Στον καταλυτικό ρόλο του προγράμματος τιτλοποιήσεων κόκκινων δανείων («Ηρακλής») αναφέρθηκε ο Υφυπουργός Οικονομικών αρμόδιος για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, κ. Γιώργος Ζαββός στην τοποθέτησή του κατά τις εργασίες του “Fin Forum 2021, Shaping the future of banking & finance”.
Ο κ. Ζαββός τόνισε ότι η μεταρρύθμιση του «Ηρακλή» ήταν καταλύτης της κυβερνητικής προσπάθειας. Ο πρώτος γύρος τιτλοποιήσεων κόκκινων δανείων πέτυχε, μέσα σε μόλις ένα χρόνο από την υιοθέτησή του, την μείωση των κόκκινων δανείων κατά 32 δισ. ευρώ, με τη μαζική συμμετοχή των 4 συστημικών τραπεζών, χωρίς καμία επιβάρυνση για τον Έλληνα φορολογούμενο. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε μείωση του συνολικού αποθέματος κόκκινων δανείων κατά 40%.
Όπως εξήγησε, ο «Ηρακλής» είναι μία συστημική λύση για τη μείωση των κόκκινων δανείων και μία σημαντική επιτυχία της κυβέρνησης, αφού μέσα σε 13 μήνες από την εφαρμογή του προγράμματος έγιναν όσα δεν είχαν γίνει τα πέντε προηγούμενα χρόνια. Οι ελληνικές τράπεζες ξαναγίνονται επενδύσιμες και ανεβαίνουν επενδυτική βαθμίδα, γεγονός που έχει κομβικό ρόλο στην πιστοληπτική αναβάθμιση της χώρας, πρόσθεσε. Προσελκύονται επενδύσεις από το εξωτερικό, κάτι που αποτυπώνεται ως ανάπτυξη της οικονομίας, τόνωση της απασχόλησης με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και βελτίωση των εισοδημάτων, ενώ παράλληλα ενισχύεται η κεφαλαιακή βάση των ελληνικών τραπεζών.
Ο κ. Ζαββός υπενθύμισε ότι τα παραπάνω πλεονεκτήματα οφείλονται στη χρηματοοικονομική και τεχνική δομή του «Ηρακλή». Πρώτον, ο μηχανισμός αποτελεί μια συστημική λύση και λειτουργεί με αποτιμήσεις που καθορίζουν οι αγορές. Δεύτερον, προβλέπει μηδενική στάθμιση κινδύνου στα κεφάλαια των τραπεζών, λόγω της εγγύησης του Δημοσίου για το senior τμήμα των δανείων. Τρίτον, δεν επιβαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο. Τέταρτον, το ελληνικό Δημόσιο εισπράττει έσοδα από την προμήθεια για την παροχή της εγγύησης. Πέμπτον, προβλέπει δικλείδες ασφαλείας αντιστάθμισης κινδύνου μέσω της έκδοσης Credit Default Swaps (CDS) για κάθε τιτλοποίηση. Έκτον, οι επιπτώσεις στα κεφάλαια των τραπεζών είναι μικρές, ενώ τα οφέλη μεγάλα.
Οι τιτλοποιήσεις του προγράμματος «Ηρακλής» δεν συνέβαλαν μόνο στη μείωση των κόκκινων δανείων και την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών. Ο «Ηρακλής» “έβγαλε” τις ελληνικές τράπεζες στις διεθνείς αγορές και ανεβάζει την επενδυτική τους βαθμίδα. Το γεγονός ότι πέτυχε ο «Ηρακλής» σημαίνει ότι πρακτικά οι ελληνικές τράπεζες αναβαθμίστηκαν. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε η δευτερογενής αγορά τιτλοποιημένων δανείων, με βάθος σήμερα γύρω στα 90 δισ. ευρώ. Όλα αυτά έφεραν την ελληνική αγορά και τις ελληνικές τράπεζες στο προσκήνιο και, σήμερα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές και να προχωρούν σε εκδόσεις ομολόγων.
Σε ό,τι αφορά στα επόμενα βήματα, ο κ. Ζαββός ανέφερε ότι ύστερα από την εξαιρετικά επιτυχημένη εφαρμογή του «Ηρακλή», η κυβέρνηση της ΝΔ, με την έγκριση των ευρωπαϊκών θεσμών, προχωρά στη δεκαοκτάμηνη παράταση του προγράμματος από τον Απρίλιο του 2021 έως τον Οκτώβριο του 2022. Σκοπός του λεγόμενου «Ηρακλή ΙΙ» είναι να μειωθούν τόσο τα παλαιά κόκκινα δάνεια όσο και τα νέα που έχουν προκύψει εξαιτίας της πανδημίας, με τελικό στόχο την περαιτέρω μείωση κατά περίπου 30-32 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση αναμένει και στον « Ηρακλή ΙΙ» τη συμμετοχή των 4 συστημικών τραπεζών με τελικό στόχο στο τέλος του 2022 να φτάσει η χώρα σε μονοψήφια ποσοστά κόκκινων δανείων που θα αγγίζουν το μέσο όρο της ΕΕ του 5%.
Τέλος, αναφερόμενος στην αναταραχή στις αγορές ομολόγων, ο κ. Ζαββός εξήγησε ότι αυτή πρόκειται περισσότερο για μία διόρθωση των αποδόσεων που είχαν βρεθεί και σε αρνητικά επίπεδα λόγω του προγράμματος αγορών από την ΕΚΤ, παρά σε κάποια κρίση. Όπως είπε, οι αγορές ομολόγων οδήγησαν τις αποδόσεις σε χαμηλά επίπεδα που δεν ενσωμάτωναν την πιστοληπτική ικανότητα του εκδότη. Τώρα, οι τιμές προσαρμόζονται. Εξάλλου, παρατηρήθηκε ότι παρά την αύξηση των αποδόσεων στα ομόλογα, οι τιμές των CDS δεν επηρεάστηκαν. Σήμερα, οι τιμές βρίσκονται στο ένα τρίτο από το επίπεδο του 2019 και στο μισό σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Το πρόγραμμα «Ηρακλής» επηρεάζεται κυρίως από τα CDS που κινούνται σήμερα σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα για την Ελλάδα, παρά από τις τιμές των ομολόγων.
Κλείνοντας, ο κ. Ζαββός υπενθύμισε ότι όταν ξεκίνησε ο «Ηρακλής», οι αποδόσεις στις αγορές ομολόγων και οι διεθνείς αγορές γενικώς βρίσκονταν σε χειρότερη κατάσταση από τη σημερινή, καθώς ξεκινούσε το κύμα της πανδημίας.
