Σημαντικά νέα έργα που θωρακίζουν την ανθεκτικότητα του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς και ενισχύουν τις εγχώριες και διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις, περιλαμβάνει το Προκαταρκτικό Σχέδιο του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης (ΔΠΑ) 2023-2032 του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, που τέθηκε χτες σε δημόσια διαβούλευση. Πιο συγκεκριμένα με το νέο ΔΠΑ 2023-2032, συνολικού προϋπολογισμού 4 δισ. ευρώ ο ΑΔΜΗΕ συνεχίζει δυναμικά το επενδυτικό του πρόγραμμα, το οποίο έχει εμπροσθοβαρή σχεδιασμό, καθώς περισσότερα από τα μισά κεφάλαια θα επενδυθούν έως το 2026.
Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ η ανάπτυξη των ηλεκτρικών διασυνδέσεων μεταξύ των χωρών αποτελεί σημαντική προτεραιότητα, διότι:
› συμβάλλει δραστικά στην ασφάλεια της τροφοδοσίας. › αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ενοποίηση των εθνικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της εφαρμογής του Μοντέλου Στόχου (Target Model).
› επιτρέπει γενικότερα τον διαμοιρασμό διάφορων πόρων (παραγωγικό δυναμικό, ευελιξία, εφεδρείες κλπ.) μεταξύ των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του συνολικού κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας.
› θα επιτρέψει την επιθυμητή μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ στην Ευρώπη, καθώς αυτή θα απαιτήσει την ικανότητα διακίνησης σημαντικών ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις ενώ η αντικατάσταση συμβατικών Σταθμών από μονάδες ΑΠΕ θα οδηγήσει σε ανάγκες αυξημένης μεταφορικής ικανότητας μεταξύ των Συστημάτων για λόγους ρύθμισης.
Τα έργα
Ειδικότερα όπως αναφέρεται στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης τα στρατηγικά τα έργα διεθνών διασυνδέσεων είναι σε πρώτο πλάνο. Πιο συγκεκριμένα:
• Στον δεκαετή σχεδιασμό 2023-2032 του ΑΔΜΗΕ αναφέρεται για πρώτη φορά η διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου. Το επόμενο διάστημα προβλέπεται να αναπτυχθεί στενότερη συνεργασία για το κομβικό αυτό έργο, ανάμεσα στον ΑΔΜΗΕ και τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς της Αιγύπτου.
• Στη φάση εκπόνησης μελετών σκοπιμότητας βρίσκεται η σχεδιαζόμενη νέα διασύνδεση Ελλάδας – Ιταλίας. Με την ολοκλήρωση των μελετών το αμέσως επόμενο διάστημα, οι διαχειριστές ΑΔΜΗΕ και TERNA θα αποφασίσουν από κοινού την πλέον ενδεδειγμένη τεχνοοικονομική λύση για την υλοποίηση της δεύτερης διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών, η οποία προγραμματίζεται να ενσωματωθεί στο Τελικό Σχέδιο ΔΠΑ 2023-2032 στα τέλη Μαρτίου 2022.
• Ο διαγωνισμός για τη διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο 2022. Ο προϋπολογισμός για το ελληνικό τμήμα του έργου προσεγγίζει τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ το έργο έχει ορίζοντα κατασκευαστικής ολοκλήρωσης το 2ο εξάμηνο 2022. Με τη νέα διασύνδεση, η μεταφορική ικανότητα στο σύνορο των δύο χωρών αυξάνεται σημαντικά και αναμένεται να ανέλθει σε 800 MW για την κατεύθυνση από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία και σε 1.350 MW για την κατεύθυνση από τη Βουλγαρία προς την Ελλάδα.
• Ο ΑΔΜΗΕ έχει κινήσει τις διαδικασίες για τη μελέτη νέας διασύνδεσης Ελλάδας-Αλβανίας και στην παρούσα φάση συγκροτείται, για τον σκοπό αυτό, ομάδα εργασίας από κοινού με τον Διαχειριστή του Συστήματος της Αλβανίας.
Ο Μ. Μανουσάκης
Να σημειωθεί ότι ο Πρόεδρος και CEO του ΑΔΜΗΕ, κ. Μάνος Μανουσάκης, δήλωσε σχετικά ότι «στον ΑΔΜΗΕ, με την τελευταία τετραετία έχουμε ολοκληρώσει κρίσιμες στρατηγικές επενδύσεις άνω του 1,1 δισ. ευρώ» σημειώνοντας ότι «μέσω των διεθνών διασυνδέσεων που δρομολογούμε προς κάθε πλευρά των συνόρων, συμβάλλουμε έμπρακτα στην εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς ηλεκτρισμού και της περιφερειακής ενεργειακής συνεργασίας. Ο Διαχειριστής θα συνεχίσει να εγγυάται την ευστάθεια και ανθεκτικότητα του Συστήματος Μεταφοράς, παρά τη σφοδρότητα της κλιματικής κρίσης, λειτουργώντας παράλληλα ως καταλύτης για τον δίκαιο ενεργειακό μετασχηματισμό». Να σημειωθεί ότι στο πρόγραμμα έχει ενταχθεί μια αναλυτική αναφορά για γεωπολιτικής σημασίας έργα.
Βόρεια Μακεδονία
Να σημειωθεί, επίσης ότι όπως σημειώνεται στο πρόγραμμα σε κοινή ομάδα εργασίας του ΑΔΜΗΕ και του Διαχειριστή της Βόρειας Μακεδονίας (MEPSO) εξετάζεται η αναβάθμιση της διασύνδεσης Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας. Όπως αναφέρεται στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης στο πλαίσιο των Πανευρωπαϊκών Δεκαετών Προγραμμάτων Ανάπτυξης (TYNDP) 2018 και 2020 του ENTSO-E, οι μελέτες για τη διερεύνηση των αναγκών της ενίσχυσης του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφοράς, με χρονικό ορίζοντα το 2040, εντόπισαν την αναγκαιότητα της ενίσχυσης της ικανότητας της μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ του Συστήματος της Ελλάδας και του Συστήματος της Βόρειας Μακεδονίας για τα σενάρια τα οποία εξετάσθηκαν.
Το έργο το οποίο προτάθηκε από τον ΑΔΜΗΕ και για την αντιμετώπιση αυτής της αναγκαιότητας, ήταν η αναβάθμιση της διασυνδετικής Γ.Μ. 400 kV Μελίτη – Bitola. Αυτό το έργο εντάχθηκε αρχικά στο TYNDP 2018 ως έργο υπό θεώρηση (under consideration), με ορίζοντα υλοποίησης μετά το 2030. Το έργο υποβλήθηκε εκ νέου και στο Πανευρωπαϊκό Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (TYNDP) 2020 ως έργο υπό θεώρηση (under consideration).
Εuroasia Ιnterconnector
Για τη διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ συνολικού μήκους 1.208 χλμ, ισχύος 1000 MW και προϋπολογισμού 2,4 δις. ευρώ ο ορίζοντας ολοκλήρωσης του τοποθετείται πλέον για το 2025. Στο πλαίσιο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη συνεργασία μεταξύ ΑΔΜΗΕ-Αριάδνη Interconnection και Εuroasia Ιnterconnector για την εξειδίκευση τεχνικών λεπτομερειών για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας του έργου της διασύνδεσης Αττικής – Κρήτης που βρίσκεται στο στάδιο υλοποίησης με το έργο της διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτη)-Κύπρου- Ισραήλ που θα υλοποιήσει ο Euroasia Interconnector.
Δεύτερη Διασύνδεση Ελλάδας – Τουρκίας
Σύμφωνα με το πρόγραμμα, με ένα προηγούμενο διάστημα συστάθηκε κοινή ομάδα εργασίας μεταξύ των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας (ΑΔΜΗΕ, ESO-EAD & TEIAS) με σκοπό τη διερεύνηση εναλλακτικών σεναρίων για την ανάπτυξη νέων διασυνδέσεων ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό και το Τουρκικό Σύστημα για την αύξηση της ικανότητας μεταφοράς στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας και Βουλγαρίας-Τουρκίας.
Οι κοινές μελέτες που έχουν ολοκλήρωθεί έδειξαν τη δυνατότητα πρότασης μελλοντικών διασυνδετικών γραμμών ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό και το Τουρκικό Σύστημα, οι οποίες θα είναι δυνατό να συμβάλλουν στην αύξηση της μεταφορικής ικανότητας και επιπλέον στην ενίσχυση των συστημάτων σε αυτό το σύνορο.
Σε τριμερή συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στην Σμύρνη μεταξύ ΑΔΜΗΕ, ESO-EAD & TEIAS αποφασίστηκε η υποβολή ενός νέου έργου με τίτλο «EAST BALKAN CORRIDOR» στο Πανευρωπαϊκό Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (TYNDP) του ENTSO-E. Τα έργα, μία νέα διασυνδετική Γ.Μ. 400 kV Ελλάδας – Τουρκίας και μία νέα διασυνδετική Γ.Μ. 400 kV Βουλγαρίας – Τουρκίας υποβλήθηκαν ως έργα υπό θεώρηση (under consideration) στο TYNDP 2020, ενώ τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του TYNDP 2020, επιβεβαίωσαν την ανάγκη αύξησης της μεταφορικής ικανότητας ανάμεσα στις εν λόγω χώρες.
