Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε η ημερίδα/εκδήλωση με τίτλο «Μετάβαση στην ”πράσινη” ακτοπλοΐα» που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 14 Απριλίου 2022 στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά. Την εκδήλωση διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, σε συνεργασία με το ΕΒΕΠ.
Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, έγινε ιδιαίτερη αναφορά στον τέως Πρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), κ. Μιχάλη Σακέλλη και στην πολυετή προσφορά του και στο έργο του ως επικεφαλής του Συνδέσμου.
Ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Γιάννης Πλακιωτάκης υπογράμμισε πως η ακτοπλοΐα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο, τόσο της ελληνικής οικονομίας, όσο και της κοινωνίας γενικότερα. Η κυβέρνηση, είπε, έχει αναλάβει τρεις πρωτοβουλίες για την σταδιακή πράσινη μετάβαση της ακτοπλοΐας. «Προωθούμε την πράσινη ακτοπλοΐα και αυτό θα γίνει με την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του ακτοπλοϊκού στόλου με ταυτόχρονη βελτίωση των εσωτερικών θαλασσίων συγκοινωνιών, αλλά και των λιμενικών υποδομών, αλλά και την εμπέδωση της εδαφικής συνοχής στην αρχή της συνδεσιμότητας», ανέφερε ο κ. Πλακιωτάκης. Τέλος, ο υπουργός ανέφερε πως έχει κατατεθεί πρόταση στο Ταμείο Ανάκαμψης για θέσπιση κινήτρων αναφορικά με την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου και για πρώτη φορά περιλαμβάνει και τις πολυετείς συμβάσεις, αλλά και την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Κωνσταντίνος Κατσαφάδος, από την πλευρά του, αφού υπογράμμισε τον σημαντικό ρόλο της ακτοπλοΐας, τόνισε πως το Υπουργείο στέκεται αρωγός στην προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων του κλάδου. «Οφείλουμε και πρέπει να σταθούμε στον ακτοπλοϊκό κλάδο», όπως σημείωσε, κάνοντας λόγο μάλιστα και για ένα σύγχρονο και ευέλικτο Προεδρικό Διάταγμα ώστε να μπουν οι βάσεις για την μετάβαση σε μια «πράσινη» ναυτιλία.
«Τα προβλήματα του κλάδου μάς απασχολούν σε καθημερινή βάση. Στόχος όλων μας να προχωρήσουμε στην επόμενη ημέρα με την ένταξη νέων πράσινων τεχνολογιών», επεσήμανε ο Τομεάρχης Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ, κ. Νεκτάριος Σαντορινιός, ο οποίος τόνισε πως τα προβλήματα είναι πολύ μεγάλα, με τα καύσιμα να έχουν αυξηθεί και ως εκ τούτου οι άμεσες λύσεις αποτελούν μονόδρομο. Ακόμα, ο κ. Σαντορινιός ανέφερε πως πρέπει να γίνει προσπάθεια να ενισχυθούν οι ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Εκπροσωπώντας το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΝΕΕ), ο Αντιπρόεδρος κ. Γεώργιος Αλεξανδράτος αναφέρθηκε στον αδιαμφησβήτητο, όπως τον χαρακτήρισε, ρόλο της ελληνικής ακτοπλοΐας, υπογραμμίζοντας πως λόγω της πανδημίας COVID-19, αλλά και λόγω της ενεργειακής κρίσης που προέκυψε τους τελευταίους μήνες η ρευστότητα των εταιρειών έχει περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό, ενώ πρέπει να αντιμετωπίσουν και το ζήτημα του «γηρασμένου» στόλου.
Κατά τον χαιρετισμό του, ο Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, κ. Βασίλης Κορκίδης αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του ακτοπλοϊκού στόλου, αλλά και προσαρμογής του στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα και απαιτήσεις οι οποίες, ενώ θα έπρεπε να έχουν «περάσει σε δεύτερη μοίρα» σε σχέση με το οξύ πρόβλημα του κόστους των ναυτιλιακών καυσίμων. «Η “κλεψύδρα δείχνει τους τελευταίους κόκκους της άμμου” για την ακτοπλοΐα της χώρας, η οποία βρίσκεται ενώπιον μιας ακόμα “τέλειας καταιγίδας” γενεσιουργός αιτία της οποίας είναι το ενεργειακό. Τούτου δοθέντος, είναι ώρα να ληφθούν αποφάσεις χωρίς περιστροφές, χωρίς παραπομπές και χωρίς άλλες καθυστερήσεις. Γιατί οι καθυστερήσεις, στην προκείμενη περίπτωση, θα απειλήσουν όχι μόνο τις ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις, αλλά κυρίως την εδαφική συνοχή της ηπειρωτικής προς την νησιωτική χώρα», όπως τόνισε.
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε μελέτη του ΙΟΒΕ αναφορικά με την «Επίδραση της δέσμης προτάσεων “Fit for 55” στην επιβατηγό ναυτιλία και στη νησιωτική Ελλάδα». Την μελέτη παρουσίασε ο υπεύθυνος του Τμήματος Μικροοικονομικής Ανάλυσης και Πολιτικής του ΙΟΒΕ, Σβετοσλαβ Ντάντσεφ.
Όπως προκύπτει από την μελέτη του ΙΟΒΕ, η υλοποίηση των προτεινόμενων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πολιτικών για το κλίμα (δέσμη μέτρων Fit for 55) εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κόστος λειτουργίας της εγχώριας ακτοπλοΐας κατά €207 εκατ. το 2026 (σε σύγκριση με σενάριο μη εφαρμογής των μέτρων), εάν δεν ληφθούν κατάλληλα μέτρα προσαρμογής. Αυτή η επιβάρυνση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των εισιτηρίων κατά περίπου 30% και μείωση της ακτοπλοϊκής κίνησης κατά 28% το ίδιο έτος. Η μειωμένη δραστηριότητα του κλάδου και ο χαμηλότερος αριθμός επισκεπτών στα νησιά της χώρας μπορεί να επιφέρει μείωση του ΑΕΠ κατά περισσότερο από €900 εκατ. το 2026, ενώ σε όρους απασχόλησης η απώλεια των θέσεων εργασίας εκτιμάται σε 29 χιλ. θέσεις εργασίας στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας (νησιωτικές περιοχές και ηπειρωτική χώρα).
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), κ. Σπυρίδων Πασχάλης παρουσίασε τη γενική εικόνα του κλάδου της ακτοπλοΐας, ύστερα από μια δύσκολη διετία, λόγω της πανδημίας και της παρούσας ενεργειακής κρίσης.
«Απαιτούνται μέτρα πολιτικής με σκοπό τον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων που προκύπτουν από την απανθρακοποίηση της επιβατηγού ναυτιλίας, ώστε ταυτόχρονα να συμβάλλει στις βιώσιμες μεταφορές» είπε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, αναφέρθηκε και στις αβεβαιότητες που κυριαρχούν στον κλάδο, οι οποίες είναι:
-Η αλληλεπίδραση των κανονισμών της ΕΕ (Green deal, Fit for 55) με τους κανονισμούς του ΙΜΟ δημιουργεί ένα απαιτητικό πλαίσιο
-Δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς στο άμεσο μέλλον
-Οι εναλλακτικές τεχνολογίες για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης είναι υπό αξιολόγηση και ωρίμανση
-Επί του παρόντος, κανένα εναλλακτικό καύσιμο δεν αποτελεί ολοκληρωμένη λύση, αλλά το LNG φαίνεται να είναι το προτιμώμενο μεταβατικό εναλλακτικό καύσιμο
-Μεσοπρόθεσμα η μεθανόλη, το υδρογόνο και ο ηλεκτρισμός (μπαταρίες) φαίνονται επίσης να είναι υπό αξιολόγηση, αλλά απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις τόσο στο στόλο όσο και στις υποδομές
-Υπάρχουν πολλά εμπόδια στην υιοθέτηση εναλλακτικών καυσίμων στην Ελλάδα, όπως η έλλειψη υποδομής για την παράγωγη και διάθεση, η διαθεσιμότητα στην απαιτούμενη κλίμακα, η έλλειψη κρατικού συντονισμού για την υιοθέτηση και ανάπτυξη των εναλλακτικών καυσίμων καθώς και η αστάθεια των τιμών
Τέλος, πρόσθεσε ότι υπάρχουν τέσσερις προτάσεις για την μείωση ρύπων: η πρώτη είναι η μείωση της ταχύτητας των πλοίων, όμως θα έχουμε ταλαιπωρία και διαμαρτυρία των επιβατών. Η δεύτερη είναι να επισπευσθούν οι λύσεις των εναλλακτικών καυσίμων. Η τρίτη είναι η εγκατάσταση απαραίτητου εξοπλισμού, που μόνο για ένα πλοίο της γραμμής της Κρήτης η εγκατάσταση ενός τέτοιου εξοπλισμού θα κοστίζει 15 εκατ. ευρώ. Η τέταρτη λύση είναι η χρηματοδότηση της ανανέωσης του στόλου, η επίλυση των πολυετών αιτημάτων του κλάδου και άλλες γενναιόδωρες παρεμβάσεις.
Στη χρηματοδότηση επενδύσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναφέρθηκε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton, κ. Βασίλειος Καζάς. Σύμφωνα με τον κ. Καζά, η εγχώρια οικονομία αναμένεται να ενισχυθεί από την αξιοποίηση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπου θα δοθεί έμφαση στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, στον μετασχηματισμό της οικονομίας, αλλά και στην ενίσχυση αναπτυξιακού δυναμικού και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. «Η αγορά ακτοπλοΐας διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο στη διασύνδεση των νησιωτικών περιοχών, στην γεωγραφική και κοινωνική συνοχή τους και στην ευρύτερη περιφερειακή ανάπτυξη», επεσήμανε προσθέτοντας παράλληλα πως «η υλοποίηση στοχευμένων παρεμβάσεων θα συμβάλλουν στην αποτελεσματική ενδυνάμωση και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Πρέπει να υπάρξει συνεργασία του Υπουργείου Ναυτιλίας και των ακτοπλοϊκών εταιρειών, αλλά και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για να κατατεθούν συγκεκριμένες προτάσεις το συντομότερο δυνατόν. Σημαντικές οι μεταρρυθμίσεις στη χώρα, όσο και η ορθή εκμετάλλευση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης».
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που τέθηκε στο επίκεντρο της εκδήλωσης ήταν η ηλεκτροδότηση ελλιμενισμένων πλοίων. Για το συγκεκριμένο θέμα μίλησε ο Αν. Καθηγητής ΕΜΠ, κ. Δημήτριος Λυρίδης, ο οποίος περιέγραψε τα ιδιαίτερα προβλήματα των λιμένων, εστιάζοντας κυρίως στην ανάγκη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με ολοένα και περισσότερο φιλικούς τρόπους για το περιβάλλον. Σε μία πιο ολιστική προσέγγιση, τα λιμάνια μπορούν να μετασχηματιστούν σε πράσινους ενεργειακούς κόμβους», σχολίασε ο καθηγητής.
Στη σημερινή κατάσταση των ελληνικών λιμένων στάθηκε και ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΠΕΝ), κ. Εμμανουήλ Τσικαλάκης. Ειδικότερα, ο κ. Τσικαλάκης έκανε έκκληση για αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών, αφού οι απαιτήσεις υποδοχής και φιλοξενίας όλο και αυξάνονται. «Πολλά λιμάνια έχουν μείνει με υποδοχές προηγούμενων αιώνων. Δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος, πρέπει να τρέξουμε για λύσεις», σχολίασε. Τέλος, ο κ. Τσικαλάκης τόνισε την ανάγκη εκσυγχρονισμού του κανονιστικού πλαισίου με λιγότερη γραφειοκρατική διαδικασία.
Την εκδήλωση έκλεισαν οι δύο Γενικοί Γραμματείς του Υπουργείου Ναυτιλίας Νησιωτικής Πολιτικής. Αρχικά, ο Γενικός Γραμματέας Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής & Ναυτιλιακών Επενδύσεων, κ. Ευάγγελος Κυριαζόπουλος στάθηκε στους τέσσερις πυλώνες για την απανθρακοποίηση και συγκεκριμένα στο περιβάλλον, στην τεχνολογία, στο κοινωνικοπολιτικό, αλλά και στο χρηματοοικονομικό πλαίσιο. Επιπλέον, αναφέρθηκε στα εθνικά σχέδια δράσης για αντιμετώπισης του φαινομένου των εκπομπών του θερμοκηπίου, φέρνοντας ως παράδειγμα τα εθνικά σχέδια δράσης της Νορβηγίας και της Φιλανδίας. «Στη ναυτιλία ως χώρα πρωτοστατούμε, αλλά θεωρούμε ότι είναι σχετικά νωρίς να προχωρήσουμε σε μια τέτοια πρόταση. Ωστόσο, συμμετέχουμε ενεργά σε τέτοιου είδους συζητήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο», ανέφερε, τονίζοντας πως υπάρχει ανησυχία για το αν το ισοζύγιο στο τέλος για το περιβάλλον θα είναι θετικό ή αρνητικό.
Τέλος, ο Γενικός Γραμματέας Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Εμμανουήλ Κουτουλάκης αναφέρθηκε στα χρηματοδοτικά εργαλεία και στην ιδιαιτερότητά της νησιωτικότητας. Τόνισε την ανάγκη στοχευμένης χρηματοδότησης και ότι λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής ακτοπλοΐας και της νησιωτικότητας και ότι ο συγκεκριμένος μηχανισμός θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συνεργασίας όλων των φορεών.
