πολιτικής, της άμυνας, των γεωπολιτικών συσχετισμών, της ενέργειας. Υπάρχει, όμως, και μια άλλη, πολύ σημαντική πτυχή του θέματος: οι δυο λαοί.
Το Πρόγραμμα Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ σχεδίασε μια έρευνα κοινής γνώμης που καταγράφει τις στάσεις και τις απόψεις των πολιτών για τα ελληνοτουρκικά θέματα και τις σχέσεις των δύο χωρών, η οποία έτρεξε ταυτόχρονα σε Ελλάδα και Τουρκία.
Με τη στήριξη της διαΝΕΟσις, οι δύο δημοσκοπικές έρευνες διεξήχθησαν από την MRB στην Ελλάδα και την KONDA στην Τουρκία τον Φεβρουάριο του 2021, με τη συμμετοχή 1.022 Ελλήνων και 1.163 Τούρκων πολιτών.
Έλληνες και Τούρκοι την ίδια χρονική περίοδο, απάντησαν στις ίδιες ερωτήσεις, ενώ ταυτόχρονα, πραγματοποιήθηκε και μια ποιοτική έρευνα με δώδεκα εις βάθος συνεντεύξεις με Έλληνες ειδικούς επί των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Εδώ https://www.dianeosis.org/2021/05/i-proti-konoi-dimoskopisi-stin-ellada-kai-tin-toyrkia-dodeka-eisagogikes-pararitiseis/
μπορείτε να διαβάσετε μια συνοπτική καταγραφή των βασικών συμπερασμάτων από τον Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και Επικεφαλής του Προγράμματος Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ Ιωάννη Ν. Γρηγοριάδη, ο οποίος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι “η έρευνα αναδεικνύει δύο κοινωνίες σε μετάβαση, οι οποίες ενδιαφέρονται να αναπροσδιορίσουν τις μεταξύ τους σχέσεις υπό το βάρος των υπαρκτών χρονιζόντων διμερών προβλημάτων ειρηνικά αλλά και των εσωτερικών κοινωνικών δυναμικών”.
Ακολουθούν κάποια από τα συμπεράσματα των δημοσκοπήσεων:
- Η Τουρκία παραμένει παρούσα στον ελληνικό δημόσιο διάλογο με εντονότερο τρόπο από ό,τι η Ελλάδα στον τουρκικό δημόσιο διάλογο.
- Οι διμερείς διαφορές στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο προκρίνονται ως το σοβαρότερο πρόβλημα στις διμερείς σχέσεις.
- Αμφότερες οι δημοσκοπήσεις αναδεικνύουν ότι Έλληνες και Τούρκοι πολίτες προκρίνουν την επίλυση των διμερών διαφορών με ειρηνικά μέσα, μολονότι διαφωνούν ως προς τη διάγνωση των ευθυνών για την απουσία λύσης.
- Ενώ η πλειονότητα των πολιτών και στις δύο χώρες εμφανίζεται να ανησυχεί για το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου, αυτή η ανησυχία αποτυπώνεται ισχυρότερη στην ελληνική παρά στην τουρκική κοινή γνώμη.
- Σε αμφότερες τις χώρες υπάρχει δυσπιστία ως προς τον μεσολαβητικό ρόλο που μπορεί να παίξει η διεθνής κοινότητα (διεθνείς οργανισμοί και μεγάλες δυνάμεις) για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών.
- Ενώ η πλειονότητα της τουρκικής κοινής γνώμης δηλώνει την υποστήριξή της στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αντίθεση της πλειονότητας της ελληνικής κοινής γνώμης στην ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει ότι η στρατηγική που μετέτρεπε την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας σε εργαλείο για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών δεν θεωρείται πλέον ρεαλιστική.
- Ο ιδεολογικός άξονας δεξιάς-αριστεράς φαίνεται ότι λειτουργεί προγνωστικά για τις απόψεις των πολιτών σε αμφότερες τις χώρες αναφορικά με τις διμερείς σχέσεις.
- Παρά το γεγονός ότι η σημασία που αποδίδουν η ελληνική και τουρκική κοινή γνώμη στο Κυπριακό φθίνει, είναι ενδιαφέρον ότι η πλειονότητα των ερωτηθέντων και στις δύο χώρες συμφωνούν στη λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.
- Οι νέοι, καθώς και οι πολίτες υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου σε Ελλάδα και Τουρκία, διάκεινται ευμενέστερα προς τη γείτονα χώρα.
- Η θρησκεία παραμένει καταλυτικό σημείο ταυτοτικής αναφοράς σε Ελλάδα και Τουρκία και επηρεάζει καίρια και τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις για τη γείτονα.
- Η τουρκική κοινή γνώμη διατηρεί μια αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση η οποία τελεί σε δυσαρμονία με τα θεμελιώδη μεγέθη της τουρκικής οικονομίας αλλά και τις επιδόσεις του πολιτικού συστήματος κατά τα τελευταία έτη, όπως προέκυψε και από τα πορίσματα των εις βάθος ποιοτικών συνεντεύξεων.
- Τα πορίσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την ύπαρξη μιας κατακερματισμένης κοινωνίας στην Τουρκία, γεωγραφικώς και ιδεολογικώς, όπως προέκυψε και από τις εις βάθος ποιοτικές συνεντεύξεις.
H εκτενής ανάλυση του Διευθύνοντος Συμβούλου της MRB Hellas Δημήτρη A. Μαύρου, https://www.dianeosis.org/2021/05/ekthesi-apotelesmaton-erevnitikoy-programmatos-gia-tis-sxeseis-elladas-toyrkias/, καταλήγει, μεταξύ άλλων σε δύο βασικά συμπεράσματα:
• Τα μεγέθη, η γεωστρατηγική θέση των δύο χωρών, η ιστορική εξέλιξη των δύο λαών και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κάθε χώρα στο διεθνές περιβάλλον καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις απόψεις και τις στάσεις της πλειοψηφίας των πολιτών σε κάθε χώρα με μεγάλη δόση ρεαλισμού.
• Το δίδυμο ερευνητικό πρόγραμμα ανέδειξε τις διαφορές που υπάρχουν αλλά ανέδειξε και πολλά σημεία σύγκλισης καθώς και την πλειοψηφική τάση για ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών.
Τα αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά σήμερα Σάββατο15 Μαΐου 2021 στις 15:10 στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Στη συζήτηση την οποία συντονίζει ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος από τη διαΝΕΟσις συμμετέχουν:
ο Γιώργος Παγουλάτος, Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενικός Διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ
ο Δημήτρης Α. Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος MRB Hellas
ο Γιάννης Γρηγοριάδης, Αν. Καθηγητής, Bilkent University – Επικεφαλής Προγράμματος Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ
η Όγια Γιεγιέν, από το Πανεπιστήμιο Σαμπαντζί και
η Εβρέν Μπαλτά, Καθηγήτρια διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Όζγιεγκιν και senior scholar στο Istanbul Policy Center
