Πρόκειται για τη συχνότερη αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης, είναι ωστόσο και η συχνότερη αιτία τύφλωσης που μπορεί να αποτραπεί, με την κατάλληλη αντιμετώπιση. Μιλάμε για το γλαύκωμα από το οποίο πάσχουν τουλάχιστον 100.000 Έλληνες, χωρίς να το γνωρίζουν. Μάλιστα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών μέσα στην επόμενη πενταετία, άλλοι 40.000 άνθρωποι θα εμφανίσουν γλαύκωμα στη χώρα μας.
Η International Glaucoma Association (IGA) αποκάλυψε ότι 1 στους 5 ανθρώπους ηλικίας μεγαλύτερης των 45 ετών δεν είχε υποβληθεί ποτέ σε οφθαλμολογική εξέταση ή ότι είχαν περάσει περισσότερα από 5 έτη από την τελευταία εξέτασή τους. Επίσης, 1 στους 2 έχει ακούσει για τον όρο γλαύκωμα αλλά δεν γνωρίζει τι ακριβώς είναι, 1 στους 2 πιστεύει ότι το γλαύκωμα είναι θεραπεύσιμο και μόνο 25% από που αυτούς που συμμετείχαν στην έρευνα γνώριζαν ότι δεν υπάρχουν πρώιμα συμπτώματα.
Τα παραπάνω επισημαίνει ο κ. Στέφανος Χριστοδούλου Χειρουργός Οφθαλμίατρος, προσθέτοντας πως ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει τι ακριβώς είναι το γλαύκωμα και μας εξηγεί: «Μια σειρά από επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι 1 στις 2 περιπτώσεις γλαυκώματος είναι αδιάγνωστες. Ένας επίσης μεγάλος αριθμός είναι αυτοί με κακή συμμόρφωση στη φαρμακευτική τους αγωγή και στις οδηγίες του ιατρού, ενδεχομένως λόγω κακής ενημέρωσης, με συνέπεια η νόσος να εξελίσσεται με διαφορετικό από τον προβλεπόμενο τρόπο.
Τι είναι το Γλαύκωμα
Δεν είναι μια «συγκεκριμένη» νόσος. Είναι ένας όρος «ομπρέλα» για μια ομάδα παθήσεων, με κύριο χαρακτηριστικό τους την εξελισσόμενη δομική και λειτουργική έκπτωση του οπτικού νεύρου του οφθαλμού. Αυτό είναι συχνά, αλλά όχι πάντα, συσχετιζόμενο με αυξημένη πίεση εντός του ματιού και στην πλειονότητα των περιπτώσεων, χωρίς άλλες παρατηρούμενες συγκεκριμένες αιτίες.
Οι άνθρωποι που έχουν γλαύκωμα χάνουν σταδιακά την περιφερική τους όραση, γεγονός που ενδέχεται, εάν δεν αντιμετωπισθεί σωστά και εγκαίρως, να οδηγήσει σε τύφλωση.
Στα πρώιμα στάδια της πάθησης, αλλά και στα ήπια γλαυκώματα, δεν υπάρχουν συμπτώματα, καθώς η απώλεια όρασης συμβαίνει στην περιφέρεια, μακριά από το κέντρο της όρασης, με αποτέλεσμα συχνά, να μη γίνεται καθόλου αντιληπτή από τους ασθενείς. Έτσι, κάποιοι μπορεί να έχουν απωλέσει τμήμα της περιφερικής τους όρασης, αλλά το άλλο μάτι να εξισορροπεί την κατάσταση και να μη γίνεται αντιληπτή η απώλεια αυτή. Ωστόσο, με την εξέλιξη της νόσου, σταδιακά αρχίζει να προσβάλλεται και η κεντρική όραση. Συνήθως, όταν ο ασθενής αντιληφθεί την απώλεια τμήματος της όρασής του, τότε ένα σημαντικό μέρος έχει ήδη χαθεί. Δυστυχώς, η απώλεια είναι μη αναστρέψιμη και ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει η διάγνωση, πριν προκληθεί μεγάλη βλάβη.
Ένας από τους σοβαρότερους παράγοντες καθυστερημένης διάγνωσης είναι η ελλιπής ενημέρωση του κοινού και ιδιαίτερα αυτών που αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου.
Γλαύκωμα και Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται σε μια χαρακτηριστική δομική μεταβολή του οπτικού νεύρου και σε μια λειτουργική βλάβη του οπτικού νεύρου που αντιστοιχεί σε απώλεια του πεδίου της όρασης.
«Απαιτούνται» τακτικές επισκέψεις στον οφθαλμίατρο που να περιλαμβάνουν τις εξετάσεις που μπορούν να ανιχνεύσουν το γλαύκωμα στα πρώιμα στάδια. Αυτές οι τρεις βασικές εξετάσεις σύμφωνα με την IGA είναι:
- Η μέτρηση της πίεσης του ματιού, που καλείται τονομέτρηση.
- Η εξέταση της εμφάνισης του οπτικού νεύρου, που καλείται οφθαλμοσκόπηση και πραγματοποιείται με τη βοήθεια ενός ειδικού φακού για να δούμε το πίσω μέρος του ματιού.
- Ο έλεγχος του πεδίου της όρασης μακριά από το κέντρο της όρασης. Αυτή η τελευταία εξέταση ονομάζεται οπτικό πεδίο ή περιμετρία και γίνεται κοιτάζοντας σε ένα θόλο και πιέζοντας ένα κουμπί, μόλις γίνει αντιληπτό αυτό που προβάλλεται στο θόλο.
Μια σειρά από επιπλέον εξετάσεις ενδέχεται να απαιτηθούν, εάν και εφόσον κριθεί σκόπιμο από τον εκάστοτε οφθαλμίατρο.
Θεραπεία
Σήμερα στη χώρα μας εφαρμόζονται οι πλέον σύγχρονες και ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές MIGS (Micro-Invasive Glaucoma Surgery). Ενδεικτικά, τεχνικές που εφαρμόζονται είναι τα Κahook dual blade, iStent και άλλες τεχνολογίες MIGS.
Παράλληλα, αντιμετωπίζουν χειρουργικά και πιο σοβαρά περιστατικά, με τραμπεκουλεκτομή και ένθεση βαλβίδων ανάλογα με τη βαρύτητα των περιστατικών.
Ρ. Μελά
