Το 2019 ΟΣΕ προχώρησε σε σημαντικές αυξήσεις στα τέλη υποδομής με ισχύ από το 2020, έπειτα από την ολοκλήρωση της ηλεκτροκίνησης στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Ο εξορθολογισμός των τελών χρήσης του δικτύου έγινε σε μια προσπάθεια εξυγίανσης των οικονομικών του Οργανισμού, ενώ η ηλεκτροδότηση της γραμμής στον κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα πρόσφερε μια «νομιμοποίηση» στον ΟΣΕ, να επιβάλει υψηλότερα τέλη στις σιδηροδρομικές εταιρείες λειτουργίας. Μεσοσταθμικά ο Οργανισμός προχώρησε σε διπλασιασμό των χρεώσεων. Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ από την πλευρά της, που αποτελεί τη μοναδική εταιρεία παροχής επιβατικού σιδηροδρομικού έργου, αμφισβήτισε την αύξηση των χρεώσεων και προχώρησε στην υποβολή καταγγελιών στην αρμόδια ρυθμιστική αρχή. Η πρώτη καταγγελία της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προς την ΡΑΣ (Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων) αφορά στα τέλη για το 2020 και το 2021, ενώ η δεύτερη στο 2022.
Πιθανή μείωση των τελών χρήσης του δικτύου μπορεί να οδηγήσει τον ΟΣΕ σε λουκέτο, καθώς αποτελεί το κυριότερο έσοδο του Οργανισμού, μετά την κρατική επιχορήγηση που λαμβάνει σε ετήσια βάση. Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ από την άλλη όταν αγοράστηκε από τους Ιταλούς θεωρούσε ότι θα λειτουργεί με χαμηλότερο λειτουργικό κόστος με αποτέλεσμα να υποστηρίζει ότι η αύξηση εκτροχίασε πρακτικά το επιχειρησιακό της σχέδιο.
Τα τελευταία χρόνια, η ετήσια κρατική επιδότηση ανέρχεται στα 45 εκατ. ευρώ, ενώ το 2019 τα τέλη πρόσβασης στο σιδηροδρομικό δίκτυο ανήλθαν στα 16 εκατ. ευρώ. Τα παραπάνω ποσά δεν διασφαλίζουν σε καμία περίπτωση τα οικονομικά του Οργανισμού ο οποίος αδυνατεί να καλύψει το κόστος συντήρησης του δικτύου, το οποίο χρήζει συστηματικών εργασιών συντήρησης καθώς και τη λεγόμενη «βαριά» συντήρησης. Το κόστος της «βαριάς» συντήρησης αυξάνεται σημαντικά, όσο δεν εκτελούνται οι τακτικές, μικρότερης έκτασης, σχετικές εργασίες.
Ο οργανισμός, με την ολοκλήρωση της ηλεκτροκίνησης στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, εφάρμοσε το 2020 διπλασιασμό τελών σε σχέση με το 2019, τα οποία, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, είχαν μείνει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια.
Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ από την πλευρά της υποστηρίζει ότι η αλλαγή του ΟΣΕ στο κοστολογικό μοντέλο οδηγεί σε χρεώσεις υπερβολικά υψηλότερες από αυτές του 2019, χωρίς να έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές αλλαγές στην ποιότητα του δικτύου. Αποτέλεσμα είναι η εταιρεία να μην καταβάλει το πλήρες αντίτιμο στον ΟΣΕ, αναμένοντας τη σχετική απόφαση της ΡΑΣ.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΤΡΑΙΝΟΣΕ το κόστος πρόσβασης στο δίκτυο του ΟΣΕ για το 2020 ανέρχεται στα 14 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ η εφαρμογή των χρεώσεων της “Δήλωσης Δικτύου” από τον ΟΣΕ ορίζει ότι το σχετικό κόστος ανέρχεται σε 28,65 εκατ. ευρώ.
Πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε η ακρόαση ενώπιων της ειδικής Επιτροπής Ακρόασης της ΡΑΣ, έπειτα από την προσφυγή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ κατά του ΟΣΕ για σειρά παραβάσεων, που, όπως υποστηρίζει η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, άπτονται των κανόνων και των κριτηρίων χρέωσης των τελών χρήσης της σιδηροδρομικής υποδομής.
Η ΡΑΣ διεξήγαγε ακρόαση, με αντικείμενο τη διερεύνηση καταγγελλόμενων νομοθετικών παραβάσεων στις οποίες προέβη η ΤΡΑΙΝΟΣΕ κατά του ΟΣΕ και αφορούν τους όρους και τις προϋποθέσεις πρόσβασης στη σιδηροδρομική υποδομή που προκύπτουν από τη δήλωση του δικτύου.
Κατόπιν τούτου, οι δύο εταιρείες κλήθηκαν σε ακρόαση για τη διατύπωση των θέσεων τους ενώπιον της ειδικής Επιτροπής Ακρόασης της Αρχής για την επίλυση του θέματος.
Μέσω της κατατεθείσας προσφυγής, η σιδηροδρομική εταιρεία υποστηρίζει, ότι ο διαχειριστής υποδομής, προχώρησε σε παραβάσεις σειράς ισχυουσών διατάξεων της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας που αφορούν τους κανόνες και τα κριτήρια χρέωσης των τελών χρήσης της σιδηροδρομικής υποδομής.
Προηγήθηκε το πόρισμα – εισήγηση που συνέταξε η αρμόδια Μονάδα Ρύθμισης και Ελέγχου Σιδηροδρομικής Αγοράς της ΡΑΣ, η οποία διερεύνησε εις βάθος τους καταγγελλόμενους ισχυρισμούς, κατέδειξε ότι συντρέχουν λόγοι για την κλήση σε ακρόαση των εμπλεκόμενων μερών.
Ως Φορέας ρύθμισης και εποπτείας της αγοράς, η Αρχή υπογραμμίζει ότι η σύναψη συμφωνιών μεταξύ του διαχειριστή και των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων πρέπει να γίνεται με αμερόληπτους και διαφανείς όρους σύμφωνα την ισχύουσα εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Με βάση το προαναφερθέν πόρισμα, η Ολομέλεια της ΡΑΣ έλαβε την απόφαση για τη διεξαγωγή της ακρόασης, προκειμένου οι δύο πλευρές να διατυπώσουν τις θέσεις τους.
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ακρόασης αναμένεται η έκδοση της σχετικής απόφασης που θα ρυθμίζει το μείζον αυτό ζήτημα στη λειτουργία της σιδηροδρομικής αγοράς.
Στόχος είναι η διαδικασία να ολοκληρωθεί σε ένα εύλογο διάστημα, ώστε να λήξει και η παραπάνω εκκρεμότητα και είτε να καταβάλει το συνολικό ποσό η ΤΡΑΙΝΟΣΕ στον ΟΣΕ, είτε ο ΟΣΕ να προχωρήσει σε μείωση των τελών χρήσης του δικτύου του.
