Τα βουνά… αδάμαστα. Όπως και οι άνθρωποι αυτού του ιστορικού τόπου. Βουνά απάτητα, πανέμορφα, επιβλητικά. Θεσσαλικά Άγραφα. Η… άλλη Ελλάδα. Ελλάδα που έρχεται από μακριά και πάει μακριά. Βουνά, λιθάρια, χώματα, πουρνάρια, πλατάνια και λαγκάδια που ανέστησαν γενιές και γενιές. Οικογένειες που πάλεψαν υπό αντίξοες συνθήκες, με κακουχίες πολέμου, διχασμό, εμφύλιο, κρύο κλίμα, τραχύτητα εδάφους, δύσκολο ψωμί. Οικογένειες και γενιές όμως που τα κατάφεραν, «αναστήθηκαν», σκόρπισαν ανά την Ελλάδα, στη Γερμανία, την Αυστραλία, την Αμερική, τον Καναδά.
Σήμερα, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική από αυτήν που επικρατούσε όλους τους προηγούμενους αιώνες και έως πριν μερικές δεκαετίες. Κάποτε, όχι στο μακρινό παρελθόν, τα μέρη αυτά, τα χωριά, τα ποτάμια και τα λαγκάδια, έσφυζαν από ζωή, νοικοκυριά, μαγειρέματα, λεβέτια, μυρωδιές, κοπάδια, παιδικές φωνές… Τώρα, ως γνωστόν η επαρχία της χώρας μας (το σύμπτωμα είναι διεθνές), ακόμη και η πιο δοξασμένη, δυστυχώς ερημώνει.
Σε μια χώρα που είναι από τα μεγαλύτερα τουριστικά brands παγκοσμίως, δυστυχώς η ύπαιθρος ερημώνει με ανησυχητικούς ρυθμούς, ενώ ακόμη και μέρη εκπληκτικής ομορφιάς, που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από αντίστοιχα ονομαστά ορεινά αξιοθέατα του εξωτερικού, ερημώνουν. Πρόκειται για ζήτημα εθνικής σημασίας, που συνδέεται με την αλλαγή των κοινωνικών δομών των τελευταίων δεκαετιών, την «τυφλή» και ανεξέλεγκτη αστικοποίηση του πληθυσμού, ένα ζήτημα που συνδέεται με την υπογεννητικότητα της χώρας που επίσης αποτελεί τεράστια πληγή.
Εν τέλει ένα ζήτημα που ξεπερνά κομματικές και πολιτικές σκοπιμότητες, ένα ζήτημα που πρέπει να απασχολήσει το σύνολο του πολιτικού κόσμου της χώρας, καθώς κρίνει το μέλλον και την υπόσταση ολόκληρων περιοχών και νομών της Ελλάδος. Περιοχών με ιστορία, πολιτισμό, κουλτούρα, περιοχών που «κράτησαν» την Ελλάδα όρθια σε δύσκολες εποχές και την έφεραν στη σημερινή της υπόσταση.
Το στοίχημα
Επόμενο μεγάλο στοίχημα είναι με ποιο τρόπο θα βρεθούν φόρμουλες μερικής ανάκτησης και διατήρησης ζωής σε αυτές τις μαγικές και ιστορικές περιοχές της πατρίδας μας. Είναι συγκινητικές οι προσπάθειες όσων κρατούν Θερμοπύλες σε τέτοιους τόπους. Άνθρωποι που όχι μόνο δεν εγκαταλείπουν τον τόπο τους, αλλά αγωνίζονται σθεναρά, με αγάπη, πίστη και αφοσίωση να κρατήσουν ζωντανές τις μνήμες τους παρελθόντος, να συνδέσουν την ιστορία, να περιφρουρήσουν την ιερότητα των βιωμάτων, να ελκύσουν και νέες γενιές να πιάσουν το… νήμα της ιστορίας και της ομορφιάς.
Άνθρωποι που δεν ακολούθησαν το κύμα της αστυφιλίας, δεν εγκατέλειψαν τον τόπο τους για πιο «εύκολες» ανέσεις και λιγότερες σκοτούρες, αλλά και άνθρωποι που μετά από χρόνια στον αστικό ιστό, πήραν την απόφαση επιστροφής. Αυτοί οι άνθρωποι είναι όλοι μαζί και ο κάθε ένας ξεχωριστά οι ζωντανοί πυρήνες που δίνουν ζωή στον τόπο αυτό, τα δοξασμένα Θεσσαλικά Άγραφα. Άνθρωποι που το χώμα που πατούν το σέβονται, το αγαπούν, το… προσκυνούν που λέει και ο Μάνος Ελευθερίου.
Στο κέντρο της ηπειρωτικής Ελλάδας, μεταξύ Καρδίτσας, Τρικάλων, Άρτας και Ευρυτανίας, απλώνεται η περιοχή της Αργιθέας. Τα φιλόξενα χωριά της, όπως το Πετρίλο που είναι και η ιστορική έδρα του Δήμου Αργιθέας, το Ανθηρό, το Λεοντίτο, το Ελληνικό, η Καλή Κώμη, το Βλάσι, το Αργύρι, η Αργιθέα, είναι χτισμένα σε πλαγιές με υπέροχη θέα και κουβαλούν στα πέτρινα καλντερίμια τους αιώνες ιστορίας.
Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια ομάδα ανθρώπων στο Δήμο Αργιθέας που μάχεται να κρατήσει τον τόπο και να τον ενισχύσει. Με κάθε τρόπο. Ο νυν Δήμαρχος Αργιθέας Ανδρέας Στεργίου, αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση, καθώς διετέλεσε αντιδήμαρχος Ζωγράφου στην Αττική, όμως τα παράτησε και αποφάσισε να πολιτευτεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, να βοηθήσει τον τόπο του. Οι δημότες τον αγκάλιασαν.
Δίπλα του, έχει δημιουργήσει έναν πυρήνα ανθρώπων – σκαπανέων, που ακούραστα ημέρα και νύκτα, κυριολεκτικά, μέσα σε αντίξοες πολλές φορές συνθήκες, μάχονται για κάθε πρόβλημα στη δύσκολη αυτή περιοχή. Το άνοιγμα δρόμων από κατολισθήσεις, από χιόνια, προβλήματα υδροδότησης, ρεύματος και κάθε άλλο ζήτημα και ανάγκη που προκύπτει.
Ο αντιδήμαρχος καθημερινότητας, Χαράλαμπος Πούλιος, ο αντιδήμαρχος τεχνικών έργων Θανάσης Καραγεώργος, ο αντιδήμαρχος πολιτικής προστασίας, Κώστας Μερεντίτης, ο αντιδήμαρχος οικονομικών Νίκος Σακκάς και ο Κώστας Γραμμένος, Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αργιθέας, Εκπαιδευτικός Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μουζακίου είναι οι μπροστάρηδες αυτής της προσπάθειας.
Ο Δήμος Αργιθέας είναι ο πιο απομακρυσμένος Δήμος της ηπειρωτικής Ελλάδας, που βρίσκεται στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας. Ένας τόπος ξεχωριστός, μακριά από τον πολύβουο τουρισμό, με αυθεντική φύση, παραδοσιακή κουλτούρα και φιλοξενία.
Παράδεισος για εναλλακτικές μορφές τουρισμού
Αυτός ο αδάμαστος και παρθένος τόπος, μπορεί να γίνει ο παράδεισος για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, καθώς παραμένει ανόθευτος και ατόφιος, όπως έρχεται από τα βάθη των αιώνων. Είναι προικισμένος με την ομορφιά και την ιερότητα των βουνών, αλλά και το προνόμιο να διαθέτει πολύ νερό, που είναι η πηγή της ζωής.
Προορισμός ανεπεξέργαστος, ανόθευτος, ανέγγιχτος στο χρόνο, που διατηρεί την «ψυχή», την κουλτούρα και την ιστορία του, μακριά από τις ισοπεδωτικές μαζικού χαρακτήρα τουριστικές εισροές. Διαθέτει δεκάδες μοναστήρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, εκπληκτικής αισθητικής και μεγάλης ιστορικότητας Μοναστήρια που «δένουν» μαγευτικά με το τοπίο, θαρρείς ότι «άνθισαν» σε συνεργασία με τη φύση, τα πουρνάρια, τα πλατάνια, τις καστανιές και τα έλατα. Μοναστήρια σμιλεμένα με ιστορία, μνήμες, θύμισες, μάχες, καταστροφές, λεηλασίες, πόνο. Αλλά παρ
Πετρίλο
Το Πετρίλο, ιστορική έδρα του Δήμου Αργιθέας, αποτελεί ένα από τα καλύτερα θέρετρα της περιοχής με πλούσια βλάστηση, γραφικά σπίτια και μοναδικές εκκλησίες. Βρίσκεται περίπου στο κέντρο των βορείων Αγράφων. Είναι χτισμένο στις πλαγιές τους σε υψόμετρο 1160 μέτρων. Είναι το μεγαλύτερο χωριό στην Ανατολική Αργιθέα, με μακρόχρονη ιστορία. Φέρει την ονομασία Πετρίλο αλλά οι κάτοικοι επειδή αποτελείται από πολλούς συνοικισμούς το αποκαλούν Πετρίλια (το τοπωνύμιο Πετρίλο είναι ελληνικό).
Λίμνη Στεφανιάδα
Η νεότερη φυσική λίμνη της χώρας μας, η Στεφανιάδα, στην Ανατολική Αργιθέα, δημιουργήθηκε το 1964, όταν η πλαγιά Στοιχειό ξεκόλλησε από το βουνό Σμίνικο πέφτοντας στον Στεφανιώτη ποταμό, έναν από τους ορμητικότερους παραποτάμους του Αχελώου, εγκλωβίζοντας νερό, δημιουργώντας μια «λεκάνη» σπάνιας ομορφιάς. Πλέον, αποτελεί ένα επιβλητικό τοπόσημο για την περιοχή, ενώ δίνει την ευκαιρία για ήπιας μορφής δραστηριότητες, όπως καγιάκ και περιπάτους.
Είναι ιδανική για πεζοπορία, παρατήρηση πουλιών, ή υπαίθριες δραστηριότητες όπως τοξοβολία στις όχθες ή κανό στην λίμνη που διοργανώνει η εξαιρετική Βασιλική Κοϊμτζίδου με την εταιρεία της Finix Ourdoor Activities. Σε ένα πλάτωμα στις όχθες της λίμνης, έχει καθιερωθεί το φεστιβάλ Stefaniada Lake Festival που γίνεται κάθε Αύγουστο και συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών. Πέρυσι καλεσμένη ήταν η Γλυκερία, φέτος το ρυθμό θα δώσει ο Κώστας Μακεδόνας. Πάντα με σεβασμό στο τοπίο, χωρίς εγκαταστάσεις, χωρίς καμιά παρέμβαση στη μορφολογία του εδάφους και φυσικά χωρίς καμιά ρύπανση.
Ιερά Μονή της Παναγίας Σπηλιάς
Κοντά στο χωριό Κουμπουριανά βρίσκεται η ανδρική Ιερά Μονή της Παναγίας της Σπηλιάς. Ανάμεσα στις πλαγιές με τα έλατα, μοιάζει με γαλάζια πέτρα ριγμένη στο πράσινο των Αγράφων, ενώ η θέα από ψηλά είναι μαγευτική. Το μοναστήρι βρίσκεται κρεμασμένο στον βράχο σε ύψος 900 μ. Στο εσωτερικό ξεχωρίζουν δύο ναοί, ο μικρότερος είναι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και ο μεγαλύτερος της Ζωοδόχου Πηγής (1736). Η μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά την διάρκεια των αγώνων του 1821.
Χωριό Λεοντίτο, Πλάτανος Λεοντίτου
Χτισμένο σε μια κατάφυτη πλαγιά του βουνού Τσουρνάτο σε υψόμετρο 1000 μέτρα περίπου και σε απόσταση 40 χλμ. από το Μουζάκι, το Λεοντίτο, είναι χωριό των Θεσσαλικών Αγράφων, στην Ανατολική Αργιθέα. Διαθέτει ξεχωριστή ομορφιά και είναι κατάφυτο από οπωροφόρα δέντρα. Οι δύο άκρες του χωριού φέρουν την κοινή ονομασία Ράχη: τη Ράχη στ’ Αλώνι ,στην είσοδο και τη Ράχη στον Αϊ Θανάση εκεί που τελειώνουν τα σπίτια, που τα περισσότερα είναι πετρόχτιστα. Το Λεοντίτο ταυτίστηκε με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο που βρίσκεται ακριβώς στο μέσο του χωριού και είναι σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους πολλούς επισκέπτες.
Πρόκειται για ένα φυσικό μνημείο, όπου ο ύψος του αγγίζει τα 33 μέτρα, τα κλωνάρια του σκιάζουν την πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία, ενάμιση περίπου στρέμμα.
Ο πλάτανος αυτός ονομάζεται και πλάτανος του Καραϊσκάκη μια και από πολλές ιστορικές πηγές τεκμηριώνεται ότι στη σκιά του ξεκουραζόταν ο Γιός της Καλογριάς και λίγο παραδίπλα βρισκόταν το Κονάκι-Στρατηγείο του. Σε αυτό το χώρο αναφέρεται ότι πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και αργότερα ο ίδιος ως στρατηγός μετέφερε την έδρα του στρατηγείου του στο Λεοντίτο.
Άλλα υπέροχα χωριά της περιοχής είναι το Αργύρι, το Καταφύλλι και τα Βραγκιανά. Tο Αργύρι είναι το τελευταίο χωριό του Δήμου Αχελώου, στο νοτιοδυτικό άκρο του νομού Καρδίτσας, κοντά στα σύνορα με το νομό Ευρυτανίας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 650 περίπου μέτρων και σε απόσταση 120 χιλιομέτρων από την πόλη της Καρδίτσας, είναι αρχαίο χωριό, γνωστό με το σημερινό του όνομα και κατά τους χρόνους πριν από την Επανάσταση του 1821. Από τα αξιοθέατα της περιοχής ξεχωρίζει η εκκλησία του Προφήτη Ηλία, που το μεγαλύτερο μέρος της είναι χτισμένο σε σπηλιά. Το χωριό είναι ιδανική αφετηρία για πεζοπορίες και εξορμήσεις στην γύρω περιοχή.
Ιερά Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στα Βραγκιανά
Η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος είναι χτισμένη σε ευρύχωρο πλάτωμα του όρους Μιρμιτζάλα, απέναντι από τα Βραγκιανά, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από τον κεντρικό οικισμό. Το κτιριακό συγκρότημα της Μονής διατηρείται σε αρίστη κατάσταση, αφού ανακαινίστηκε μεγάλο τμήμα αυτού την περίοδο 1952-1956 με πρωτοβουλία, μόχθου και δαπάνης των Βραγκιανιτών και άλλων πιστών και με τη στήριξη που έλαβαν από την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων
Ανθηρό
Το Ανθηρό Αργιθέας, είναι ένα ορεινό χωριό της Καρδίτσας, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά των Θεσσαλικών Αγράφων, χτισμένο σε 990 μ. υψόμετρο. Είναι το κεφαλοχώρι και η έδρα του Δήμου Αργιθέας, ο οποίος αποτελείται από 20 μεγάλα και μικρά χωριά, τα οποία μαζί με άλλους μικρότερους οικισμούς, βρίσκονται σκαρφαλωμένα στον ορεινό όγκο της Δυτικής Θεσσαλίας, στα Θεσσαλικά Άγραφα.
Ιερά Μονή Κατουσίου
Η Ιερά Μονή Κατουσίου, αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου, χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα πιθανόν πάνω σε θεμέλια προγενέστερης, σε βραχώδη πλαγιά, ανάμεσα στους οικισμούς Κατούσι και Λαγκάδι της Κοινότητας Ανθηρού. Δεσπόζει σε ένα μαγευτικό τοπίο με πλούσια θέα, περιτριγυρισμένη από πουρνάρια, σφεντάμια, καστανιές και έλατα. Κοντά της αναβλύζει γάργαρο νερό από τη σχισμή ενός βράχου, απ’ όπου υδροδοτείτο παλαιότερα το μοναστήρι.
Το Μοναστήρι είναι επισκέψιμο όλες τις εποχές του χρόνου, είναι διατηρητέο μνημείο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και συνεχώς ανακαινίζεται. Έχει θαυμάσια αρχιτεκτονική και εξαιρετικές τοιχογραφίες. Απέναντι από το Μοναστήρι απλώνεται ένα όμορφο δάσος με έλατα που φτάνει ως την κορυφή Καλατόρι, ενώ στη θέση Κυδωνιά έχει γίνει ωραία ανάπλαση του χώρου που προσφέρεται για εναλλακτικές εκδηλώσεις.
Αργιθέα
Πρόκειται για την πρωτεύουσα της Αρχαίας Αθαμανίας, το ομώνυμο χωριό που έδωσε το όνομά του στην ευρύτερη περιοχή της Αργιθέας. Χτισμένο δυτικά του Ν. Καρδίτσας σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 930μ στο κέντρο του χωριού έως 1100μ στις πλαγιές όπου βρίσκονται και τα περισσότερα σπίτια. Πνιγμένο στα πλατάνια κατά μήκος του ποταμού και έλατα στις πλαγιές, το τοπίο είναι επιβλητικό. Άξιο αναφοράς και επίσκεψης επίσης είναι το πέτρινο παλιό σχολείο με εξαιρετικό διαμορφωμένο περιβάλλοντα χώρο και το πάρκο στην είσοδο του χωριού που και τα δύο ανακαινίστηκαν από τον εξαιρετικό σύλλογο του χωριού “ο Αργίθεος“. Η ορειβασία, οι παραποτάμιες πεζοπορίες και το ψάρεμα στους παραπόταμους του Αχελώου χαρίζουν μοναδικές εμπειρίες.
Καλή Κώμη
Στη δυτική Αργιθέα, δεσπόζει ο φιλόξενος ξενώνας «Αλκιβιάδης», που είναι και το μοναδικό κατάλυμα της περιοχής. Πρόκειται για έναν εντυπωσιακό ξενώνα, πετρόχτιστο, μέσα στα δέντρα, που ξεχωρίζει για την αυθεντική φιλοξενία και της προσεγμένες παροχές του. Οι απαιτητικοί επισκέπτες πρέπει να επισκεφτούν το φαράγγι του Κώστιανου που καταλήγει στον Αχελώο ποταμό, ή να διασχίσουν τα μονοπάτια που συνδέουν τους οικισμούς με τις κορυφές των βουνών. Επίσης, επιβάλλεται το παραδοσιακό καφεδάκι στην επιβλητική πλατεία των Ελληνικών (φωτό), στην οποία μάλιστα γίνονται εργασίες ανακαίνισης.
Τα ιστορικά πέτρινα γεφύρια της περιοχής
Η περιοχή διαθέτει περίπου 14 πέτρινα γεφύρια, από τα ωραιότερα που διατηρούνται σήμερα πανελλαδικά. Μνημεία ομορφιάς, ιστορίας, ζωής, αρχιτεκτονικής που συνδέουν το σήμερα με το χθες, ενώνουν την «ψυχή» του τόπου και ταξιδεύουν τον επισκέπτη στα βάθη των αιώνων, τότε που ο ρόλος τους ήταν κομβικός και κρίσιμος για τη μετακίνηση, ανθρώπων, ζώων και αγαθών.
Το μικρό πλάτος της κοίτης των ποταμών της περιοχής εξηγεί γιατί τα περισσότερα γεφύρια της Αργιθέας είναι μονότοξα, με μοναδικά πολύτοξα τα δύο που βρίσκονται στον Αχελώο: το ρωμαϊκό γεφύρι της Κουτσοκαμάρας του 16ου αι. και η κατά πολύ νεότερη γέφυρα του Καταφυλλίου που χτίστηκε το 1910.
Το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι της Θεσσαλίας, γνωστό ως γέφυρα Τριζόλου ή ως «Καμάρα» βρίσκεται κοντά στο χωριό Καρυά, ένωνε με τα 32 μέτρα του τόξου της την Ανατολική με τη Δυτική Αργιθέα και στέκει περήφανα από τον 13ο αιώνα. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται η αξιοθαύμαστη γέφυρα Λιάσκοβου (Πετρωτού), ένα ακόμη μονότοξο πετρογέφυρο μέσα στο άγριο περιβάλλον του φαραγγιού του Πετριλιώτη..
Λαογραφικό Μουσείο Πετρίλου
Σπάνιες εκδόσεις βιβλίων αλλά και εγκυκλοπαίδειες, σχολικοί χάρτες και πίνακες, θρανία περασμένων δεκαετιών, παιχνίδια, παραδοσιακές στολές, αντικείμενα καθημερινής σπιτικής χρήσης που δεν συναντάμε πια, γεωργικά εργαλεία μουσειακής αξίας και πολλά άλλα συλλεκτικά εκθέματα τα οποία συγκεντρώθηκαν από κατοίκους που τα είχαν στην κατοχή τους, θα βρείτε στο Λαογραφικό Μουσείο στο Πετρίλο. Ένας ανεκτίμητος θησαυρός που συνεχώς εμπλουτίζεται και δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο.
Παραδοσιακός ξενώνας Λιβάδια
Ο παραδοσιακός ξενώνας Λιβάδια (φωτό) βρίσκεται στον οικισμό Πετρίλο, λειτουργεί όλο το χρόνο και «βλέπει» σε ένα μαγευτικό τοπίο, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων. Διαθέτει παραδοσιακά πετρόκτιστα, πλήρως επιπλωμένα δωμάτια, με κουζίνα, μπάνιο, τζάκι και θέα. Ο Θανάσης με την οικογένειά του σερβίρει πρωινό με τοπικές μαρμελάδες, μέλι, ομελέτα από φρέσκα αβγά, ζυμωτό ψωμί και σπιτικό κέικ, ενώ στην ταβέρνα μπορείτε να δοκιμάσετε υπέροχα πιάτα όπως τα παϊδάκια από προβατίνα, που θα σας μείνουν αξέχαστα.
Γαστρονομία
Στο χωριό Αργύρι, για εξαιρετικά ντόπια κρέατα και φαγητά, ο “Βαγγέλης” είναι ο απόλυτος προορισμός. Στο χωριό Πετρωτό, δεσπόζει η εξοοχική ταβέρνα “Ο Αχελώος”, της οικογένειας Παπαειωάννου, με θεσπέσια παραδοσιακή, αγνή χωριάτικη κουζίνα αλλά και πέστροφα ψητή ή τηγανιτή. Επίσης, ελληνικός καφές και γλυκό του κουταλιού στην ταβέρνα «Τα ραγάζια» όπου ο Βάιος Πόζιος διηγείται υπέροχες ιστορίες φορώντας την παραδοσιακή κάπα του βοσκού. Τέλος, στην παραδοσιακή ταβέρνα “Αργιθέα” ο σεφ Δημήτρης Κωφός, πραγματικά εντυπωσιάζει με τις εμπνεύσεις του έχοντας πρώτη ύλη τα καλύτερα κρέατα της περιοχής, ενώ μαγικό είναι το ενυδρείο με τις πέστροφες, με το νερό να ανανεώνεται διαρκώς από το ποτάμι…
